Cho vay dài hạn để trồng mắc ca

Tháng 2-2015 tại Lâm Đồng, Ban chỉ đạo Tây nguyên và Ban Kinh tế Trung ương Đảng tổ chức hội thảo về chiến lược phát triển cây mắc ca tại Tây nguyên với sự tham gia của Tập đoàn Him Lam và LienVietPostBank.

Theo ông Lê Văn Liền, hội thảo thống nhất chiến lược trong năm năm tới sẽ triển khai trồng 220.000ha cây mắc ca trên toàn Tây nguyên.

Sau hội thảo, tỉnh Lâm Đồng thành lập ban chỉ đạo xây dựng kế hoạch trồng 200.000ha trong thời gian năm năm.

Cũng tại hội thảo này, LienVietPostBank cho biết sẽ dành khoảng 22.000 tỉ đồng cho nông dân vay dài hạn để đầu tư trồng cây mắc ca.

“Chúng tôi không ném tiền qua cửa sổ”

Ông Nguyễn Đức Hưởng, phó chủ tịch HĐQT LienVietPostBank, đã khẳng định như vậy khi có ý kiến nghi ngờ về mục tiêu trồng 200.000ha mắc ca tại Lâm Đồng trong năm năm tới.

Theo ông Hưởng, không phải đến bây giờ mới tính đến chuyện trồng mắc ca mà gần 20 năm trước Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn đã nghiên cứu thí điểm. Trên thực tế những cây trồng trong dân đang cho thu nhập cao, dân đã làm giàu, tuy nhiên đáng tiếc là đến nay chưa có tổng kết chính thức nào. 

Giải thích về con số 200.000ha, ông Hưởng nói đó là diện tích trồng loại cây này mà ngân hàng có thể sẵn sàng bỏ tiền ra cho nông dân vay để trồng, nhưng điều kiện ở đây là phải có quy hoạch của Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn VN.

Theo ông Hưởng, hiện nay nếu trồng đúng quy trình kỹ thuật thì chỉ hai năm mắc ca cho ra trái bói, bốn năm là nông dân trả hết gốc và lãi vay. “Chúng tôi không ném tiền qua cửa sổ. Trước khi phát triển dự án này, chúng tôi đã nghiên cứu rất kỹ” - ông Hưởng nói.

ÁNH HỒNG

Hiếm hoi lắm mới tìm được nơi bán hạt mắc ca ở Q.Gò Vấp, TP.HCM - Ảnh: Q.ĐỊNH

Không dễ mua hạt mắc ca

Ngày 5-4, chúng tôi thử tìm hạt mắc ca trên thị trường TP.HCM nhưng rất khó kiếm. Ghé vào một số cửa hàng thực phẩm cao cấp ở quận 1, quận 3 tìm mua hạt mắc ca nhưng đều nhận được cái lắc đầu của nhân viên bán hàng.

Nhân viên một cửa hàng trên đường Lê Thánh Tôn (quận 1) cho biết cửa hàng có đủ các loại hạt như hạt óc chó, hạt dẻ, hạt điều, hạnh nhân... nhưng không có hạt mắc ca. Còn cửa hàng trên đường Hai Bà Trưng (quận 3) nói hạt mắc ca chỉ bán vào dịp Tết Nguyên đán vì hạt này giá cao (lên đến 400.000-500.000 đồng/kg) trong khi người mua còn ít biết đến.

Thử tìm mua hạt mắc ca trên mạng, chúng tôi chỉ thấy một vài điểm tại TP.HCM bán loại hạt này và dầu làm từ hạt mắc ca nhập khẩu, trong khi nếu tìm trên Google cụm từ “bán cây mắc ca giống” cho nhiều kết quả hơn.

Theo anh Nguyễn Minh Tuấn - nhân viên marketing một công ty nhập khẩu thực phẩm ở Tân Bình, tại VN hạt mắc ca ít được biết tới vì đây là loại thực phẩm mới trong khi giá bán cao.

Thời gian gần đây, hạt mắc ca rang sẵn (tách vỏ hoặc nguyên vỏ) được sử dụng nhiều hơn trong các dịp lễ tết. Một số công ty trong nước cũng nhập khẩu các loại dầu và mỹ phẩm làm từ mắc ca để phân phối cho các mục đích như chế biến món ăn, dưỡng da, làm đẹp...

Theo các nhà khoa học, cây mắc ca (tên tiếng Anh là macadamia) có nguồn gốc từ Úc nhưng hiện nay đã được trồng rộng rãi ở nhiều khu vực khác nhau trên thế giới như châu Mỹ, châu Phi và châu Á.

Hạt mắc ca được sử dụng rộng rãi trong ngành chế biến bánh kẹo, bánh ngọt, các loại thức ăn nhẹ. Cũng như hạt điều, hạt mắc ca ngày càng được sử dụng để chế biến nhiều món ăn khác nhau trong cuộc sống hằng ngày ở châu Âu, Mỹ, Nhật, Úc và lãnh thổ Đài Loan.

Với hàm lượng dầu cao và khả năng ổn định oxy hóa cao, chiết xuất từ hạt mắc ca đang được ứng dụng rộng rãi trong việc sản xuất các loại kem dưỡng da và trong mỹ phẩm. Các nghiên cứu khoa học gần đây cũng chỉ ra ăn nhiều hạt mắc ca có khả năng làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim.

Tuy nhiên, đây không phải là đặc tính riêng của mắc ca mà hầu hết các loại hạt ăn được nổi tiếng thế giới như hạt dẻ, hạnh nhân, óc chó, hạt điều, hạt Brazil... đều có những đặc tính tương tự.

TRẦN MẠNH

Úc không trồng mắc ca ồ ạt

Trái ngược với sự hồ hởi của một số doanh nghiệp triển khai dự án, giáo sư Nguyễn Quốc Vọng (Đại học RMIT, Úc), chuyên gia trong lĩnh vực nông nghiệp sống nhiều năm ở Úc (quốc gia có sản lượng mắc ca lớn nhất thế giới), cho rằng đây là một dự án “hoang tưởng”.

Nói mắc ca có tiềm năng lớn thì thực tế cây trồng nào cũng có tiềm năng cả, nhưng VN mình có đáp ứng được thị trường đó hay không là một chuyện rất khác.

Thứ nhất, đây là một mặt hàng cao cấp, nhưng đồng thời cũng là mặt hàng không ăn cũng được chứ không phải là các mặt hàng thiết yếu như gạo, lúa mì... Phần lớn hạt mắc ca là làm sôcôla, nhu cầu không lớn. Giá mắc ca hiện nay cao vì nguồn cung không lớn, nhưng đi kèm đó là đòi hỏi chất lượng hạt phải cao.

Bên cạnh đó, mắc ca là loại hạt có hàm lượng dầu rất cao nên dễ bị hư hỏng và khó bảo quản. Như vậy để trồng được cây mắc ca cho hạt có chất lượng cao đã khó, để giữ hạt mắc ca chất lượng đến khi bán hàng còn khó hơn.

Nó đòi hỏi một quy trình thu hoạch, sơ chế, chế biến và bảo quản hết sức cao cấp mới giữ được chứ không thể nhặt dưới đất như điều, phơi trên nền đất như cà phê và đóng bao tải cất trong nhà như hồ tiêu.

Mắc ca xuất xứ từ nước Úc, mỗi năm nước này cũng chỉ sản xuất được 45.000 tấn hạt mắc ca (nguyên vỏ). Do giá tăng cao những năm qua nên sản lượng loại hạt này của Úc được dự đoán sẽ tăng lên nhưng cũng ở mức 47.000 tấn trong năm 2015.

Câu hỏi đặt ra là tại sao giá cao như vậy, thị trường hấp dẫn như vậy mà Úc không sản xuất thêm thật nhiều mắc ca để bán vì tiềm năng đất đai, công nghệ của họ có thừa?

Thực tế với người Úc, không chỉ mắc ca, mà bất kỳ sản phẩm nào họ cũng phát triển thị trường trước khi triển khai sản xuất. Phát triển một ngành hàng mà không có thị trường thì coi như bỏ. Người Úc không ồ ạt phát triển cây mắc ca bởi họ nhận định với sản lượng 45.000-50.000 tấn/năm đủ để giữ được mức giá cao.

Vì vậy việc kế hoạch đến năm 2020 VN phát triển đến 200.000ha mắc ca, tôi không hiểu hạt làm ra bán cho ai? Muốn biến tiềm năng từ mắc ca thành hiện thực phải có kế hoạch và phải làm thận trọng. Chẳng hạn cần sản xuất trước 10.000 tấn hạt mỗi năm, khi đã có thị trường thì nâng lên 20.000-30.000 tấn/năm.

Đằng này ngay với nông sản nói chung VN cũng chưa xây dựng được một thương hiệu có tiếng trên toàn cầu, huống chi mắc ca còn là một loại cây trồng rất mới mẻ tại VN. 

Tôi có thời gian dài ở Úc, nước này cũng có những kế hoạch trồng các loại cây khác nhưng không bao giờ họ làm một cách quá nhanh chóng như VN đang triển khai cây mắc ca. Bởi nếu dự án không khả thi, người chịu thiệt thòi nhiều nhất chính là nông dân.

Nông dân nhiều địa phương đang được hỗ trợ tín dụng để trồng mắc ca. Việc đầu tiên là họ đi mua cây giống về trồng nhưng mua cây giống nào, mua ở đâu có chất lượng? Có hàng chục loại mắc ca khác nhau, loại nào tốt, loại nào phù hợp với điều kiện khí hậu VN, loại nào thích hợp với điều kiện thổ nhưỡng ở vùng nào thì phải có sự nghiên cứu mới trả lời được. 

Chỉ khi thử nghiệm trên quy mô lớn cỡ hàng hecta trở lên thì các vấn đề thực tế như nước tưới, dinh dưỡng, sâu bệnh... mới thể hiện chính xác nhất kết quả.

Vì vậy, theo tôi, hãy làm từ từ, không nóng vội.

T.MẠNH ghi