Nhạc sĩ Thuận Yến và nhà thơ Xuân Quỳnh được đề nghị xét giải thưởng Hồ Chí Minh năm 2016 - Ảnh: tư liệu

Tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ VH-TT&DL Nguyễn Ngọc Thiện đã báo cáo Thủ tướng về những bất cập trong lần đầu thực hiện xét tặng giải thưởng Hồ Chí Minh, giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật theo Nghị định số 90/2014/NĐ-CP của Chính phủ.

Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện cũng nói rõ, hiện có 7 hồ sơ, trong đó có nhà thơ Thu Bồn, nhạc sĩ Thuận Yến… chưa được xem xét giải thưởng Hồ Chí Minh vì không có giải thưởng trong các cuộc thi hay liên hoan chuyên nghiệp do trong điều kiện chiến tranh nên không tổ chức được các cuộc thi.

Sau khi nghe ý kiến của Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã giao Bộ VH-TT&DL nghiên cứu sửa đổi Nghị định về xét tặng giải thưởng Hồ Chí Minh và giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật, trong đó bổ sung quy trình để Hội đồng xét tặng các danh hiệu này báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét các trường hợp đặc biệt trước khi trình Chủ tịch nước quyết định.

Các trường hợp đặc biệt này là các tác giả, tác phẩm không có giải thưởng trong các cuộc thi hay liên hoan chuyên nghiệp do điều kiện chiến tranh hoặc tác giả đã mất nhưng có những tác phẩm nổi tiếng được xã hội tôn vinh.

Thủ tướng nói rõ, những tác giả thực sự có đóng góp cho xã hội, cho dân tộc, nhất là những người đã qua đời thì càng phải chú ý tôn vinh. Dù trước đây trong thời chiến tranh thì không ai đặt vấn đề khen thưởng hay giải thưởng, nhưng những tác phẩm đó còn mãi với dân tộc chúng ta.

Trao đổi với PV Tuổi Trẻ sáng 2-3, ông Phùng Huy Cẩn, Vụ trưởng Vụ thi đua khen thưởng (Bộ VH-TT&DL) cho biết, sau khi tổ chức lễ trao giải thưởng Hồ Chí Minh và giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật vào ngày 11-3, Bộ sẽ tổ chức hội nghị lắng nghe ý kiến của tất cả mọi người xung quanh việc thực hiện ba Nghị định (bao gồm Nghị định về xét tặng giải thưởng Hồ Chí Minh, giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuât; Nghị định về xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT).

“Phải xem xét từ cơ sở pháp lý và thực tiễn cuộc sống thì chúng tôi mới đề xuất Thủ tướng chỉnh sửa quy định cho hợp lý. Điều tôi băn khoăn nhất là quy định về giải thưởng. Nhưng bây giờ tìm được tiếng nói chung giữa các cơ quan quản lý văn hoá và các nghệ sĩ cũng như công chúng là điều không dễ dàng.

Chúng ta làm văn hoá thường thiên về định tính nói rằng tác phẩm này rất hay, tác phẩm kia rất hay, nhưng nếu làm ở cơ quan xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật thì chúng tôi phải có cái gì đó mang tính định lượng. Bây giờ trách nhiệm của chúng tôi là phải tìm được tiếng nói chung “giữa hai làn đạn” đó.

Tinh thần sắp tới Bộ sẽ đề xuất chỉnh sửa quy định về xét tặng giải thưởng theo hướng làm sao để cân bằng giữa định tính và định lượng”, ông Phùng Huy Cẩn phân tích.

Ông Cẩn cũng nói thêm, công chúng nên đặt niềm tin vào Hội đồng xét tặng giải thưởng, vì các thành viên Hội đồng đều là những con người ưu tú, có kiến thức sâu rộng.

Ông Cẩn khẳng định Nhà nước chưa bao giờ giới hạn số lượng tác giả được trao tặng giải thưởng, nên những tác giả chưa được trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh và giải thưởng Nhà nước những năm trước thì hoàn toàn có thể được xem xét lại trong những lần tới khi đã sửa đổi quy định.