Không chỉ tiền nằm chờ vào thị trường chứng khoán tăng kỷ lục, dư nợ cho vay giao dịch ký quỹ (margin) cũng vọt lên mốc cao mới, vượt thời kỳ VN-Index 1.500 điểm.

Tiền chờ đổ vào thị trường chứng khoán tăng kỷ lục

Dữ liệu FiinTrade cho thấy số dư tiền gửi của nhà đầu tư tại các công ty chứng khoán đạt gần 100.800 tỉ đồng ở thời điểm cuối quý 1-2024, tăng hơn 21.000 tỉ đồng (+26%) so với cuối 2023.

Số liệu nêu trên được thống kê từ báo cáo tài chính quý 1-2024 của 52 công ty chứng khoán, đại diện 94% quy mô vốn chủ sở hữu của toàn ngành.

Đối chiếu có thể thấy số tiền gửi của nhà đầu tư ở cuối tháng 3 năm nay đã vọt xa mức kỷ lục 92.100 tỉ đồng đã thiết lập cuối quý 4-2021 và cao hơn nhiều thời điểm quý 1-2022, giai đoạn VN-Index vùng đỉnh lịch sử 1.500 điểm.

Không chỉ tiền nằm chờ vào thị trường tăng kỷ lục, dư nợ cho vay giao dịch ký quỹ (margin) ở thời điểm cuối tháng 3 này cũng đạt gần 193.300 tỉ đồng, tăng 62,4% so với cùng kỳ năm trước và 11,2% so với cuối năm 2023.

Quy mô dư nợ margin này đã vượt đỉnh cũ thiết lập đầu năm 2022. Chuyên gia phân tích Fiintrade cho biết trên thị trường, cả cung và cầu margin cùng tăng.

Với quy mô vốn chủ sở hữu tăng gần 40.000 tỉ đồng (+22%) từ đầu năm 2023, các công ty chứng khoán còn dư địa để đẩy mạnh vốn đối với hoạt động cho vay margin.

Về phía cầu, số lượng nhà đầu tư mới tham gia thị trường liên tục gia tăng, khoảng 1,68 triệu tài khoản mở mới từ đầu năm 2023 đến nay.

Qua đó nâng tổng số lượng tài khoản giao dịch của nhà đầu tư cá nhân lên hơn 7,63 triệu tài khoản vào cuối tháng 3-2024.

Trong quý 1-2024, nhà đầu tư cá nhân mua ròng 15.800 tỉ đồng trên HoSE, gần tương đương lượng margin tăng thêm trong cùng quý (19.400 tỉ đồng). Đây là quý thứ 4 liên tiếp cá nhân mua ròng.

Như vậy mặc dù quy mô dư nợ margin tại thời điểm cuối quý 1-2024 ở mức cao nhất từ trước đến nay, các tỉ lệ liên quan đến dư nợ margin không thể hiện trạng thái rủi ro lớn giống như giai đoạn đầu năm 2022.

Thị trường hiện nay khác gì với thời điểm 2022?

Nhìn lại thời điểm cuối quý 1-2022 khi VN-Index ở vùng đỉnh lịch sử, Fiintrade cho biết thị trường xuất hiện nhiều dấu hiệu rủi ro liên quan đến margin. Cụ thể như dư nợ margin đạt đỉnh, nguồn tài trợ margin thường ở trạng thái "căng" với tỉ lệ dư nợ margin/vốn chủ sở hữu trên 1,2 lần trong nhiều quý liên tiếp.

Chưa kể lúc này tỉ lệ đòn bẩy duy trì ở mức cao và số dư tiền gửi của nhà đầu tư bất ngờ giảm hơn 10.700 tỉ đồng và thanh khoản giảm mạnh. Thực tế cho thấy áp lực "margin call" có xuất hiện ngay sau đó.

Liên hệ với thời điểm hiện nay, tuần vừa qua VN-Index ghi nhận mức giảm điểm mạnh nhất trong 2 năm qua, giảm -101,75 điểm tương đương -7,97%.

Số lượng cổ phiếu có giá giảm mạnh trên 8% chiếm khoảng 1/3 mã niêm yết trên HoSE. Chuyên gia Fiintrade cho biết mức rơi mạnh và trên diện rộng này có thể tạo sức ép lên các tài khoản đang ở trạng thái đòn bẩy cao nếu thị trường tiếp tục xu hướng điều chỉnh trong tuần này.

Tuy nhiên cũng cần xét mức độ tương quan giữa margin và một số các chỉ số liên quan đến thanh khoản đều đang ở ngưỡng thấp hơn so với giai đoạn đỉnh 2022.

Như tỉ lệ đòn bẩy (tỉ lệ giữa margin/tổng vốn hóa) vẫn đang trong xu hướng giảm nhẹ về mức 7,5% so với mức đỉnh 8,8% cuối quý 3-2022.

Tỉ lệ dư nợ margin/giá trị giao dịch bình quân giảm về 7,7 lần cuối quý 1-2024 từ mức 11,3 lần vào cuối năm 2023 nhờ thanh khoản cải thiện mạnh.

Trong khi đó tỉ lệ dư nợ margin/tổng vốn chủ sở hữu nhích nhẹ lên 0,87 lần tại thời điểm cuối quý 1-2024 từ mức 0,75 lần cuối năm 2023.

Margin kỷ lục, 'nể' nhất nhóm công ty chứng khoán thuộc ngân hàng

Dư nợ cho vay ký quỹ (margin) đạt khoảng 190.000 tỉ đồng vào cuối tháng 3-2024. Tốc độ cho vay mạnh nhất đến từ nhóm công ty chứng khoán liên quan đến ngân hàng.