Thủ tướng Campuchia Hun Sen (trái) bắt tay với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong một lần gặp mặt bên lề tại Jakarta, Indonesia - Ảnh: AFP

Ngày 29-11, Thủ tướng Campuchia Hun Sen đã lên đường sang Bắc Kinh, nơi ông dự kiến nhận được các cam kết đầu tư và viện trợ mới từ Trung Quốc.

"Chúng tôi muốn có thêm nhiều cây cầu bắc qua sông Mekong. Chúng tôi còn muốn thêm nhiều nhiều con đường, những đoàn tàu lửa, thậm chí cả tàu điện trên không. Đó là những thứ chúng tôi muốn cho tương lai" - ông Sry Thamrong, trợ lý thân cận của ông Hun Sen, nói với các phóng viên tại sân bay quốc tế Phnom Penh ngày 29-11.

Quyết định giải thể đảng đối lập Cứu nguy dân tộc Campuchia (CNRP) ngày 16-11 đã vấp phải những chỉ trích và lo ngại từ nhiều nước phương Tây. 

Thậm chí Mỹ lập tức tuyên bố ngừng viện trợ cho cuộc tổng tuyển cử năm 2018 của Campuchia và dọa thực thi thêm các biện pháp cứng rắn hơn. Liên minh châu Âu (EU) đe dọa kết thúc chương trình miễn thuế cho hàng hóa của Campuchia.

Mỹ và EU là hai thị trường nhập khẩu lớn của Campuchia, lần lượt chiếm 29% và 43% giá trị dệt may xuất khẩu, theo số liệu từ Tổ chức Lao động quốc tế. Năm 2015, dệt may chiếm 80% giá trị xuất khẩu của Campuchia, cán mức 6,8 tỉ USD. 

Một sự điều chỉnh chính sách của Mỹ và EU có thể ảnh hưởng đến những con số đẹp đẽ đó. Nguy cơ như vậy đang ngày hiển hiện sau khi CNRP bị giải thể.

"Chúng tôi đang cân nhắc và xem xét lại một cách rất thận trọng các chính sách đối với Campuchia" - Đại sứ Mỹ tại Campuchia William Heidt không giấu giếm ý định khi nói với Đài VOA.

Đèn xanh từ Trung Quốc...

Trong khi đó, sự hiện diện của Bắc Kinh đang ngày càng dày đặc ở Campuchia.

Sự quay lưng của Mỹ và EU có thể dẫn tới sự bỏ mặc của các định chế tài chính do những nước này dẫn đầu, như Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), Ngân hàng Thế giới (WB) tại Campuchia. 

Nhưng các ngân hàng của Trung Quốc và do Trung Quốc dẫn dắt sẵn sàng lấp vào những khoảng trống đó, với những điều kiện ít ràng buộc chính trị.

Học sinh Campuchia ôm chân dung ông Tập Cận Bình, vẫy cờ Trung Quốc khi ông đến thăm Campuchia hồi tháng 10-2016 - Ảnh: AFP

Báo cáo năm 2016 của IMF cho thấy nợ nước ngoài của Campuchia là gần 5,5 tỉ USD, trong đó Trung Quốc chiếm tới 70% (khoảng 3,9 tỉ USD).

Chuyến thăm tới Campuchia của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình năm 2016 đã giúp Campuchia thoát khỏi khoản nợ 90 triệu USD, đi kèm với một cam kết viện trợ quân sự. 

Ít ai biết được đằng sau hành động tưởng chừng hào phóng đó, Trung Quốc đã mặc cả thêm vài dự án khác ở Campuchia, và hẳn nhiên, Bắc Kinh có toàn quyền quyết định.

Thực tế, những diễn biến chính trị gần đây ở Campuchia nhận được sự ủng hộ từ Trung Quốc. Trong lúc Phnom Penh bị phương Tây chỉ trích về việc CNRP bị giải thể, Bắc Kinh cho rằng đó là "nỗ lực bảo vệ sự ổn định chính trị của Phnom Penh", và rằng nó "sẽ giúp đất nước đạt được sự phát triển kinh tế, dẫn dắt người dân đối mặt với các thách thức trong lẫn ngoài nước".  

...Và lá thư Hun Sen gửi Donald Trump

"Đối với tôi, ngài là một tổng thống tuyệt vời", Thủ tướng Campuchia viết trong lá thư gửi tới Tổng thống Mỹ Trump. Bằng cách nào đó, nó đã được lan truyền trên mạng xã hội Campuchia những ngày gần đây.

Nhưng lá thư không hẳn tràn ngập những lời ca ngợi, kêu gọi đầu tư hay xóa nợ của Mỹ. Nó giống như một sự cảnh báo, một lời nhắc đầy khéo léo của ông Hun Sen.

"Chúng tôi luôn mong ngài sẽ luôn khỏe mạnh, thực hiện tất cả những dự định của bản thân, vì đất nước và người dân của ngài. 

Phnom Penh cáo buộc CNRP, dưới sự hỗ trợ và xúi giục của Đại sứ quán Mỹ tại Campuchia, đã toan tính lật đổ ông Hun Sen. Tại nước Mỹ, CNRP nhận được tiếng nói ủng hộ của các nghị sĩ Cộng hòa, đảng của ông Trump.

Giới chuyên gia phân tích rằng ông Trump sẽ chẳng quan tâm mấy đến vấn đề chính trị nội bộ của Campuchia. Bộ Ngoại giao Mỹ đã lên tiếng sau vụ CNRP bị giải thể và tất cả chỉ dừng ở đó.

Khi ông Hun Sen tuyên bố không ngại Mỹ cắt mọi khỏi viện trợ, rằng hành động đó "sẽ không giết chết Chính phủ Campuchia, mà chỉ giết chết một nhóm những người đang phục vụ cho các chính sách của Mỹ", ông biết mình đang đứng ở đâu để nói điều đó.

TTO - Sự biến mất của Đảng Cứu quốc (CNRP) - đảng đối lập lớn nhất ở Campuchia - có thể đem lại giai đoạn ổn định cho đất nước chùa tháp.