Đến mới thấy, nghe mới hiểu, bằng đôi tay khéo léo, những thiếu nữ người dân tộc bản địa đang dệt nên những “vũ điệu” thổ cẩm, lưu giữ giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc. Con đường gần 20 km từ Sa Pa đưa khách du lịch đến trung tâm xã Tả Phìn, len lỏi qua từng dải ruộng bậc thang đẹp như một bức tranh thủy mặc. Ngay từ đầu bản Tả Phìn, khách du lịch sẽ bắt gặp từng tốp những người phụ nữ đang miệt mài với đường kim mũi chỉ, tước sợi để làm nên từng tấm thổ cẩm rực rỡ sắc màu. Những cô bé, cậu bé lăng xăng chạy quanh ngó nghiêng vẻ đầy thích thú, không khí của ngày làm việc nơi đây bình yên và đầy ắp tiếng cười. Người trong làng bảo rằng, Tả Phìn bây giờ khác xưa nhiều lắm, người Tả Phìn đã có cái ăn, trẻ con Tả Phìn đến lớp nhiều rồi, không còn lo đói nữa.

Kể về truyền thống của nghề, ở làng chẳng ai nhớ dệt thổ cẩm có từ bao giờ, chỉ biết cứ đời này qua đời khác, người người dệt thổ cẩm, nhà nhà dệt thổ cẩm, những người phụ nữ nơi đây coi đó như công việc không thể thiếu hàng ngày.

Trước đây do điều kiện kinh tế và tư tưởng trọng nam khinh nữ nên cuộc sống của người phụ nữ nơi đây lạc hậu và khó khăn. Họ cặm cụi lao động, dệt váy áo để tự phục vụ mình, gia đình mà chẳng bao giờ nghĩ những sản phẩm từ đôi bàn tay khéo léo ấy lại làm nên một nét văn hóa đậm đà bản sắc vùng miền.

Nghề dệt thổ cẩm đã tạo việc làm cho hàng nghìn lao động bản địa, nâng cao nhận thức, địa vị trong gia đình và xã hội của phụ nữ người dân tộc thiểu số. Các sản phẩm thổ cẩm làm ra ngày càng phong phú, đa dạng, thị trường được mở rộng cả trong và ngoài nước.

Hôm nay, nhắc đến cái tên Tả Phìn, du khách sẽ nhớ ngay đến nghề dệt thổ cẩm. Thổ cẩm ở đây không còn đơn điệu là những vật dụng hàng ngày nữa, người dân ở Tả Phìn đã biết may những đồ vật khác như: túi khoác, ba lô, ví đựng tiền, khăn tay, vỏ gối, quần áo… để bán cho du khách đến tham quan. Họ vừa kiếm thêm thu nhập, đồng thời cũng gìn giữ, quảng bá cho nền văn hóa lâu đời của vùng miền Tây Bắc.

Có tận mắt chứng kiến từng công đoạn sản xuất mới thấy những người phụ nữ nơi đây phải kỳ công như thế nào để làm nên những tấm thổ cẩm đẹp và độc đáo. Từ việc vào rừng kiếm cây đem về phơi khô rồi tách lấy vỏ, sao cho vỏ cây mảnh đều nhau và không bị đứt nửa chừng. Những bó vỏ được cuộn chặt lại rồi cho vào cối giã, đánh bong hết bột chỉ, còn trơ lại sợi dai, sẽ cuộn lại thành những con sợi lớn.

Qua vài lần luộc nước tro bếp và một lần luộc nước sáp ong, sợi cây đã trắng và mềm hơn, lúc này mới đưa vào dệt thành vải thổ cẩm. Những người phụ nữ ở đây thường dệt bằng khung cửi đai lưng, chứ không phải kiểu khung cửi của người miền xuôi. Tấm vải được dệt xong còn phải giặt đi giặt lại nhiều lần cho thật trắng, sau đó tấm vải được trải lên khúc gỗ tròn, rồi dùng một phiến đá chà sáp ong trượt đi, trượt lại cho đến khi tấm vải thật phẳng.

Trẻ em ở trong làng đều biết làm, bởi chúng được dạy từ bé, trước cả khi đến trường học cái chữ. Cứ đi học về thì ngồi dệt và thêu với người lớn, ngày nghỉ học thì lên chợ bán hàng, thế là dần dần chúng thuộc cách thêu, cách làm sợi, chọn vải, cách tìm cây lấy màu, pha màu… Vậy là từ câu chuyện mưu sinh đời thường, các thế hệ ở làng nghề đã gìn giữ truyền thống theo kiểu “cầm tay chỉ việc” như thế đã bao đời nay. Cùng với sự phát triển du lịch Sa Pa trong những năm gần đây, làng nghề thổ cẩm Tả Phìn đã dần đi lên, đời sống bà con dần phát triển. Nhìn những đôi tay đều đều kéo từng sợi chỉ, uốn từng nét hoa tỉ mỉ, những đôi bàn tay của thiếu nữ Mông, Dao… bản địa đang dệt nên những mơ ước về một cuộc sống ấm no, hạnh phúc hơn.

Nguồn: Thông tấn xã Việt Nam