Phóng to

Cựu nghị sĩ George McGovern - Ảnh: AP

Một người phát ngôn của gia đình McGovern nói với Hãng tin AP qua điện thoại rằng ông McGovern qua đời lúc 5g15 sáng 21-10 ở nhà dưỡng lão Sioux Falls, bên cạnh gia đình và những người bạn lâu năm của ông.

“Chúng tôi biết ơn vì cha mình đã được sống một cuộc đời dài, thành đạt và có ích, giúp đỡ những người nghèo khó và là tiếng nói tiến bộ đại diện cho hàng triệu người trong cuộc đấu tranh vì hòa bình”, tuyên bố của gia đình cho biết.

Là một phi công lái máy bay chiến đấu trong Chiến tranh thế giới thứ hai, McGovern nói ông học cách căm ghét chiến tranh sau khi tham chiến. Trong cuộc đua tranh cử tổng thống với Nixon, ông đã hứa sẽ chấm dứt cuộc chiến ở Việt Nam và cắt giảm chi tiêu quốc phòng hàng tỉ USD của Mỹ.

McGovern được biết tới như một chính trị gia thẳng thắn, không bao giờ quanh co và luôn nói ra những gì ông nghĩ. Ông đã làm nghị sĩ một thời gian rất dài cũng như ba lần ra tranh cử tổng thống. Cựu tổng thống Mỹ Bill Clinton khởi nghiệp chính trị chính là khi đăng ký làm trong ban vận động tranh cử cho ông McGovern.

“Tôi tin rằng không ứng viên tổng thống nào để lại ảnh hưởng dài lâu như vậy trong vai trò kẻ thất bại - ông Clinton nói năm 2006 trong lễ khánh thành thư viện McGovern ở Mitchell, South Dakota - Ngài thượng nghị sĩ, những ngọn lửa mà ngài thắp lên vẫn cháy trong vô số con tim”.

Tiểu sử George McGovern

George Stanley McGovern sinh ngày 19-7-1922 ở một thị trấn nhỏ tại Avon, South Dakota. Cha ông là một mục sư. Ông lớn lên tại Mitchell, học ĐH Dakota Wesleyan ở quê nhà và đăng ký vào không quân Mỹ khi Nhật Bản tấn công Trân Châu cảng. Ông kết hôn với bà Eleanor Stegeberg năm 1944 và sau đó chuyển sang Ý, nơi ông tham gia 35 đợt bay của không quân trên chiếc máy bay ném bom B-24.

Tháng 12-1944, trong một cuộc không kích thành phố Czech, Pilsen, máy bay của McGovern trúng đạn và bốc cháy, nhưng ông vẫn đưa được nó về một căn cứ không quân của Anh trên biển Adriatic, giúp ông nhận Chữ thập xuất sắc của không quân Mỹ.

McGovern trở lại Mitchell và học nốt ĐH tại Dakota Wesleyan sau khi chiến tranh kết thúc, rồi ông theo học lịch sử và khoa học chính trị tại ĐH Northwestern, lấy bằng thạc sĩ, rồi tiến sĩ, trở lại Dakota Wesleyan để dạy học và chuyển quan điểm chính trị từ Cộng hòa sang Dân chủ.

Năm 1953, ông bỏ nghề dạy học để làm thư ký của Đảng Dân chủ ở South Dakota. Ba năm sau, ông trúng cử vào hạ viện, làm hạ nghị sĩ hai nhiệm kỳ và sau đó chạy đua vào thượng viện. Năm 1962, ông trúng cử thượng viện sau khi đánh bại đối thủ Joe Bottum với 597 phiếu nhiều hơn.

Trong nhiệm kỳ thượng nghị sĩ đầu tiên, McGovern là một trong những chính trị gia cấp cao đầu tiên cảnh báo nước Mỹ rằng chiến tranh Việt Nam là một cạm bẫy không thể thoát ra, dù ít người chú ý đến nhận định của ông khi đó. Cuối năm 1969, McGovern kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức ở Việt Nam và rút quân Mỹ trong vòng một năm. Sau đó ông cùng bảo trợ cho một dự luật ở thượng viện yêu cầu cắt giảm chi tiêu cho chiến tranh tới cuối năm 1971. Dự luật thất bại, nhưng McGovern càng quyết tâm lên tiếng phản đối cuộc chiến.

Sau khi nghỉ hưu, năm 2002 vợ chồng McGovern trở về Mitchell sinh sống. Bà Eleanor McGovern qua đời ở Mitchell năm 2007 ở tuổi 85. Họ chung sống với nhau 64 năm, có bốn con gái và một con trai. “Tôi không biết mình sẽ trở thành loại tổng thống kiểu gì, nhưng Eleanor chắc chắn sẽ là một đệ nhất phu nhân tuyệt vời”, ông McGovern nói ở tang lễ vợ năm 2007.

Phóng to

George McGovern và vợ Eleanor năm 1972 - Ảnh: AP

Phóng to

George McGovern và Hillary Clinton năm 2007 - Ảnh: AP