Chuyến xe lửa lướt nhanh trên con đường phủ tuyết, cái không gian không có gì gợi nhớ ngày Tết quê nhà, có chăng là cái Tết hiện về từ ký ức. 

Để rồi nhắm mắt lại tôi cứ ngỡ đang ngồi trên chuyến xe đò miền Tây phảng phất mùi ruộng đồng sông nước. Có lẽ với nhiều người, cái Tết gắn liền với những chuyến xe "về nhà" ngày cuối năm. Những chuyến xe chất đầy mùa xuân, nỗi niềm, yêu thương đầy hình ảnh người thân, mái ấm, quê nhà. 

Tôi cố nhắm nghiền mắt, loại bỏ mọi thanh âm để sống trọn vẹn cùng dòng chảy ký ức qua từng cung đường quen thuộc, từng ánh mắt đón chờ, giây phút vỡ òa niềm vui sum họp.

Ở Pháp, tôi may mắn có gia đình cậu mợ ở Paris nên ngày Tết cũng có nơi để về nhà! Dù chỉ một ngày, đốt một nén nhang, dùng mâm cơm cúng rước ông bà mà cũng nghe ấm lòng hương vị Tết. 

Thật ra do mấy năm rồi dịch bệnh hoành hành nên cậu mợ không về nước ăn Tết được, còn năm nay thì... Vậy là với tôi, Tết này thêm trống vắng!

Thành phố nơi tôi làm việc rất ít người Việt; bệnh viện tôi làm cũng duy nhất một người Việt là tôi! Tôi đã quen dần với sự thiếu vắng đồng hương nhưng vẫn ngậm ngùi, day dứt mỗi độ xuân về. 

Thèm nghe một câu thăm hỏi, một lời chúc sức khỏe, an lành. Những câu nói tưởng chừng như sáo mòn đó mà không hiểu sao đôi lúc lại khát khao, thèm thuồng được nghe.

Đêm trực với trận chung kết World Cup, cùng nỗi buồn người Pháp thua trận thì tôi lại có một niềm vui nho nhỏ! 

Một ca bệnh được bác sĩ gia đình chuyển đến là người Việt! Cô hơn 60 tuổi, có chồng Tây và đã nghỉ hưu nhiều năm. Cô từng sống ở Sài Gòn, sang Pháp từ thập niên 1980, gặp tôi cô mừng như Tết! 

Có lẽ đây là một ca bệnh khá đặc biệt khi cả bác sĩ lẫn bệnh nhân đều mải mê trò chuyện quên cả vai trò, bệnh lý. 

Cô nói khu này ít người Việt, chỉ có cô và một cô nữa ở gần đây thôi. Từ ngày đó tôi thường xuyên nhận cuộc gọi trò chuyện của cô, cũng như nhận các món ăn Việt cô làm đem tặng. Nhưng xúc động nhất là cô ngỏ lời mời tôi "ăn Tết chung" cho vui. 

Cô bảo: "Chỉ có người Việt với nhau mới biết thế nào là ăn Tết, mới đỡ buồn tủi, thấm thía giá trị truyền thống, thiêng liêng".

Thật ra cái cảm giác háo hức trở về ngày Tết tôi chỉ cảm nhận được từ ngày bước chân vào giảng đường đại học. Và nỗi niềm đó nhân lên gấp bội khi bước vào cuộc sống tha hương. Có lẽ chính cuộc sống đã đẩy đưa và hình thành nên khái niệm trở về, biến nó thành một thành phần không thể thiếu của ngày Tết. 

Nếu người Việt ta lấy Tết Nguyên đán làm ngày gia đình đoàn tụ, sum họp thì với Tây là ngày Noel. Tuy ngắn ngủi và đơn giản hơn ngày Tết của ta nhiều nhưng lắm người cũng không thực hiện được. 

Tôi vừa đọc được ý kiến của một bác sĩ tâm lý rằng đừng quá đặt nặng câu chuyện đoàn viên, sum họp đến mức ràng buộc; đừng nhìn vào sự hoàn hảo của người khác mà đánh đổi bằng mọi giá. 

Thật ra gia đình nào cũng có những khúc mắc, trục trặc khác nhau; có kẻ thành công, có người thất bại. Vì lẽ đó nên sống đúng với thực tại và gạt bỏ đi niềm hoan lạc miễn cưỡng, phù phiếm.

Tôi đồng cảm. Tôi biết cứ Tết đến là có nhiều người vì thực hiện một sứ mệnh thiêng liêng nào đó mà gần như mất hết thành quả của cả năm tích cóp và cứ thế mà lặp đi lặp lại. Không ít người trở về trong sự khó khăn, miễn cưỡng. 

Phải chăng đã đến lúc phải làm mới khái niệm về nhà, đoàn tụ, phải nghĩ khác đi, phải thực tế hơn, phù hợp hơn và văn minh hơn! Là một người trẻ, quan điểm của tôi là trân trọng ngày Tết truyền thống nhưng đừng quá ràng buộc và lệ thuộc. 

Biết rằng không có gì thay thế được hình bóng ngày Tết quê nhà với bao rộn ràng, bận bịu, bao ánh mắt chờ mong, thương nhớ, thiêng liêng giờ phút tương phùng. 

Biết rằng người con Việt nào cũng khát khao được "về nhà" ngày Tết; về để chia sẻ yêu thương, nhắc nhớ cội nguồn, tình thân, sum vầy. 

Thôi thì hãy "về nhà" trong tâm tưởng vậy. Hãy luôn nghĩ đến nhau, nhớ đến nhau, trao nhau yêu thương, niềm tin thì dù xa cách phương nào cũng thấy gần nhau, cũng thấy ấm lòng ngày Tết.

Mùng mấy Tết bây về?

Khi tiết trời dần trở nên se lạnh nơi đô thị ồn ã tôi đang sống cũng là thời điểm báo hiệu một năm mới sắp đến. Giữa bộn bề công việc, lòng bỗng nao nao khi nghe điện thoại nhắc chừng của má: "Tết, mùng mấy bây về?".