Thủ tướng Abe Shinzo công bố quyết định từ chức ngày 28-8, để lại khoảng trống lãnh đạo cho nước Nhật - Ảnh: Kyodo

Bất kể ai là người được chọn thay thế Thủ tướng Abe Shinzo, người đó cũng sẽ phải đối mặt với những thách thức lớn ngay lập tức.

Nhiều thách thức khổng lồ

Nền kinh tế Nhật sụt giảm 7,8% trong quý 2 năm nay, đó cũng là mức thấp kỷ lục của Nhật do ảnh hưởng nặng nề của đại dịch COVID-19.

Nhà kinh tế học Michinori Naruse tại Viện Nghiên cứu Nhật Bản cho rằng "toàn bộ ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 với nền kinh tế Nhật tới lúc này gần tương đương ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008".

Đại dịch cũng đã buộc Nhật phải hoãn đăng cai tổ chức Olympic. Trong khi đó ở bên ngoài, tình hình Biển Đông đang có những diễn biến nóng và Mỹ - quốc gia đồng minh gần gũi nhất của Nhật - sắp bước vào cuộc bầu cử tổng thống gây chia rẽ sâu sắc.

Đó là thách thức trước mắt, còn về lâu dài, người kế nhiệm ông Abe cũng sẽ phải tiếp tục hoàn thành những cam kết còn dang dở của ông Abe như cổ vũ và tạo điều kiện nhiều hơn để nữ giới tham gia chính trường và đóng góp tốt hơn tại công sở, cũng như cải tổ các điều kiện làm việc để nam giới có thể giúp đỡ việc nhà nhiều hơn.

Nhật Bản cũng đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt lao động do dân số giảm và tỉ lệ sinh rất thấp. Với tỉ lệ dân số cao niên cao nhất thế giới, quốc gia này sẽ sớm phải đối mặt với gánh nặng giải quyết quyền lợi hưu trí cũng như chăm sóc y tế cho các công dân lớn tuổi đang chiếm tỉ lệ lớn trong xã hội.

Đó là chưa kể tới những thảm họa thiên tai khắc nghiệt có thể xảy ra, nhất là trong tình hình biến đổi khí hậu bất thường như hiện nay, các nguy cơ xung đột với Triều Tiên và mối quan hệ đang ở giai đoạn xấu với Hàn Quốc...

Những thách thức lớn cả về ngắn hạn lẫn lâu dài này thậm chí đã khiến một nhà phân tích ở Tổ chức nghiên cứu RAND Corporation tại Mỹ chia sẻ với báo New York Times rằng ông "tự hỏi liệu còn ai muốn làm thủ tướng Nhật" nữa khi đứng trước tất cả những nhiệm vụ khó khăn này.

Chưa có ứng viên vượt trội

Kết quả thăm dò dư luận do Nikkei/TV Tokyo thực hiện cuối tuần vừa qua cho thấy có 4 gương mặt ứng cử viên tiềm năng nhất cho vị trí người kế nhiệm ông Abe Shinzo. Song người được công luận ủng hộ nhiều nhất trong kết quả thăm dò lại chưa nhận được đủ ủng hộ từ Đảng LDP cầm quyền.

Theo đó, cựu bộ trưởng quốc phòng Shigeru Ishiba đang dẫn đầu với 28% tỉ lệ ủng hộ, theo sau là Bộ trưởng Quốc phòng đương nhiệm Taro Kono (15%), Bộ trưởng Môi trường Shinjiro Koizumi (con trai cựu thủ tướng Junichiro Koizumi) - 14%. Chánh văn phòng nội các Nhật Bản Yoshihide Suga, người được mệnh danh là "cánh tay phải" của ông Abe, đứng thứ tư với 11%.

Trong một kết quả thăm dò khác do Kyodo News thực hiện cuối tuần qua, ông Ishiba cũng dẫn đầu với khoảng 34% ủng hộ, nhiều hơn gấp đôi so với 14% của ông Suga.

Dù nhận được tỉ lệ ủng hộ từ dư luận thấp nhưng ông Suga lại nhận được tín nhiệm cao trong nội bộ LDP. Theo báo Nikkei Asian Review, không chỉ tổng thư ký LDP Toshihiro Nikai nói sẽ ủng hộ ông Suga, mà Hosoda, nhóm lớn nhất trong LDP, cũng đã mô tả chánh văn phòng nội các là "ứng cử viên dẫn đầu". Các nghị sĩ quốc hội ủng hộ ông Suga sẽ họp lại vào ngày 31-8 bàn phương án giúp ông tranh cử.

Ông Suga được nhìn nhận như một lựa chọn chắc chắn có thể duy trì sự liên tục của việc hoạch định chính sách, cũng như giúp nước Nhật thoát khỏi tình trạng các chính phủ chỉ tồn tại ngắn hạn như từng xảy ra trong giai đoạn trước khi ông Abe lên nắm quyền.

Tuy nhiên, theo giáo sư Brad Glosserman - phó giám đốc Trung tâm hoạch định chiến lược, Đại học Tama (Nhật Bản), cố vấn cao cấp của Diễn đàn Thái Bình Dương, ông Suga có thể là một lựa chọn an toàn cho LDP nhưng lại thiếu một tầm nhìn và tầm ảnh hưởng đủ lớn để đưa nước Nhật đi theo một hướng phát triển mới.

Ông Trump ca ngợi ông Abe là thủ tướng vĩ đại nhất trong lịch sử Nhật Bản

TTO - Vài ngày sau khi ông Abe Shinzo tuyên bố từ chức thủ tướng vì sức khỏe yếu, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã điện đàm với ông, ca ngợi ông Abe là thủ tướng vĩ đại nhất trong lịch sử nước Nhật.