Về Trạm thu phí mới tại xa lộ Hà Nội:

Thu phí đường đang thi công là không đúng

TT - Trên số báo hôm qua 21-9, Công ty cổ phần Đầu tư phát triển hạ tầng TP.HCM (CII) khẳng định thu phí ở trạm xa lộ Hà Nội (TP.HCM) làm đúng pháp luật. Tuy nhiên, các luật sư cho rằng CII phải trả lại tiền phí đã thu trái quy định.

Trạm thu phí xa lộ Hà Nội, Q.9, TP.HCM - Ảnh: Minh Đức

>> Mổ xẻ bất cập của trạm thu phí>> Dời trạm thu phí xa lộ Hà Nội>> CII khẳng định làm đúng pháp luật

* Luật sư PHAN TRUNG HOÀI:

Cần làm rõ ba vấn đề

Theo thông tin trên báo Tuổi Trẻ và tài liệu được tham khảo, chúng tôi nhận thấy liên quan việc dời trạm thu phí xa lộ Hà Nội từ quận 2 sang quận 9 cần quan tâm làm rõ một số vấn đề sau đây:

Bộ Tài chính cho phép

Ngày 25-9-1998, Phó chủ tịch UBND TP.HCM Vũ Hùng Việt ký văn bản đề nghị Bộ Tài chính chấp thuận phương thức thu phí giao thông trên tuyến xa lộ Hà Nội để thu hồi vốn đầu tư cho dự án nâng cấp, mở rộng đường Điện Biên Phủ (TP.HCM).

UBND TP đề nghị Bộ Tài chính cho phép đặt trạm thu phí tại vị trí cột km9 nằm trên xa lộ Hà Nội thuộc địa bàn Q.2 đoạn giữa cầu Sài Gòn và ngã ba Cát Lái.

Ngày 20-10-1998, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Văn Tá ký văn bản đồng ý với phương án tổ chức thu phí giao thông xa lộ Hà Nội - quốc lộ 52 của UBND TP.HCM để hoàn vốn đầu tư công trình nâng cấp và mở rộng đường Điện Biên Phủ.

N.ẨN

Thứ nhất, tuy việc thực hiện chủ trương khoán thu phí giao thông để thu hồi vốn đầu tư cho dự án nâng cấp, mở rộng đường Điện Biên Phủ đã được Chính phủ đồng ý theo đề nghị của UBND TP.HCM từ năm 1998, nhưng tại sao lại đặt trạm thu phí xa lộ Hà Nội tại quận 2 nhằm “thu phí giao thông trên tuyến xa lộ Hà Nội” được tính từ xa lộ Đại Hàn đến cầu Sài Gòn (12km) là câu hỏi cần có lời giải đáp. Nghĩa là giữa yêu cầu khoán thu phí giao thông với thực tế tuyến đường thu phí giao thông có sự khác biệt.

Thứ hai, về mặt pháp lý, trạm thu phí là một công trình đường bộ, là nơi thực hiện việc thu phí phương tiện tham gia giao thông đường bộ, phải được xây dựng theo quy hoạch hoặc dự án đầu tư được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt như khoản 3 điều 51 Luật giao thông đường bộ quy định.

Vì thế, cần xem lại thủ tục pháp lý liên quan đến việc các dự án do CII khi nhận chuyển nhượng quyền thu phí giao thông có được cấp có thẩm quyền phê duyệt cho phép mở rộng phạm vi thu phí của trạm thu phí xa lộ Hà Nội tại quận 9 cho cả tuyến đường Nguyễn Hữu Cảnh hay mở rộng liên tỉnh lộ 25B hay không.

Trong trường hợp này, đáng lẽ UBND TP.HCM phải báo cáo Chính phủ và Bộ Tài chính về phương án mở rộng phạm vi thu phí cho cả các dự án đầu tư nằm ngoài sự phê duyệt của Chính phủ trước đây.

Chúng tôi nhận thấy đại diện CII trả lời việc thu phí tại trạm xa lộ Hà Nội đã được HĐND TP.HCM phê duyệt cũng cần xem xét lại, vì thực chất chỉ có công văn số 160 ngày 17-5-2002 của thường trực HĐND TP.HCM về việc chuyển giao quyền khai thác thu phí giao thông đường Điện Biên Phủ và đường Kinh Dương Vương mà thôi.

Thứ ba, phí sử dụng đường bộ là khoản tiền mà tổ chức, cá nhân phải trả khi được một tổ chức, cá nhân khác cung cấp dịch vụ được quy định trong danh mục kèm theo pháp lệnh phí, lệ phí do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định, về bản chất nhằm thu hồi các khoản tiền mà chủ dự án đã đầu tư.

Tất cả dự án mà đại diện CII nói đến đều mới chỉ triển khai vào đầu năm 2009, một số tuyến đường thậm chí xuống cấp rất nặng nề, nên việc buộc các phương tiện giao thông phải nộp phí sử dụng đường bộ cho các tuyến đường chưa được xây dựng hoặc triển khai cần được xem xét lại.

* Luật sư LÊ ĐÌNH PHẠT (Đoàn luật sư TP.HCM):

Phải trả lại tiền phí đã thu trái quy định

Pháp luật về phí đã quy định: khi sử dụng dịch vụ, tiện ích nào đó thì người sử dụng mới phải trả phí. Như vậy, những xe thuộc diện phải đóng phí nếu đi qua con đường có thu phí thì mới phải nộp phí. Theo tôi, UBND TP.HCM đã có sai sót trong việc thẩm định, quyết định phê duyệt vị trí đặt trạm thu phí.

Tuy nhiên, dù UBND TP có quyết định sai vị trí đặt trạm hoặc vì lý do giao thông mà UBND TP buộc phải cho đặt vị trí trạm thu phí quá xa tuyến đường thu phí, dẫn đến khả năng nhiều xe không sử dụng đường cũng phải chịu phí thì CII không thể dựa vào quyết định của UBND TP mà vô can. CII phải có biện pháp kiểm tra, kiểm soát để chỉ thu đúng đối tượng có sử dụng đường có thu phí, không thể thu đại trà bất cứ ai qua trạm.

Theo kiến nghị của Hiệp hội Vận tải TP.HCM, đã có nhiều xe bị thu phí oan từ nhiều năm qua tại trạm thu phí xa lộ Hà Nội cũ, nay dời trạm về vị trí mới lại tiếp tục có một lượng lớn xe bị thu phí oan do không đi qua đoạn đường buộc phải đóng phí.

Theo nguyên tắc của pháp luật, việc thu phí của CII nhiều năm qua là không đúng, có nhiều xe đã nộp phí không đúng quy định nên CII phải có nghĩa vụ hoàn trả cho những người đã chịu phí oan. Trên thực tế, để chủ xe, doanh nghiệp đòi lại tiền phí đã bị thu oan thì rất khó vì làm sao họ chứng minh được khi thời gian đã quá lâu. Chính vì vậy, đơn vị thu phí phải có biện pháp để hoàn trả tiền phí cho các chủ xe.

CII nói về phương án thu phí Ông Lê Quốc Bình - giám đốc tài chính Công ty cổ phần Đầu tư hạ tầng kỹ thuật TP.HCM (CII) - trao đổi về phương án thu phí giao thông ở trạm xa lộ Hà Nội: - Theo nguyên tắc, việc thống kê về số liệu thu phí để tính toán lại thời gian chuyển nhượng quyền thu phí theo hợp đồng sẽ được thực hiện khi dự án gần kết thúc bởi việc đưa tuyến đại lộ Đông - Tây vào khai thác sẽ ảnh hưởng rất lớn đến doanh số thu phí của tuyến đường Kinh Dương Vương, từ đó ảnh hưởng chung đến doanh số thu phí của dự án, nên khi xét đến vấn đề này cần phải xét đến tính liên tục, kéo dài chứ không thể xem xét trên một giai đoạn ngắn được. Theo số liệu thống kê đến tháng 6-2009, tổng số tiền phí giao thông thu được là 1.226 tỉ đồng (chưa khấu trừ các khoản chi phí lãi vay phát sinh, chi phí quản lý thu phí, chi phí duy tu bảo dưỡng đường, chi phí chăm sóc cây xanh...). Theo hợp đồng, thời gian dự kiến thu phí cho trạm xa lộ Hà Nội là đến hết ngày 31-12-2013, trạm Kinh Dương Vương là 31-8-2014. Thời gian kết thúc thu phí này chỉ là thời gian tạm tính, trường hợp số tiền thu phí thực tế cao hơn mức dự kiến tối đa trong dự án thì thời gian thu phí sẽ được rút ngắn. Ngược lại, trường hợp số tiền thu phí thực tế thấp hơn mức dự kiến tối thiểu trong dự án thì thời gian thu phí sẽ được kéo dài. Mức cổ tức định mức cố định cho vốn đầu tư của CII là 11%/năm, lãi suất vay vốn đầu tư cố định cho dự án là 8,5%/năm. NGỌC ẨN thực hiện

CHI MAI ghi