Lư đồng - Ảnh: KHÁNH TRẦN

Hồi nãy nghe ngoài đường văng vẳng tiếng rao "Ai đánh bóng lư đồng, chân đèn đồng nào", ngước nhìn lên tờ lịch, hôm nay đã gần giữa tháng 1 ta rồi.

Tiện đây tôi cũng nói thêm, dương lịch (lịch tây) thì tính từ tháng 1 (đầu năm) tới tháng 12 (cuối năm), còn âm lịch (lịch ta) lại bắt đầu từ tháng 10, tiếp theo là tháng 1, tháng chạp, tháng giêng, tháng 2, 3, 4... tới tháng 9. Khá nhiều người không biết sự khác nhau này, thậm chí nhầm lẫn gọi tháng 1 tây là tháng giêng, tháng 1 ta là tháng 11.

Cái tiếng rao văng vẳng tha thiết, đậm giọng Bắc khiến kẻ tha hương tò mò, ra ban công ngó xuống đường. Một chú thanh niên tuổi chưa đầy 30 chạy chiếc xe máy cũ xì khói um cả phố chở mớ đồ nghề xộc xệch, cứ vài chục mét lại tha thiết "ai đánh bóng lư đồng nào".

Nghe tiếng rao, sực nhớ chuyện xưa, thứ ký ức xa xôi xen lẫn vui buồn

Lại nhớ, lúc sinh thời mỗi lần Tết đến, thày (bố) tôi nhắc con cháu dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ gọn gàng để tươm tất đón xuân, mừng năm mới. Nhà nghèo 3 gian, tường đất mái rạ, dọn nửa buổi sáng là xong.

Mấy anh em tôi phân công nhau, đứa quét mạng nhện, đứa trang trí lại tường nhà, thay dán tranh ảnh họa báo mới, thậm chí rủ nhau làm hoa giấy, chủ yếu là hoa thược dược dễ làm, có khi cả hoa đào nhưng trông xấu lắm, còn xơi mới đẹp bằng đào thật ở vườn trước nhà.

Xuân nào cũng vậy, vườn đào 5 gốc đủ cả đào hồng, đào phai, đào bích trước nhà sáng bừng lên. Hình ảnh thân thương đẹp đẽ ấy đọng mãi lòng tôi đến tận bây giờ, hơn nửa thế kỷ.

Lớn lên đi học xa, đi làm trong cuộc mưu sinh, mỗi lần về nhà ăn Tết tôi vẫn thói quen cũ quét tước dọn dẹp, có cảm giác mình vẫn như ngày nào bên thày bu, chả lớn lên được là bao.

Nhưng có một việc, thày chỉ giao cho đứa cháu họ là cu Hoan gọi thày tôi bằng ông, con anh Huy, đánh bóng bộ lư đồng. Hình như không ai có thể làm được việc quan trọng ấy, trừ cháu Hoan.

Trong các anh con bác ruột, phải nói là anh Huy hợp tính thày nhất. Hai chú cháu có nhiều điểm tương đồng, đặc biệt thẳng tính, có gì nói ngay. Hai ông con mà ngồi với nhau, cái hồi tôi còn đi học cấp I, cấp II trường xã, lúc rỗi việc lại quẩn quanh hóng hớt nghe hai đấng bậc trao đổi, biết thêm được ối điều.

Cu Hoan, con trai thứ 3 của anh Huy, rất gắn bó với ông. Hồi nhỏ nó có hẳn thời gian dài ở với ông bà mặc dù nhà tôi với nhà bác Huy chỉ cách nhau hơn trăm mét. Hoan ngoan, nhanh nhẹn, tháo vát, chăm chỉ, lại rất khéo tay. Những việc ông nhờ, nó chỉ nhoắng cái là xong.

Và cứ khoảng 27, 28 tháng chạp, năm nào cũng vậy, chẳng cần đợi ông nhắc, Hoan lên nhà ông trịnh trọng bê bộ lư đồng trên bàn thờ xuống, quét sạch hiên nhà, ngồi dạng chân chèo hí húi lau chùi.

Hình như vật dụng để làm sạch lư cũng chỉ có gói thuốc đánh đồng mà Hoan đã kiếm sẵn ở đâu đó từ trước, thêm vài nắm lá chuối khô, lá duối. Thế mà bóng nhoáng, bộ lư như được làm mới hoàn toàn, thậm chí có thể soi gương. Cháu ngồi lau chùi, ông ngồi cạnh trò chuyện thủ thỉ, chả biết mùa xuân đang đến nhè nhẹ, thật gần.

Nay thì tất cả đã như gió thoảng. Thày đi năm Tân Mùi (1991), năm sau cháu Hoan đang trên đường đi làm về bị đột tử, sớm theo ông. Gần chục năm sau nữa, anh Huy đang ngồi chẻ lạt bị huyết áp cao, mê man vài ngày rồi đi nữa.

Vườn đào cỗi dần, các cháu con của bà chị cả ở với ông bà ngoại chăm chút lắm nhưng rồi cũng phải trồng thay vào đó bằng cây chanh cây bưởi. Hiên nhà khác xưa, nhà mới khang trang hơn nhưng sao vẫn nhớ cảnh cũ hoài, nhớ tiếng ríu rít thật thà của cháu, giọng thủ thỉ rù rì nhân hậu của ông.

Bộ lư thiếu người chăm sóc nên nhợt nhạt bởi bụi thời gian. Vườn vắng vẻ, không còn sinh sắc như thuở nào, nhất là dịp Tết. Nhớ ông, đứa cháu rể tôi ngoan lắm, ý tứ trồng lại vài gốc đào, nhưng đất vườn quá cằn nên cây cứ cỗi dần.

Giờ lại sang tháng chạp, đào vườn không có, chỉ còn đào trong bộ nhớ sắp vào độ mãn khai.

Diễn đàn Tết xưa - Tết nay do báo Tuổi Trẻ tổ chức, với sự đồng hành của hệ thống bán lẻ FPT Shop và Hãng hàng không Vietjet Air.

Diễn đàn gồm các bài viết, bài dự thi của cuộc thi Tết xưa - Tết nay về những ký ức Tết xưa, khát vọng ngày xuân hay những khoảnh khắc sum họp, cảnh đẹp trên đường về quê đón Tết của bạn đọc.

Diễn đàn mong nhận được nhiều ý kiến đóng góp, bài dự thi trên cả nước. Thời gian nhận bài từ ngày 15-1-2021 đến hết ngày 20-2-2021.

Cách thức tham gia:

Bài viết dự thi gửi đến theo 2 cách:

Gửi qua địa chỉ email: [email protected]

Gửi qua đường bưu điện theo địa chỉ: Báo Tuổi Trẻ - 60A Hoàng Văn Thụ, P.9, Q.Phú Nhuận, TP.HCM. Ngoài bì thư ghi rõ tham gia cuộc thi viết Tết xưa - Tết nay.

Bạn đọc vui lòng cung cấp địa chỉ, số tài khoản, số CMND để chúng tôi chuyển nhuận bút.

Các bài lọt vào vòng sơ kết sẽ được thông báo sau.

Cơ cấu giải thưởng:

• 1 giải nhất: 10 triệu đồng (hiện kim) + quà tặng là: điện thoại Samsung A31 của FPT Shop; 02 vé khứ hồi G1 của Vietjet Air.

• 2 giải nhì: mỗi giải gồm 5 triệu đồng (hiện kim) + quà tặng là: điện thoại Xiaomi Note 9 hoặc Oppo A53 của FPT Shop; 01 vé khứ hồi G1 của Vietjet Air.

• 3 giải ba: mỗi giải gồm 5 triệu đồng (hiện kim) + quà tặng là: điện thoại Realme C12 hoặc VSmart Joy 4 hoặc Vivo Y20 của FPT Shop; mô hình máy bay Vietjet size lớn.

• 10 giải khuyến khích: mỗi giải gồm 2 triệu đồng (hiện kim) + quà tặng là sạc dự phòng UMETRAVEL 10.000 mAh của FPT Shop; mô hình máy bay Vietjet size nhỏ.

• 20 phần quà tặng dành cho bạn đọc trên mạng xã hội là: balô FPT Shop + voucher giảm 10% khi mua laptop tại hệ thống cửa hàng FPT Shop; gấu bông + túi du lịch Vietjet.

Lễ trao giải dự kiến diễn ra trước 28-2-2021.

Tết xưa - Tết nay: Giao thừa năm nay sẽ khác

TTO - Năm nào cũng vậy, cứ vào đêm 30 tết là mình đi với mẹ đến cơ quan rất sớm cùng với các cô chú trong tổ vệ sinh môi trường để chuẩn bị vào ca làm việc sau khi mọi người đón giao thừa.