Bà Lý Thị Viên, 53 tuổi (trái) và bà Lý Thị Hải, 44 tuổi, là hai người cao tuổi nhất trong lớp học xóa mù chữ tại thôn Phiêng Chiểng - Ảnh: Huy Ba

Huyện miền núi Bình Liêu (tỉnh Quảng Ninh) có đến 96% đồng bào dân tộc thiểu số, hàng ngàn người trong số đó không biết chữ, thậm chí không biết tiếng Kinh. Những lớp học xóa mù chữ tại các thôn bản vì thế lại mọc lên trong đêm tối để thắp cho người dân chút ánh sáng của tri thức…

Mùa đông, hoàng hôn xuống vội vã trên những thửa ruộng bậc thang tại thôn Phiêng Chiểng (xã Đồng Tâm, huyện Bình Liêu). Hơn 20g, sương đã giăng giăng mờ, phủ kín con đường nhựa mới làm. Lớp học xóa mù chữ tại Phiêng Chiểng là một trong những lớp học gần nhất và dễ đi nhất trong số hơn chục lớp trên địa bàn huyện, tuy vậy nó cũng nằm cách trung tâm thị trấn Bình Liêu đến 10 cây số.

Vượt qua chặng đường cô quạnh và se sắt gió, chúng tôi có mặt tại lớp học này khi các học viên đã bắt đầu vào buổi học. Trong buổi học kéo dài hai giờ, bà con dân bản sẽ được tập phát âm, ghép chữ, đánh vần. Lớp có hơn 20 người dân tộc Dao, người trẻ nhất đã 20, người cao tuổi nhất đã ngoài 50 tuổi.

Trên bục giảng, cô giáo trẻ Nông Thị Tần nắn nót viết từng con chữ rồi hướng dẫn mọi người tập đọc, tập viết. Cô phát âm hướng dẫn, trò ê a đọc theo, giọng đọc ngượng nghịu và rụt rè. Đôi lúc gặp từ khó, cô Tần hỏi, cả lớp không ai dám đọc làm mẫu trước lớp.

Trong lớp học buổi tối hôm đó, có đến bốn cặp vợ chồng cùng đi học. Tạm gác lại chuyện vụ gặt đang dang dở, tối tối họ cắp sách vở đến lớp học cái chữ. Trong ngăn bàn của các học viên, ngoài sách tiếng Việt, quyển tập viết, bút chì... thì có một thứ không thể thiếu, chính là đèn pin.

Những lớp học xóa mù chữ tại Bình Liêu được mở từ cuối năm 2014. Một năm với hai chuyến “đưa đò”, dù ngắn ngủi nhưng là kỷ niệm khó quên đối với thầy giáo trẻ Hoàng Văn Đồng.

“Dạy học cho bà con, phần nhiều người lớn tuổi nên việc tiếp thu bài cũng rất kém, mình phải rất kiên nhẫn. Dạy người lớn đã khó, phần lớn trong đó là người dân tộc khác thì càng khó khăn gấp bội vì bất đồng ngôn ngữ. Trong lớp có người tiếp thu nhanh, đọc thông viết thạo nhưng cũng có người tiếp thu kém, đánh vần hay tập viết cũng rất chậm.

Thêm vào đó, do ít giao tiếp nên họ thường rụt rè, ngại nói trước đông người, có khi gọi đến lượt đọc bài cũng không dám đọc vì... ngại” - anh Đồng chia sẻ.