Ngày 18-3, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì hội nghị Thủ tướng Chính phủ làm việc với Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp và 19 tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước.

Theo Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, năm 2023, tổng hợp từ 19 tập đoàn, tổng công ty cho hay tổng vốn chủ sở hữu hợp nhất là 1,6 triệu tỉ đồng (gồm cả phần quỹ chưa điều chuyển là 8.000 tỉ đồng). Tổng tài sản hợp nhất là 2,45 triệu tỉ đồng, tăng 14.200 tỉ đồng.

Đánh giá là các doanh nghiệp nhà nước nắm giữ lượng vốn lớn, đóng góp đáng kể thu ngân sách, tăng trưởng, góp phần kiểm soát lạm phát, nhưng Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá những kết quả đạt được chưa ngang tầm với vốn, tổng giá trị tài sản đang nắm giữ.

Mấy năm qua doanh nghiệp nhà nước không đầu tư lớn

Trong suốt giai đoạn 2016 - 2020 hầu như các doanh nghiệp nhà nước không có hoạt động đầu tư lớn nào. Đặc biệt khi đầu nhiệm kỳ này, chúng ta cũng phải giải quyết nhiều khó khăn, nhất là phải quyết tâm xử lý 12 dự án yếu kém, thua lỗ...

Do đó, người đứng đầu Chính phủ yêu cầu các doanh nghiệp nhà nước phải thể hiện tinh thần quyết tâm, trách nhiệm cao trong xử lý các dự án này. Cần phát huy tinh thần yêu nước, chủ động, tích cực, tự lực tự cường, dám nghĩ dám làm. Các bộ, ngành liên quan cũng phải quyết tâm tháo gỡ khó khăn về cơ chế, chính sách.

Theo Thủ tướng, với việc nắm giữ lượng tài sản lớn như vậy, các doanh nghiệp nhà nước phải tìm cách đầu tư. Điều này nhằm góp phần thực hiện hài hòa các chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa. Thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công để cung tiền ra nền kinh tế. Đồng thời, suy nghĩ để thúc đẩy các vấn đề lớn như chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn.

Về giải pháp trọng tâm, Thủ tướng yêu cầu tổng kết đề án "Thành lập cơ quan chuyên trách làm đại diện chủ sở hữu đối với doanh nghiệp nhà nước và vốn nhà nước tại doanh nghiệp". Hoàn thiện mô hình, tách bạch quản lý nhà nước với sản xuất, kinh doanh, quản lý vốn hiệu quả, không can thiệp sản xuất, kinh doanh. Tích cực, chủ động xử lý những vấn đề tồn đọng.

Ủy ban phối hợp các bộ ngành tập trung tháo gỡ vấn đề pháp lý, sản xuất kinh doanh, thị trường, quản trị doanh nghiệp. Dồn nguồn lực cho chuyển đổi số, nâng cao năng lực đội ngũ, tuyển chọn công khai, huy động nguồn lực.

Với các doanh nghiệp, cần nâng cao trách nhiệm, đầu tư cho đổi mới sáng tạo, tập trung cho những ngành mới nổi. 

Đổi mới quản trị kinh doanh, đầu tư các dự án trọng điểm. Tiếp tục cơ cấu lại doanh nghiệp; xây dựng văn hóa doanh nghiệp, tôn trọng quy luật kinh tế thị trường.

Người đứng đầu Chính phủ giao các bộ ngành, địa phương kịp thời giải quyết khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp, các dự án đầu tư. Cơ cấu lại, thoái vốn, sắp xếp lại nhà, đất, tháo gỡ các điểm nghẽn.

Thực hiện phân cấp mạnh mẽ hơn nữa, tạo quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm, nâng cao trách nhiệm của cơ quan đại diện chủ sở hữu. Gắn với thực hiện vai trò giám sát của cơ quan quản lý nhà nước, không để xảy ra tham nhũng, tiêu cực, làm thất thoát vốn, tài sản của Nhà nước.

Xây dựng cơ chế 

Để tháo gỡ khó khăn cho đầu tư, Thủ tướng giao các bộ ngành liên quan nghiên cứu cơ chế tăng nguồn lực từ lợi nhuận sau thuế và các nguồn vốn hợp pháp khác. Doanh nghiệp sẽ tập trung đầu tư các dự án quan trọng, hiệu quả, nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh.

Sửa đổi quy định về chuyển mục đích Quỹ Phát triển khoa học công nghệ của doanh nghiệp để thực hiện đầu tư cho các vườn ươm khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, đặt hàng các sản phẩm đổi mới sáng tạo...

Nghiên cứu phân cấp mạnh mẽ hơn nữa cho cơ quan đại diện chủ sở hữu trong việc thực hiện một số quyền của Thủ tướng Chính phủ. 

Tạo quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm, nâng cao trách nhiệm của cơ quan đại diện chủ sở hữu.

Xây dựng cơ chế khuyến khích phối hợp, hợp tác giữa các doanh nghiệp với nhau và với doanh nghiệp tư nhân để thực hiện các dự án quy mô lớn. Nâng cao hiệu quả tổng thể chuỗi dự án nhằm phát triển chuỗi giá trị của ngành, lĩnh vực.

Đồng thời nghiên cứu các cơ chế như thúc đẩy doanh nghiệp nhà nước mạnh dạn đầu tư, ứng dụng khoa học công nghệ; thay đổi mô hình kinh doanh. 

Có cơ chế để phát triển riêng một số tập đoàn kinh tế, tổng công ty quy mô lớn, phát huy vai trò mở đường, dẫn dắt cho doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác…

Thủ tướng: 19 doanh nghiệp nhà nước nắm 1,17 triệu tỉ đồng tiền vốn, đóng góp chưa tương xứng

Dư địa phát triển của doanh nghiệp nhà nước là rất lớn nhưng đóng góp chưa thực sự tương xứng, theo đánh giá của Thủ tướng Phạm Minh Chính.