Sáng 11-7, Thường trực Chính phủ dưới sự chủ trì của Thủ tướng Phạm Minh Chính họp về chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.

Phát triển logistics toàn diện với đường sắt tốc độ cao

Sau khi nghe lãnh đạo các bộ, ngành, đơn vị liên quan báo cáo, kết luận cuộc họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ việc đầu tư tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam là trên cơ sở chính trị và pháp lý.

Đó là kết luận 49 của Bộ Chính trị về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam; nghị quyết số 103 của Quốc hội về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024.

Trong đó, yêu cầu nghiên cứu, triển khai hiệu quả kết luận số 49 của Bộ Chính trị, đẩy nhanh tiến độ xây dựng một số tuyến đường sắt quan trọng quốc gia, tuyến đường sắt trục Đông - Tây; nghiên cứu hoàn thiện Đề án về dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, phấn đấu phê duyệt chủ trương đầu tư dự án sớm nhất có thể trong năm 2024.

Ngoài ra, cơ sở thực tiễn đó là nhu cầu vận tải rất lớn. Đất nước trải dài theo hướng Bắc - Nam, trong khi hạ tầng giao thông chưa phát triển. Chi phí logistics còn cao, chiếm tỉ lệ khoảng 17-18%, so với thế giới hiện nay khoảng 10-11%.

Thực tế này làm cho giá thành hàng hóa cao, sức cạnh tranh có hạn. Vì vậy, cần phải phát triển logistics toàn diện, lựa chọn các phương án tối ưu, trong đó có phương án đường sắt tốc độ cao.

Để triển khai kết luận của Bộ Chính trị và nghị quyết của Quốc hội, theo chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ Giao thông vận tải tập trung xây dựng đề án chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam để trình cấp có thẩm quyền.

Kết luận cuộc họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu Bộ Giao thông vận tải tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, làm rõ hơn nữa, thuyết phục hơn nữa. 

Theo đó, mục tiêu và yêu cầu đặt ra là cần phải hoàn thành chiều dài đường sắt tốc độ cao khoảng 1.541km qua 20 tỉnh, thành phố. Thời gian thực hiện khoảng 10 năm, phấn đấu đến năm 2035 hoàn thành.

Đa dạng hóa nguồn vốn đảm bảo hiệu quả

Về giải pháp để đạt được mục tiêu trên, Thủ tướng yêu cầu nghiên cứu hướng tuyến thuận lợi nhất, ngắn nhất có thể, hiệu quả nhất, "qua sông bắc cầu, qua núi khoét hầm, qua ruộng đắp nền"; lựa chọn tốc độ thiết kế khoảng 350km/h.

Về công năng vận tải, hiện trên trục giao thông Bắc - Nam đã có 3 tuyến đường bộ (gồm quốc lộ 1, đường Hồ Chí Minh, đường bộ cao tốc đang được xây dựng), cùng các tuyến đường biển, hàng không, đường sắt.

Do đó, ông đề nghị phải nghiên cứu xây dựng đường sắt tốc độ cao với công năng phù hợp để phát huy thế mạnh bổ sung của các loại hình vận tải. Nghiên cứu theo hướng vận tải hành khách là chủ yếu, kết hợp vận tải hàng hóa nhanh và phục vụ quốc phòng - an ninh khi có nhu cầu, đồng thời tiếp tục cải tạo, nâng cấp đường sắt hiện hữu để vận chuyển hàng hóa.

Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu nghiên cứu kỹ lưỡng về tổng mức đầu tư bảo đảm phù hợp (lưu ý so với đường sắt tốc độ cao của các nước ở tốc độ, quy mô tương tự và tính đến yếu tố địa hình, địa chất của Việt Nam).

Tính toán khả năng thu hồi vốn, đánh giá hiệu quả kinh tế - xã hội, hiệu quả tài chính, hiệu quả vận tải, logistics, hiệu quả tổng hợp, trực tiếp và gián tiếp… Từ đó nghiên cứu cơ chế, chính sách để huy động nguồn vốn theo các phương thức khác nhau, đa dạng hóa nguồn vốn (vốn trung ương, vốn địa phương, vốn vay, phát hành trái phiếu, vốn doanh nghiệp…).

Thủ tướng cũng lưu ý cần phương án tổ chức quản lý theo hướng thông minh, hiện đại, số hóa (gồm quản lý kinh doanh vận tải và quản lý kết cấu hạ tầng); đào tạo nguồn nhân lực, chuyển giao công nghệ, hình thành hệ sinh thái để phát triển ngành công nghiệp đường sắt theo yêu cầu tại nghị quyết 49 với bước đi, lộ trình phù hợp.

Thủ tướng yêu cầu Phó thủ tướng Trần Hồng Hà tiếp tục trực tiếp chỉ đạo, Bộ Giao thông vận tải bổ sung, làm rõ và thuyết phục các nội dung trên. 

Tiếp thu các ý kiến tại cuộc họp, tiếp tục hoàn thiện đề án cùng các tài liệu, dự thảo kèm theo trên cơ sở bám sát nghị quyết 49 của Bộ Chính trị và nghị quyết 103 của Quốc hội để báo cáo Chính phủ tại phiên họp sắp tới, trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.

Bộ Giao thông vận tải đề xuất làm đường sắt tốc độ cao 350 km/h

Phương án được Bộ Giao thông vận tải đề xuất là làm tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam có tốc độ thiết kế 350 km/h, vận tải hành khách và hàng hóa khi có nhu cầu. Tuyến đường sắt hiện hữu sẽ chỉ vận tải hàng hóa.