Biển cấm hút thuốc, cho phép IQOS tại nhà hàng Tokyo - Ảnh: KYM YUONG

Theo số liệu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hiện có 1,1 tỉ người hút thuốc trưởng thành trên toàn thế giới. Cách làm tốt nhất để tiến tới tương lai không khói thuốc là hỗ trợ 1,1 tỉ người này bỏ hẳn thuốc lá.

Nhưng khả năng này rất khó thành hiện thực bất chấp các nỗ lực khuyến khích bỏ hoặc giảm thuốc.

“Song nếu họ không thể bỏ thuốc, điều quan trọng là giúp họ chuyển sang sản phẩm thay thế tốt hơn” - ông Jacek Olczak nói và cho biết để tiến tới một thế giới không thuốc lá… bước đi đầu tiên là hãy bắt đầu bằng một thế giới không khói thuốc.

Giúp người hút thuốc quan trọng hơn

* Xin ông chia sẻ cách chào đón Ngày Thế giới Không Thuốc lá 2019, trên toàn cầu và tại Việt Nam?

- PMI đã phát động chiến dịch “Đã đến lúc nói không với khói thuốc lá” (It’s Time to Unsmoke). Đây là lời kêu gọi hành động cho tất cả những ai có thể thúc đẩy sự thay đổi tích cực về thuốc lá và nicotine, tận dụng được sáng tạo, khoa học và công nghệ - kết hợp với các biện pháp hiện hữu nhằm ngăn chặn người hút mới cũng như khuyến khích cai thuốc lá.

* Mục tiêu cuối cùng thông qua chiến dịch này là gì?

- Chúng tôi muốn tạo ra tiền đề cho các cuộc đối thoại về cách giúp hàng tỉ người hút thuốc, trong đó có 17 triệu người Việt Nam, chuyển sang các sản phẩm thay thế tốt hơn nếu họ không thực hiện được lựa chọn tốt nhất là bỏ được đồng thời thuốc lá và nicotine. Chúng tôi đang thực hiện phần việc của mình, bằng cách nhanh chóng phát triển và thương mại hóa các sản phẩm thay thế giảm thiểu rủi ro so với thuốc lá điếu, và ủng hộ sự thay đổi tích cực.

Nhưng chúng tôi không thể đạt được sự thay đổi mạnh mẽ như vậy một mình. Những người khác có trách nhiệm đối với người hút thuốc và những người quan tâm đến họ. Chính phủ, trường học, chuyên gia y tế, các tổ chức phi chính phủ… tất cả đều có vai trò. Chúng tôi muốn khuyến khích họ hành động. Giúp 1,1 tỉ người hút thuốc quan trọng hơn so với cuộc chiến đã xưa cũ nhằm chống lại một ngành công nghiệp.

Jacek Olczak – Giám đốc Vận hành của PMI với khẩu hiệu “Nếu bạn không hút thuốc, đừng bắt đầu. Nếu bạn hút thuốc, hãy bỏ. Nếu bạn không bỏ được, hãy thay đổi

* Tại sao PMI quyết định gắn với Ngày Thế giới Không Thuốc lá? Có phải đây là một cách để quảng bá các sản phẩm thuốc lá hun nóng như IQOS vừa được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cho phép bán?

- Không. Đây không phải về một sản phẩm mà về một vấn đề lớn hơn và là cơ hội để giải quyết nó.

Chúng tôi tin rằng đây là thời điểm thích hợp để đẩy mạnh và thúc đẩy sự thay đổi tích cực. Công nghệ, khoa học và sáng tạo cho phép người tiếp tục hút thuốc tiếp cận với các sản phẩm thay thế ít tác hại hơn. Sẽ là vô trách nhiệm nếu không hành động. Chúng tôi đã cam kết chuyển đổi hoạt động kinh doanh và tận dụng tiềm năng sáng tạo để thay đổi cộng đồng. Và chúng tôi đang nỗ lực để thực hiện cam kết của mình.

Chúng tôi thấy một tương lai tốt hơn cho 1,1 tỉ người hút thuốc trưởng thành trên thế giới. Thông điệp của chúng tôi rất rõ ràng: Điều tốt nhất mà bất kỳ người hút thuốc nào cũng có thể làm là bỏ sử dụng thuốc lá và nicotine hoàn toàn. Nếu họ không bỏ thuốc lá, họ nên lựa chọn các sản phẩm thay thế không khói tốt hơn so với thuốc lá điếu.

Thật không may, một số người vẫn đang chiến đấu với những trận chiến ý thức hệ cũ thay vì nhìn vào khoa học và tìm các giải pháp thực dụng giúp cải thiện cuộc sống của người hút thuốc và những người quan tâm đến họ.

Câu chuyện từ Anh và Nhật

* Chiến dịch này sẽ dẫn đến một tương lai không khói thuốc như thế nào?

- Các quy định pháp luật nên tiếp tục ngăn chặn người hút mới cũng như khuyến khích cai thuốc lá. Nhưng cũng khá rõ ràng là hàng triệu người sẽ tiếp tục hút thuốc, và họ nên có cơ hội để chuyển sang các sản phẩm thay thế không khói tốt hơn. Đối thoại và nhận thức hình thành nên bước đầu tiên. Tận dụng sức mạnh của cộng đồng unsmoke (nói không với khói thuốc lá) sẽ giúp chúng ta thúc đẩy sự thay đổi ở cấp độ cá nhân, cộng đồng và khu vực, cũng như kêu gọi các nhà hoạch định chính sách thay đổi hướng đến sự lựa chọn tốt hơn cho người tiêu dùng.

* Theo ông, những sản phẩm thay thế thuốc lá tốt hơn nói chung,  có thể được sử dụng như một chiến lược y tế công cộng bên cạnh việc ngăn chặn và cai thuốc lá?

- Tôi có thể trích dẫn 2 trường hợp ở Anh và Nhật Bản để bạn xem xét.

Vào tháng 8 năm 2018, báo cáo của Quốc hội Anh cho biết, có 2,9 triệu người Anh đang sử dụng thuốc lá điện tử để nỗ lực cai thuốc lá và “hàng chục ngàn người” đã bỏ thuốc thành công mỗi năm nhờ hút thuốc lá điện tử. Báo cáo kêu gọi chính phủ và cơ quan quản lý thuốc và sản phẩm chăm sóc sức khỏe hợp tác với ngành công nghiệp thuốc lá để tìm phương thức hợp lý hóa quy trình cấp phép y tế cho thuốc lá điện tử để được kê toa trong Dịch vụ y tế quốc gia.

Năm 2018, các sản phẩm không khói chiếm hơn 20% thị phần ngành thuốc lá tại Nhật Bản, tăng 5% so với cùng kỳ năm 2016. Sự tăng trưởng phi thường này chưa bao giờ có trong ngành thuốc lá, kết quả là số lượng thuốc lá điếu bán ra tại Nhật Bản đã đi xuống mức kỷ lục, giảm 16%. Không có biện pháp nào về các quy định pháp luật đạt được sự thay đổi tích cực chưa từng có như thế này.

Trên khắp thế giới, đã có hơn 7,3 triệu người bỏ thuốc lá điếu và hoàn toàn chuyển sang IQOS, sản phẩm thay thế không khói hàng đầu của chúng tôi được hỗ trợ bởi khoa học, công nghệ và sáng tạo. Nếu các cơ quan quản lý khuyến khích thay đổi, các sản phẩm thay thế như IQOS, vốn được khoa học chứng minh là giảm thiểu rủi ro cho sức khỏe của người tiêu dùng, sẽ có thể thay thế thuốc lá điếu, mang lại lợi ích rõ ràng cho sức khỏe cộng đồng.