Phóng to

Tàu Trung Quốc hung hăng, xịt vòi rồng vào tàu kiểm ngư Việt Nam

Nghị quyết này có tên đầy đủ “nghị quyết xác định lại sự ủng hộ mạnh mẽ của chính phủ Mỹ với tự do hàng hải và việc sử dụng vùng biển và vùng trời quốc tế một cách hợp pháp ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương, và tìm kiếm giải pháp ngoại giao hòa bình cho các tranh chấp lãnh thổ và lãnh hải”.

Nghị quyết nhận được sự bảo trợ của các nghị sĩ kỳ cựu của cả hai đảng, bao gồm Patrick Leahy, Cardin Benjamin, Dianne Feinstein bên phía đảng Dân chủ và John McCain, Robert Menendez, James Risch, John Cronyn bên phía đảng Cộng hòa.

Nghị quyết nêu rõ mặc dù không phải là một bên có tuyên bố chủ quyền ở biển Đông, Mỹ là một cường quốc ở châu Á-Thái Bình Dương, có lợi ích quốc gia gắn với việc giải quyết các tranh chấp tại khu vực này bằng biện pháp ngoại giao và hòa bình, chứ không phải qua sự áp đặt hoặc đe dọa bằng vũ lực.

Nghị quyết S.RES.412 cũng liệt kê hàng loạt hành động của Trung Quốc mà các nghị sĩ Mỹ cho là vi phạm luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước Liên Hiệp Quốc về luật biển (UNCLOS).

Cụ thể, tháng 11-2013, Trung Quốc đơn phương thiết lập ADIZ ở không phận biển Hoa Đông mà không tham vấn Mỹ và các nước láng giềng khu vực.

Từ năm 2012, Trung Quốc đã nhiều lần đưa tàu nhà nước vào hải phận xung quanh quần đảo tranh chấp với Nhật Bản ở biển Hoa Đông.

Tháng 12-2013, một tàu chiến của quân đội Trung Quốc đã chạy lên cắt mặt và đậu cách tàu chiến của Mỹ USS Cowpens chỉ khoảng 500 mét ở biển Đông, buộc tàu USS Cowpens phải rẽ hướng đột ngột.

Nghị quyết cũng nêu rõ sự kiện ngày 1-5-2014, Tổng công ty dầu khí hải dương Trung Quốc (CNOOC) đã hạ đặt trái phép giàn khoan HD-981, với sự hộ tống của hơn 25 tàu các loại, chỉ cách bờ biển Việt Nam 120 hải lý. Sau đó, Trung Quốc còn điều động thêm hơn 80 tàu, bao gồm bảy tàu quân sự, sử dụng cả máy bay trực thăng và vòi rồng để đe dọa, tấn công tàu Việt Nam, tìm cách thiết lập vùng cấm xung quanh HD-981, theo nghị quyết.

Nghị quyết nói những tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc và các hành động trên biển Đông không được làm rõ qua luật pháp quốc tế, bao gồm qua UNCLOS, và đó là một nỗ lực đơn phương để làm thay đổi nguyên trạng, có thể đã vi phạm Tuyên bố chung của các bên về ứng xử trên biển Đông 2002 (DOC).