Nhiều người dân vẫn có thói quen sử dụng túi nilông khi đi chợ - Ảnh: Như Hùng

Có biện pháp cụ thể làm thay đổi thói quen sử dụng túi nilông của người tiêu dùng: dùng túi nilông phải trả tiền...

Đó là những giải pháp nhằm hạn chế việc sử dụng túi nilông để bảo vệ môi trường, vừa được ông Hoàng Dương Tùng, phó tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường, đề xuất trong cuộc trao đổi với Tuổi Trẻ về chủ đề này (“Biết túi nilông hại nhưng vẫn xài”, Tuổi Trẻ ngày 11-1).

Ông Tùng cho biết: “Từ góc độ môi trường có thể thấy từ khi Luật thuế bảo vệ môi trường (trong đó có quy định đánh thuế đối với túi nilông) có hiệu lực cho đến nay, mặc dù kết quả chưa đạt được như mong muốn, nhưng phải nhìn nhận rằng luật thuế này đã làm tăng đáng kể ý thức của nhà sản xuất trong việc đưa ra nhiều hơn các sản phẩm túi nilông thân thiện môi trường, hạn chế sử dụng nguyên liệu khó phân hủy để sản xuất túi nilông, đặc biệt là các loại túi nilông siêu mỏng (dưới 30 micron).

Theo quy định, thuế môi trường sẽ áp dụng đối với các loại túi nilông không thân thiện với môi trường, không đáp ứng được các tiêu chí môi trường.

Như vậy, Nhà nước khuyến khích các sản phẩm thân thiện môi trường, thông qua các chính sách kinh tế, trong đó có túi nilông. Nhiều siêu thị, bệnh viện, khách sạn đã đưa ra chính sách chỉ sử dụng túi nilông thân thiện môi trường.

Tuy nhiên, qua thực tế thấy rằng các doanh nghiệp lớn tuân thủ khá tốt luật này, còn các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ đã trốn tránh trách nhiệm của mình, không đóng thuế đầy đủ theo quy định”.

* Từ góc độ cơ quan quản lý về môi trường, theo ông, quy định này đã góp phần giảm thiểu việc sử dụng túi nilông gây hại cho môi trường chưa?

- Nếu căn cứ vào mục tiêu xác định tại đề án Tăng cường kiểm soát ô nhiễm môi trường do sử dụng túi nilông khó phân hủy trong sinh hoạt đến năm 2020, có thể thấy bên cạnh một số mục tiêu chưa đạt như mong muốn thì vẫn có những điều làm được.

Mục tiêu năm 2015 giảm 40% khối lượng túi nilông khó phân hủy sử dụng tại các siêu thị, trung tâm thương mại, so với năm 2010 đã đạt được tại một số thành phố lớn.

Căn cứ vào báo cáo từ các UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, đến năm 2015, 90% hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại tại các đô thị đặc biệt và loại 1 là TP.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng, Cần Thơ, Hải Phòng, Nam Định, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Vinh, Khánh Hòa, Bà Rịa - Vũng Tàu, Đồng Nai, Bình Dương (như Big C, Maximark, Vinmart, Fivimart, Co.op Mart...) đã sử dụng túi nilông thân thiện với môi trường thay thế túi nilông khó phân hủy. Tại các địa phương khác, túi nilông thân thiện môi trường cũng đang ngày càng được sử dụng rộng rãi ở những trung tâm thương mại.

Vấn đề lớn nhất hiện nay là tại các chợ dân sinh truyền thống, việc sử dụng túi nilông siêu mỏng khó phân hủy, gây hại cho môi trường vẫn còn phổ biến. Mặc dù đã có nhiều cố gắng, tuy nhiên các cơ quan hữu quan chưa kiểm soát hữu hiệu việc thực hiện nộp thuế đối với các cơ sở nhỏ, siêu nhỏ sản xuất loại túi nilông này.

Họ vẫn sản xuất mà không phải đóng thuế bảo vệ môi trường theo quy định. Người dân vẫn tiếp tục sử dụng loại túi này do giá thành rẻ. Như vậy, trong thời gian tới cần phải có các biện pháp ưu tiên để giải quyết vấn đề này.

Song song với việc tăng cường thu thuế theo quy định, cần phải nâng cao nhận thức người tiêu dùng, để cùng chung tay hạn chế ô nhiễm môi trường do túi nilông khó phân hủy gây ra.

* Theo phản ảnh của nhiều đơn vị sản xuất kinh doanh, hiện nay các quy định về túi nilông còn mang tính cào bằng, chưa khuyến khích được đơn vị làm tốt... Sắp tới, các quy định liên quan đến vấn đề này có được điều chỉnh, bổ sung không, thưa ông?

- Năm 2012, Bộ Tài nguyên và môi trường đã ban hành thông tư số 07/2012 quy định tiêu chí, trình tự, thủ tục công nhận túi nilông thân thiện với môi trường.

Nội dung của thông tư này đã được bàn bạc rất kỹ lưỡng, lấy ý kiến của các doanh nghiệp, nhằm khuyến khích và tạo điều kiện tối đa cho các doanh nghiệp sản xuất túi nilông thân thiện môi trường.

Thông tư này được đăng tải công khai trên cổng thông tin điện tử của tổng cục, cùng với các hướng dẫn thực hiện cụ thể.

Sau hơn ba năm áp dụng, cả nước đã có 32 sản phẩm túi nilông của 27 doanh nghiệp được công nhận thân thiện với môi trường. Thực tiễn này cho thấy các doanh nghiệp không gặp khó khăn khi tiến hành các thủ tục để công nhận túi nilông thân thiện môi trường.

Trong thời gian tới, Tổng cục Môi trường sẽ tăng cường phối hợp với các cơ quan liên quan để thanh tra, kiểm tra những đơn vị sản xuất túi nilông không thân thiện môi trường, đồng thời mở rộng các đợt tuyên truyền người sử dụng, trong đó có những cá nhân và các cơ quan tổ chức, hạn chế sử dụng túi nilông không thân thiện với môi trường, tăng cường thu gom, tái chế tái sử dụng túi nilông.