GS Nguyễn Minh Thuyết:

Không lo thiếu thực chất

Nên để các địa phương lo tất cả mọi khâu của kỳ thi. Có thể mỗi tỉnh thành tổ chức một kỳ thi của địa phương mình, do sở GD-ĐT chịu trách nhiệm. Thời gian, cách thức tổ chức, ra đề thi, coi thi, chấm thi đều nên để các địa phương chủ động. Việc đánh giá học sinh phải tương thích với điều kiện, hoàn cảnh dạy học, trình độ học sinh của các vùng miền. Với cách này, sẽ không lo kỳ thi thiếu thực chất.

TS Nguyễn Cam (nguyên giám đốc Trung tâm công nghệ dạy học - Viện Nghiên cứu giáo dục - Trường ĐH Sư phạm TP.HCM):

Phóng to

Kỳ thi hiện nay quá hình thức và không hiệu quả, một phần do Bộ GD-ĐT ôm đồm quá nhiều việc. Nếu phân cấp mạnh mẽ cho các địa phương, bộ sẽ tập trung vào việc thanh tra, kiểm tra có hiệu quả hơn.

Khi việc tổ chức thi tốt nghiệp giao cho các địa phương, Cục Khảo thí và kiểm định chất lượng giáo dục của Bộ GD-ĐT hãy hoạt động có “chiều sâu” hơn, đưa mẫu kiểm định đem đi thử ở nhiều địa phương khác nhau, nhiều bộ môn khác nhau, vào nhiều thời điểm khác nhau. Sau đó công bố cho toàn xã hội biết kết quả của mỗi địa phương. Với cách làm này, các địa phương sẽ không dám “vung tay quá trán” như hiện nay, ví dụ kết quả kiểm định chất lượng giáo dục của tỉnh A chỉ đạt 50% nhưng kết quả thi tốt nghiệp đạt 100% làm sao thuyết phục được xã hội?

HOÀNG HƯƠNG ghi

GS Lâm Quang Thiệp:

Bộ chỉ cần đóng vai trò giám sát

Phóng to

Giáo sư Lâm Quang Thiệp - Ảnh: M.Đức

Theo tôi, một mặt bản thân chương trình giáo dục phổ thông ngoài phần cứng quy định cho toàn quốc nên có một phần mềm phản ánh đặc điểm của địa phương, vì địa phương nào cũng có những yếu tố riêng về lịch sử, địa lý, kinh tế, xã hội mà học sinh cần biết. Do đó, việc đánh giá tốt nghiệp THPT cũng nên lưu ý đến yếu tố đó của địa phương. Mặt khác, vì trong thực tế có khoảng cách quá lớn về trình độ giáo dục phổ thông giữa các địa phương nên không tránh khỏi một số “điều chỉnh” về chỉ tiêu tốt nghiệp. Sự điều chỉnh này thực tế phần nào đã làm giảm tính “quốc gia” của kỳ thi toàn quốc.

Vì thế tốt hơn hết bộ nên quy định một chuẩn tốt nghiệp phổ thông thống nhất (trong đó có lưu ý một phần nào đó đến đặc điểm địa phương) và một quy chế thống nhất cho cả nước về việc tổ chức một kỳ thi tốt nghiệp phổ thông, nhưng nên giao cho các tỉnh thành việc thực hiện tổ chức các kỳ thi đó và việc cấp bằng tốt nghiệp phổ thông, bộ chỉ đóng vai trò giám sát.

Trong thực tế kỳ thi tốt nghiệp phổ thông quốc gia thường đạt tỉ lệ đậu rất cao, cho nên việc đầu tư tầm quốc gia cho một kỳ thi mà “hiệu suất” chọn lọc thấp như vậy sẽ không thật sự có ý nghĩa, chi bằng giao việc tổ chức thi tốt nghiệp phổ thông cho các tỉnh thành. Hơn nữa, hiện nay tác dụng của bằng tốt nghiệp THPT khi tìm việc làm cũng không lớn lắm, cho nên bằng tốt nghiệp phổ thông do tỉnh cấp, mang sắc thái và dấu ấn của địa phương cũng là một ý tưởng hay. Về năng lực ra đề thi, tổ chức thi... thì cơ quan quản lý thi cử của bộ và các tổ chức nghiên cứu và triển khai đánh giá chuyên nghiệp có thể giúp các tỉnh nâng cao dần dần.

Sau khi giao việc tổ chức kỳ thi tốt nghiệp phổ thông cho các tỉnh thành, Bộ GD-ĐT sẽ “rảnh tay” để chỉ đạo loại thi duy nhất nhằm đánh giá trình độ đã qua bậc giáo dục phổ thông của mọi người muốn được dự tuyển vào mọi trường sau trung học (chuyên nghiệp và đại học). Loại thi này có tỉ lệ tuyển chọn cao nên cần tổ chức đánh giá chính xác bằng công nghệ đo lường hiện đại trong giáo dục.

THANH HÀ ghi

GS Văn Như Cương:

Phóng to

GS Văn Như Cương - Ảnh: V.Hà

Ngành GD-ĐT không nên dồn mọi tâm sức để lo một kỳ thi quốc gia nghiêm túc, mà nên thay đổi cách dạy học, đánh giá trong quá trình dạy học ở bậc THPT, tổ chức tốt việc phân luồng, hướng nghiệp để học sinh có định hướng cho mình, từ đó có động lực học thật. Việc kiểm tra đánh giá nghiêm túc hơn trong quá trình học cũng khiến học sinh phải cố gắng. Như vậy thì đâu cần một kỳ thi cồng kềnh, tốn kém!

Tôi ủng hộ việc đưa kỳ thi tốt nghiệp về địa phương, có thể giao cho sở GD-ĐT, cũng có thể giao trách nhiệm cho hiệu trưởng. Các địa phương sẽ chủ động tất cả từ khâu ra đề, coi thi, chấm thi, xét tốt nghiệp. Khi kỳ thi không được đặt ở tầm quá quan trọng, gây căng thẳng cho nhiều người, khi trách nhiệm được đặt lên vai các địa phương buộc họ phải tìm cách để nâng chất lượng giáo dục thật sự thì kỳ thi không những không gia tăng tiêu cực mà sẽ giảm tiêu cực. Nếu Bộ GD-ĐT lo ngại tiêu cực thì nên xây dựng một quy chế chung, nên có những giải pháp để giám sát.

Nếu năm tới Bộ GD-ĐT vẫn duy trì kỳ thi quốc gia, tôi đề nghị nên bỏ “thi cụm, chấm chéo”. Vì giải pháp này không có tác dụng.

VĨNH HÀ ghi