Bị cáo Slobodan Praljak uống thuốc độc sau khi nghe tuyên án - Ảnh: AFP

Vụ việc đã gây chấn động toàn thế giới bởi diễn ra ngay giữa một phiên tòa quốc tế, bị ghi hình và lan truyền với tốc độ chóng mặt.

Công tố viện The Hague (Hà Lan) cho biết đã tiến hành cuộc điều tra theo yêu cầu của Tòa án Hình sự quốc tế về Nam Tư (cũ) - gọi tắt là ICTY - để tìm hiểu bằng cách nào bị cáo Slobodan Praljak, công dân gốc Croatia ở Bosnia, có được lọ thuốc độc trên người.

Theo cáo trạng của phiên tòa phúc thẩm, Slobodan Praljak là tội phạm chiến tranh.

Viện công tố The Hague cho biết cuộc điều tra tập trung trước mắt vào việc liệu Slobodan Praljak có được ai giúp đỡ để tự tử và vào việc liệu có sự vi phạm nào trong các qui định về thuốc men cho bị cáo.

Phòng xét xử hôm 29-11 giờ đây trở thành "hiện trường vụ án".

Trong phiên tòa hôm đó, sau khi nghe tòa tuyên giữ mức án 20 năm tù giam, bị cáo 72 tuổi đã tuyên bố rõ ràng từng chữ: "Slobodan Praljak không phải là tội phạm chiến tranh, tôi phản bác mạnh mẽ lời tuyên án của quí vị" rồi lấy một lọ nhỏ trong túi áo đưa lên uống.

Chủ tọa Carmel Agius sau giây phút lúng túng đã ra lệnh ngừng phiên tòa và cho kéo màn các cửa sổ quanh phòng xử.

Nữ luật sư Natasa Faveau-Ivanovic, người bào chữa cho bị cáo Praljak, khẳng định với báo giới: "Thân chủ của tôi lấy chất độc vào sáng nay (29-11)" và không giải thích rõ thêm bị cáo Praljak lấy lo thuốc độc đó bằng cách nào.

Trên trang web của tuần báo Start, bà Florence Hartmann - cựu phát ngôn viên của tòa ICTY, đặt câu hỏi: "Bằng cách nào mà người ta đưa được thuốc độc vào trong phòng xử án?".

Đó cũng là câu hỏi lớn với những người lưu tâm đến vụ việc này. Bà Hartmann cũng nhắc lại rằng "đây là lần thứ hai những chất cấm bị tuồn vào trong phòng xử án của tòa ICTY".

Hồi năm 2006, cựu lãnh đạo người Serbia ở Croatia là Milan Babic, 50 tuổi, đã tự tử trong trung tâm giam giữ của ICTY ở The Hague. Bị cáo Babic bị kết án 13 năm tù vì những việc đã làm trong thời kỳ chiến tranh 1991-1995 ở Croatia.

Babic là tù nhân thứ hai của tòa ICTY tự sát trong nhà giam; người đầu tiên là Slavko Dokmanovic - một người Serbia ở Croatia, tự sát vào tháng 6-1998.

Cũng trong năm 2006, cựu Tổng thống Serbia, ông Slobodan Milosevic đã chết trong phòng giam. Ông ta được cho là đã chủ động uống những loại thuốc có tác dụng chống lại thuốc trị cao huyết áp mà bác sĩ kê toa cho ông ta.

Người Croatia ở Bosnia đặt nến tưởng nhớ tướng Slobodan Praljak, tại một điểm ở TP Mostar, thuộc Bosnia & Herzegovina vào ngày 29-11 sau khi biết tin ông Praljak đã chết - Ảnh: REUTERS

Sự cố uống thuốc độc tại tòa xảy ra trong phiên tòa phúc thẩm xét xử 6 cựu lãnh đạo chính trị và quân sự người Croatia ở Bosnia. Các bị cáo chủ yếu bị xét xử vì tội ác chiến tranh đã phạm trong cuộc xung đột của người Hồi giáo Croatia vốn bùng nổ trong cuộc chiến tranh ở Bosnia.

Sáu bị cáo ra tòa ngày 29-11 gồm có: Jadranko Prlic - cựu lãnh đạo chính trị của người Croatia ở Bosnia bị kết án 25 năm tù giam vì các tội chỉ đạo giết người, hãm hiếp và phá hủy tài sản công dân của cộng đồng người Hồi giáo trong mục đích xây dựng một "đại Croatia".

Trong 161 hồ sơ được điều nghiên, tòa ICTY (thiết lập năm 1993) đã xử lý kết tội 83 trường hợp. Phiên tòa mới nhất diễn ra tuần trước với bị cáo Ratko Mladic - kẻ được mệnh danh là "gã đồ tể vùng Balkan". Cựu lãnh đạo quân sự người Serbia ở Bosnia này đã phải lãnh án tù chung thân vì các tội diệt chủng, tội ác chống nhân loại và tội ác chiến tranh.