Trong khi đường cao tốc Trung Lương đang khai thác thì cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận (tỉnh Tiền Giang) bị thi công chậm - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Đánh giá cao những nỗ lực của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương trong việc phấn đấu đạt 12/12 chỉ tiêu kinh tế - xã hội được Quốc hội giao cho năm 2019, nhưng các đại biểu Quốc hội cũng chỉ ra nhiều tồn tại, hạn chế cần có giải pháp khắc phục tại phiên thảo luận của Quốc hội ngày 30-10.

Nếu không cải cách mạnh, Việt Nam sẽ tụt hậu

Đại biểu (ĐB) Vũ Tiến Lộc (chủ tịch Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam) cho rằng việc hoàn thành 12 chỉ tiêu về kinh tế - xã hội, kinh tế vĩ mô ổn định, Việt Nam duy trì được tốc độ tăng trưởng cao nhất trong khối ASEAN và nằm trong nhóm các nền kinh tế tăng trưởng tốt nhất ở châu Á là kết quả tích cực. 

Tuy vậy, ông Lộc cho rằng "chưa thể yên tâm" với mục tiêu duy trì nhịp độ tăng trưởng 6,8% trong bối cảnh kinh tế và thương mại thế giới đang giảm tốc, do nền kinh tế Việt Nam có độ mở cao.

Trong thực tế, theo ông Lộc, thương chiến Mỹ - Trung cho thấy Việt Nam không được hưởng lợi như dự báo, với xuất khẩu chỉ tăng 8,2%, cơ cấu thị trường chuyển dịch bất lợi khi chủ yếu xuất sang Mỹ, tiềm ẩn rủi ro gian lận thương mại. 

Hoạt động thu hút đầu tư FDI giảm tốc ở những thị trường quan trọng, trong khi dòng vốn từ Trung Quốc tăng lên, cho thấy sự thiếu bền vững, thiếu cân bằng FDI. Nguồn thu ngân sách từ khu vực doanh nghiệp không đạt kế hoạch, cộng đồng doanh nghiệp đang đối mặt với khó khăn, chi phí sản xuất kinh doanh tăng.

"Việc chững lại trong bảng xếp hạng môi trường kinh doanh toàn cầu năm 2019 được Ngân hàng Thế giới công bố cũng cảnh báo rằng dù Việt Nam đã có rất nhiều nỗ lực để vượt lên chính mình, nhưng các nền kinh tế khác đang thay đổi nhanh hơn và trở nên cạnh tranh hơn. Nếu không cải cách mạnh mẽ, chúng ta sẽ tụt lại phía sau" - ông Lộc nói.

ĐB Hoàng Quang Hàm (Phú Thọ) cũng bày tỏ lo ngại rằng Việt Nam đang tụt hậu xa hơn về kinh tế và có nguy cơ rơi vào bẫy thu nhập trung bình, do chưa đột phá thành công các vấn đề cốt lõi của tăng trưởng theo chiều sâu. 

Đời sống của nhân dân, thực lực của nền kinh tế tăng nhanh nhưng chưa cùng với tốc độ tăng trưởng. Chính phủ cũng đã chỉ rõ trong báo cáo là Việt Nam có nguy cơ rơi vào bẫy thu nhập trung bình.

Do đó, ông Hàm đề nghị Quốc hội ngoài việc giao chỉ tiêu GDP tổng sản phẩm nội địa như trước đây, cần giao thêm chỉ tiêu thu nhập quốc dân (GNI) để phản ánh nội lực thực sự của nền kinh tế và thu nhập của người dân. 

"Có ba vấn đề cốt lõi cần dành nguồn lực thực hiện bằng được để tăng trưởng theo chiều sâu là trình độ lao động, phát triển ứng dụng khoa học, công nghệ và khởi nghiệp sáng tạo" - ông Hàm nói.

"Nút thắt" đầu tư công: gỡ mãi không được

Nhiều ĐB bày tỏ lo ngại về "nút thắt" đầu tư công đang là rào cản cho phát triển của nhiều địa phương, vùng kinh tế. ĐB Tống Thanh Bình (Lai Châu) dẫn chứng các dự án kết nối giao thông ở miền núi phía Bắc như cao tốc Nội Bài - Lào Cai và tuyến Nghĩa Lộ - Yên Bái là 2 tuyến giao thông quan trọng, là những dự án đã được thông qua, đưa vào kế hoạch đầu tư công trung hạn, nhưng đến nay vẫn chưa được bố trí vốn.

"Chưa hết, nhiều dự án điện đã được xây dựng, nhưng việc đầu tư phát triển hệ thống lưới điện đấu nối truyền tải vẫn chưa được triển khai thực hiện, nên nhiều dự án không đảm bảo tiến độ vận hành, gây thất thoát lãng phí nguồn điện", ông Bình nói. 

Trong khi đó, ĐB Nguyễn Quốc Hận (Cà Mau) khẳng định "sẽ còn phát biểu cho đến khi nào dự án cao tốc Trung Lương - Cần Thơ được hoàn thành và dự án nâng cấp đường Quản Lộ - Phụng Hiệp được thực hiện đúng tiến độ, lộ trình theo quyết định của Quốc hội".

Bức xúc trước vấn đề năm nào cũng thừa nhận là tồn tại, hạn chế nhưng "càng khắc phục kết quả càng tồi tệ hơn", ông Hận đặt vấn đề phải chăng là do thắt chặt thủ tục đầu tư, do công khai, minh bạch, do kết quả chống tham nhũng thời gian gần đây đạt kết quả tốt, làm mất động lực của các chủ đầu tư hay chưa thỏa thuận được tỉ lệ ăn chia hay còn vì lý do gì khác?

Giải ngân chậm, tiến độ hoàn thành dự án chậm, nhưng tình trạng lãng phí, kém hiệu quả từ một số dự án đầu tư công cũng là một phần của bức tranh được đại biểu nêu lên. 

"Một số liệu cho thấy cả nước đưa vào khai thác 30.000 dự án đầu tư công nhưng có tới 245 dự án không hiệu quả. Nếu số liệu này là đúng thì quả là sự lãng phí đáng kể. Chúng ta phải suy nghĩ gì và giải thích như thế nào với dư luận và cử tri", ĐB Tô Văn Tám (Kon Tum) nêu.

Biển Đông phức tạp, cần cảnh giác, sẵn sàng mọi phương án

TTO - Trong bối cảnh tình hình Biển Đông diễn biến phức tạp, nước ngoài đưa tàu khảo sát và thăm dò dầu khí trên vùng biển Việt Nam, cần phải hết sức cảnh giác, tỉnh táo và sẵn sàng các phương án cao nhất - trung tướng Trần Việt Khoa nói.