Người dân Thái để hiện sự thành kính trước các vị sư nhân dịp để tang nhà vua quá cố Bhumibol Adulyadej - Ảnh: REUTERS

Đạo Phật là tôn giáo lớn nhất ở Thái Lan với hơn 90% dân số là tín đồ, nhưng gần đây hình ảnh đạo Phật bị ảnh hưởng nặng nề bởi hàng loạt bê bối tình dục liên quan đến các nhà sư, rồi thêm tội rửa tiền của một sư trụ trì ngôi chùa lớn nhất nước. 

Theo hãng tin Reuters, dưới sức ép của dư luận, chính quyền quân sự và cơ quan quản lý tôn giáo Thái Lan buộc hàng ngàn ngôi chùa trên khắp cả nước, trong đó nhiều nơi là điểm tham quan nổi tiếng, phải siết chặt vấn đề tài chính.

Kể từ tháng 9 vừa qua, khoảng 40.000 ngôi chùa ở Thái đã đặt ra những nội quy, kỷ luật khắt khe hơn đối với 300.000 tăng, ni.

Nhận được sự hậu thuẫn của Hội đồng tối cao Sangha - cơ quan quản lý giới tu hành ở Thái Lan, các biện pháp cải tổ mới đưa ra bao gồm: cấm nhà sư vòi tiền cúng dường; cấm bán linh vật Phật giáo trong khuôn viên chùa; kiểm soát việc sử dụng mạng xã hội của các nhà sư...

Một nhóm các ngôi chùa ở vùng đông bắc Thái Lan còn yêu cầu các vị sư phải theo dõi lẫn nhau và báo cáo về bất cứ hành vi nào đi ngược lại lời dạy của Phật.

Rõ ràng các biện pháp trên là câu trả lời của nhà quản lý trước những chỉ trích rằng Phật giáo ở Thái Lan bị thương mại hóa.

Theo các nhóm vận động vì cải tổ, người dân Thái tin rằng cúng dường cho chùa có thể tạo phúc cho gia đình và con cháu. Trong một thời gian dài, niềm tin đó bị nhiều ngôi chùa và các vị sư biến chất lợi dụng khai thác.

Thật ra, chính quyền quân sự Thái Lan đã nỗ lực cải tổ Phật giáo kể từ sau cuộc đảo chính năm 2014. Tháng trước, một cựu quan chức cảnh sát cao cấp, ông Pongporn Pramsaneh, được chỉ định lãnh đạo Văn phòng Phật giáo quốc gia.

Ngay lập tức, vị này đã ra lệnh thanh tra tất cả những ngôi chùa bị nghi ngờ lạm dụng ngân sách nhà nước. Tổng cộng có 35 ngôi chùa và 29 cá nhân đang bị cảnh sát điều tra. Đã có 5 sư trụ trì bị khởi tố với nhiều tội danh khác nhau.

Chính quyền Bangkok đã duyệt ngân sách 160 triệu USD để hỗ trợ Phật giáo trong năm ngoái, phần lớn số tiền này dành cho các ngôi chùa và nhà sư trên khắp cả nước.

Bên cạnh đó, một số nhà phân tích cho rằng lần cải tổ này là một phần của cuộc cạnh tranh quyền lực giữa giới tăng lữ và chính phủ trước thềm cuộc chuyển giao trong Hoàng gia.

"Những gì các nhà sư làm là siết chặt kiểm soát để bảo vệ sự chính danh của họ" - ông Somrit Luechai, một học giả về Phật giáo của Thái Lan, nhận xét.

Tất cả những thay đổi trên diễn ra vào một thời điểm nhạy cảm. Thái Lan đang chuẩn bị lễ hỏa táng nhà vua quá cố Bhumibol Adulyadej trong tuần tới, trong đó khi lễ lên ngôi chính thức của Vua Maha Vajiralongkorn có thể diễn ra vao cuối năm nay.