Người Druze biểu tình phản đối sự ủng hộ của Mỹ cho Israel gần ranh giới ngừng bắn giữa Israel và Syria trên cao nguyên Golan - Ảnh: REUTERS

"Những nỗ lực để áp đặt chuyện đã rồi (trên ) sẽ không thể thay đổi được sự thật" - Hãng thông tấn nhà nước Saudi arabia nhấn mạnh trong thông cáo phát đi sáng 26-3.

Cơ quan này khẳng định cao nguyên Golan "là một lãnh thổ của Cộng hòa Ả Rập Syria bị chiếm đóng theo tất cả các nghị quyết quốc tế có liên quan".

Israel tuyên bố sáp nhập cao nguyên Golan năm 1981 sau hàng chục năm chiếm đóng như một chiến lợi phẩm sau cuộc chiến tranh sáu ngày năm 1967. Tuy nhiên, hành động này không nhận được sự công nhận của cộng đồng quốc tế.

Nhưng Tổng thống Trump, ngay trong chuyến thăm Mỹ ngày 25-3 của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, đã lật lại một trong những quy chế quốc tế lâu dài và liên tục được áp dụng với các vùng đất bị Israel chiếm đóng.

"Điều đó sẽ ảnh hưởng tiêu cực đáng kể đến tiến trình hòa bình ở Trung Đông, đến an ninh và ổn định của khu vực" - truyền thông nhà nước Saudi Arabia cảnh báo, mô tả đó là hành động vi phạm Hiến chương Liên Hiệp Quốc.

Thổ Nhĩ Kỳ, một đồng minh khác trong khối NATO của Mỹ, phản ứng gay gắt hơn, gọi quyết định của ông Trump cho thấy Washington muốn chỉ muốn góp phần gây chuyện chứ chẳng phải đưa ra giải pháp hòa bình cho Trung Đông.

"Tuyên bố này hoàn toàn không có giá trị với Thổ Nhĩ Kỳ" - Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ khẳng định.

Thủ tướng Israel Netanyahu (phải) khoe tuyên bố công nhận Golan thuộc chủ quyền Israel có chữ ký của Tổng thống Mỹ Trump ngày 25-3 - Ảnh: REUTERS

Canada, quốc gia láng giềng Mỹ, tuyên bố không công nhận quyền kiểm soát lâu dài của Israel với cao nguyên Golan, khẳng định "luật pháp quốc tế cấm dùng vũ lực sáp nhập một vùng lãnh thổ".

"Bất cứ tuyên bố nào về việc thay đổi biên giới đơn phương đều đi ngược lại với nền tảng của trật tự quốc tế vốn được xây dựng trên cơ sở luật định. Canada ủng hộ quyền của Israel được sống trong hòa bình và an ninh với các láng giềng.”

Syria, quốc gia có quyền lợi trực tiếp đến cao nguyên Golan, nói Mỹ đã tự cô lập mình trong cộng đồng quốc tế bằng quyết định ngày 25-3.

"Cho dù có bao nhiêu năm trôi qua đi chăng nữa, không gì có thể thay đổi thực tế Golan là một lãnh thổ bị chiếm đóng của Syria" - Ngoại trưởng Syria Walid al-Moualem nhấn mạnh.

Bộ Ngoại giao Syria khẳng định Tổng thống Donald Trump không có thẩm quyền để công nhận sự xâm lược này.

Hãng thông tấn nhà nước Syria SANA dẫn một nguồn tin giấu tên khẳng định với sự ủng hộ không có giới hạn dành cho Israel, Mỹ đã biến mình thành kẻ thù hàng đầu của các nước Ả Rập.

Washington trước đó đã công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel và dời đại sứ quán về thành phố này, mở đường cho một loạt quốc gia khác làm theo.

Nga, một đồng minh của Syria, cảnh báo việc Mỹ công nhận chủ quyền của Israel đối với cao nguyên Golan sẽ gây ra làn sóng căng thẳng mới ở Trung Đông.

Người phát ngôn Liên Hiệp Quốc Stephane Dujarric khẳng định "quy chế đối với Golan chưa thay đổi. Chính sách của Liên Hiệp Quốc về Golan được phản ánh trong các nghị quyết liên quan của Hội đồng Bảo an và chính sách này cũng chưa thay đổi".

Năm 1981, sau khi Israel tuyên bố sáp nhập Golan, Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc đã ra nghị quyết với sự đồng thuận tuyệt đối của 15 nước (gồm Mỹ), khẳng định quyết định "áp đặt quyền tài phán, luật pháp và chính quyền ở cao nguyên Golan thuộc Syria bị chiếm đóng là không có giá trị và hiệu lực theo luật pháp quốc tế" đồng thời kêu gọi Tel Aviv rút lại tuyên bố.

TTO - Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 25-3 ký tuyên bố công nhận chủ quyền của Israel tại cao nguyên Golan, một động thái sẽ gây tranh cãi lớn.