Ngày thiếu nhi Nhật Bản 5-5, báo Asahi đăng một bài thơ khuyên nhủ trẻ em học tập... Nobita, hãy nằm yên ở nhà trong bối cảnh dịch bệnh đang diễn biến phức tạp

Trên các diễn đàn truyện tranh, nhiều người không giấu được sự trầm trồ khi người bạn tuổi thơ của nhiều thế hệ đã bước sang tuổi năm mươi.

Có thể nói, Doraemon chính là "biểu tượng quyền lực" của manga Nhật Bản trên toàn thế giới, từ truyện tranh, hoạt hình đến các sản phẩm ăn theo; đưa hình ảnh chú mèo máy đến từ tương lai trở thành hình ảnh quen thuộc kể cả với những ai chưa đọc truyện hay xem phim hoạt hình.

Ở Việt Nam, đứa con tinh thần của họa sĩ Fujiko Fujio - trong một thời gian dài thường được viết là Đô-rê-mon - là nhân vật thân thương đối với thế hệ 8X, 9X cùng với những người bạn như Nôbita (Nobita), Chaien (Jaian), Xuka (Shizuka), Xêkô (Suneo)…

Câu chuyện của một họa sĩ manga

Fujiko Fujio là bút danh chung của Fujimoto Hiroshi và Abiko Motoo. Đến năm 1987, hai họa sĩ chia tay nhau và theo đuổi con đường sáng tác riêng. Bộ truyện Doraemon được Fujimoto tiếp tục thực hiện - lúc này ký bút danh Fujiko F Fujio - đến ngày ông qua đời.

Độc giả có thể kể vanh vách từng bảo bối xuất hiện trong truyện Doraemon, thậm chí có thể nói bảo bối ấy xuất hiện trong tập nào.

Tuy nhiên, đời tư của người sáng tạo ra nó vẫn ít ai biết đến. Trong quyển truyện tranh - hồi ký Doraemon kí sự - câu chuyện phía sau họa sĩ Fujiko F Fujio của Mugiwara Shintaro hé mở cho ta phần nào cuộc sống của họa sĩ danh tiếng trong giai đoạn cuối sự nghiệp.

Quyển sách kể câu chuyện của một mangaka (họa sĩ manga) điển hình với sự toàn tâm cho công việc sáng tác ngay cả lúc bạo bệnh. Fujiko F Fujio đã là thầy của Shintaro ngay cả lúc ông còn chưa biết cậu.

Ẩn dưới tình yêu quá lớn dành cho thầy, ta còn thấy được câu chuyện về một đứa trẻ mơ mộng dám theo đuổi ước mơ của Shintaro. Điều này gợi nhắc ta đến mối quan hệ sư - đồ trong phim Star War - bộ phim mà tác giả của Doraemon yêu thích nhất.

Mugiwara Shintaro là một trong những trợ lý của Fujiko F Fujio ở Công ty Fujiko Pro từ năm 1988. Ông cũng là người hoàn thành tác phẩm cuối cùng của Fujiko F Fujio - Nobita và cuộc phiêu lưu ở thành phố dây cót, dựa trên những phác thảo của thầy.

Để bộ truyện Doraemon hiện diện ở Việt Nam, không thể quên công sức của ông Nguyễn Thắng Vu - vị cố giám đốc Nhà xuất bản Kim Đồng, người đi tiên phong đưa manga vào Việt Nam.

Doraemon xuất hiện ở Việt Nam từ năm 1992, nhanh chóng thành hiện tượng xuất bản chưa từng có.

Nhưng mãi tới năm 1996, Nhà xuất bản Kim Đồng mới thương lượng bản quyền thành công với Nhà xuất bản Shogakukan, đồng thời mời được họa sĩ Fujiko F Fujio đến thăm Việt Nam, giao lưu cùng bạn đọc nhân dịp ra mắt Quỹ học bổng Doraemon từ toàn bộ tiền bản quyền bộ truyện.

Cuối năm đó, họa sĩ Fujiko F Fujio qua đời vì bạo bệnh. Chuyến đi được Shintaro thuật lại trong Doraemon kí sự cho thấy sự nồng nhiệt này của người hâm mộ dành cho cố họa sĩ.

Nhìn lại chú mèo máy sau 50 năm

Rất nhiều đứa trẻ trên đời từng ít nhất một lần ao ước có được món bảo bối nào đó của Doraemon để "cứu bồ" trong tình huống bí bách.

Nhưng dẫu có mở rộng cuộc phiêu lưu ra bên ngoài vũ trụ, dưới đại dương hay trong lòng đất, còn hơn một câu chuyện về những điều thần kỳ, Doraemon vẫn là tiểu vũ trụ của những bạn nhỏ, với những mối quan hệ gia đình, bạn bè, xã hội, những nỗi lo thường nhật.

Thế giới ấy cũng có những trọc phú, cướp giật, lừa đảo, tội phạm. Nó chối từ việc lý tưởng hóa cuộc sống, nó đặt những đứa trẻ trước cái xấu, trước những cám dỗ vật chất trên con đường trưởng thành.

Fujiko F Fujio để lại một Doraemon dang dở đi trên cuộc đời này mà không hồi kết. Trong bộ phim hoạt hình Stand by Me Doraemon ra mắt năm 2014, các nhà làm phim gần như đã cho Doraemon cái kết đẹp. Doraemon phải rời Nobita, trở về thế giới của mình.

Các bảo bối có thần kỳ đến đâu cũng chỉ nhất thời. Những đứa trẻ rồi phải lớn. Doraemon có trở lại cũng chỉ để nối dài tình bạn không thể nào chia cắt.

Năm mươi năm đã trôi qua, thế giới đã sẵn sàng chia tay với Doraemon chưa? Không thể phủ nhận rằng ngày nay chúng ta còn gắn bó với nhân vật này bởi hoài niệm.

Nhưng suốt nửa thế kỷ, nhiều nhân vật truyện tranh khác đã xuất hiện, và Doraemon vẫn tồn tại gần gũi bất chấp những dị biệt về văn hóa. Những vấn đề môi trường mà bộ truyện đề cập đến từ vài chục năm trước, đến nay đã trở thành bức thiết.

Có lẽ nửa thế kỷ là dịp để nhìn lại chú mèo máy sợ chuột và những nhân vật bất toàn của tuổi thơ. Thế giới chúng ta ngày nay đang tiến gần đến tưởng tượng của Fujiko F Fujio khi xưa. Doraemon không chỉ đặt nhân loại trước nỗi trăn trở về sự thống trị của công nghệ, mà còn khiến ta băn khoăn tự hỏi liệu bản thân có đủ "nhân tính" hơn một robot...

Bộ tem kỷ niệm 50 năm ra đời bộ truyện Doraemon - Ảnh: Japan Post

Nhiều độc giả bày tỏ sự thích thú khi lần đầu tiên sau 4 năm, một bộ tem chủ đề Doraemon được phát hành.

Bộ tem 10 chiếc có giá 840 yen/bộ (khoảng 184.000 đồng) với hình ảnh hai nhân vật Doraemon và Nobita mang nét vẽ của giai đoạn 1970 - 1971, tương đối khác so với nét vẽ độc giả ngày nay quen thuộc.

Bưu điện Nhật Bản cũng phát hành song song bộ tem mang chủ đề du lịch giá 630 yen/bộ (khoảng 138.000 đồng) với hình ảnh Doraemon tham quan các danh lam thắng cảnh của Nhật Bản.

Doraemon, Conan, Shin... từ manga ra rạp, phim có đủ sức hút?

TTO - Phim hoạt hình chuyển thể từ truyện tranh Nhật Bản là món ăn tinh thần thú vị, nhưng với 'tuổi thọ' hàng chục năm như Doraemon hay Conan, dòng phim này có đuối sức?