* Tiến sĩ Vũ Anh Tuấn (giám đốc Trung tâm nghiên cứu giao thông Việt Đức, Trường ĐH Việt Đức):

Không thể trông vào ngân sách

Với các TP lớn, vốn cho giao thông phải được bố trí với tỉ lệ cao hơn, phân bổ thực sự phù hợp vì áp lực giao thông rất lớn. Tuy nhiên không nên phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn vốn ngân sách. TP cần đi đầu trong xây dựng các chính sách thu hút nguồn đầu tư khác bằng cách tham khảo chính sách từ các nước, các TP lớn trên thế giới.

Nguồn vốn từ ngân sách nhà nước mà TP phân bổ chỉ dùng để hoàn thiện đường kết nối, nút giao thông lớn trong nội thành, các tuyến đường vành đai liên kết TP và các tỉnh khác.

Để thu hút nguồn vốn ngoài ngân sách từ đối tác công tư (PPP) phổ biến như BOT, BT..., TP phải có chính sách thu hút hấp dẫn hơn hiện nay, sử dụng nguồn vốn này sao cho hiệu quả. Theo đó, nguồn vốn từ các dự án này sẽ được sử dụng xây dựng các tuyến đường trên cao.

Ngoài ra, TP tận dụng các nguồn phí đặc thù như phí chống ùn tắc, phí xăng dầu, thu hồi các quỹ đất trống cho thuê... đem lại một nguồn vốn lớn. Đây là các nguồn phí bổ sung không phải nộp lại cho ngân sách, đem số vốn này đầu tư vào hạ tầng, phát triển mạng lưới giao thông công cộng cho thật hiệu quả.

Đối với việc quy hoạch sau này, các sở ngành tư vấn cho TP có quy định yêu cầu chủ đầu tư các dự án khu công nghiệp, khu dân cư... chủ động xây dựng hạ tầng giao thông hơn. Công thức là: các tuyến đường nội bộ họ phải tự bỏ vốn 100%, các tuyến đường liên kết hạ tầng bên ngoài thì Nhà nước và doanh nghiệp cùng làm.

Để làm được như thế, các sở ngành TP cần bàn bạc thêm để đưa ra cơ chế chính sách mới tập trung tăng vốn giao thông, tăng kết nối vùng miền.

* Đại biểu Trần Hoàng Ngân (Đoàn đại biểu Quốc hội TP.HCM):

Tiền sẽ có nếu tận dụng chính sách

Nghị quyết 54 của Quốc hội về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM đã trao cho TP.HCM nhiều chính sách riêng để TP có thể đầu tư cơ sở hạ tầng. Vấn đề quan trọng là TP phải tận dụng được những chính sách đó.

Ví dụ như, Quốc hội cho phép HĐND TP được quyết định chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa từ 10ha trở lên. Như vậy nếu TP tận dụng được chủ trương này sẽ nâng cao giá trị quyền sử dụng đất, tạo ra nguồn lực lớn để đầu tư xây dựng hạ tầng.

Hay nghị quyết 54 cũng cho ngân sách TP được hưởng số thu từ cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại các doanh nghiệp nhà nước do UBND TP quản lý và số thu từ thoái vốn nhà nước tại các tổ chức kinh tế do UBND TP làm đại diện chủ sở hữu để đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội. Nếu đẩy nhanh quá trình thoái vốn, cổ phần hóa, ngân sách TP sẽ thu về một nguồn lực lớn để đầu tư cơ sở hạ tầng kinh tế, xã hội.

Hiện nay, TP đã nhiều lần có ý kiến và Thủ tướng đã chỉ đạo các bộ, ngành liên quan tháo gỡ "điểm nghẽn" cổ phần hóa cho TP. Sắp tới đây sẽ có những văn bản quy định cụ thể, chi tiết hơn để TP dễ dàng đẩy nhanh quá trình thoái vốn, cổ phần hóa những doanh nghiệp TP không cần nắm vai trò chủ lực.

Ngoài những cơ chế, chính sách đặc thù, có thể thấy, nếu trung ương nhanh chóng giải quyết những "điểm nghẽn" liên quan đến các vụ án, những vấn đề thanh tra đã kết luận sẽ tháo gỡ khó khăn và giúp lãnh đạo TP tự tin hơn khi thực hiện các quyết định. Mặt khác, hiện TP còn quỹ đất rất lớn, quỹ đất này gắn với các quy hoạch phát triển cơ sở hạ tầng. Nếu đầu tư hạ tầng, giá đất xung quanh sẽ tăng lên.

Do vậy, TP phải có kiến nghị với trung ương xây dựng cơ chế để ngân sách nhà nước thu được nguồn lợi từ việc đầu tư, không để một nhóm người hưởng lợi như lâu nay. Nguồn lợi thu được để đầu tư lại cho phát triển cơ sở hạ tầng.

Quan trọng nhất là theo thống kê, hiện nay trên địa bàn TP còn quá nhiều quy hoạch "treo", dự án "trùm mền". Nếu giải phóng được các quy hoạch, dự án này sẽ lập tức tạo điều kiện để người dân khai thác, sử dụng quỹ đất và TP sẽ thu được nhiều nguồn lực. Đồng thời, việc tổ chức đấu giá nguồn đất sạch cũng sẽ giúp TP thu được nguồn tiền lớn.

TIẾN LONG ghi

Hà Nội bán doanh nghiệp nhà nước để làm đường sắt đô thị

Tại dự thảo nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách tài chính - ngân sách đặc thù với Hà Nội vừa trình Quốc hội, Hà Nội đề nghị bổ sung 3 cơ chế, chính sách đặc thù, trong đó có một nội dung muốn giữ lại toàn bộ số thu từ thoái vốn, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước do UBND TP làm đại diện chủ sở hữu.

Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung cho biết tổng tài sản cổ phần hóa doanh nghiệp còn khoảng 25.000 tỉ đồng theo giá trị vốn. Quá trình cổ phần hóa vừa rồi, TP thu được 11.000 tỉ đồng và xin giữ lại để xây dựng 2 tuyến đường sắt đô thị, gồm ga Hà Nội - Hoàng Mai và tuyến số 5 Văn Cao - Hòa Lạc. Hai dự án này dự kiến được Hà Nội trình Quốc hội vào tháng 10 tới.

Ủy ban Tài chính ngân sách của Quốc hội đồng ý đề xuất của Chính phủ trong việc cho phép Hà Nội giữ lại 100% tiền từ thoái vốn, cổ phần hóa doanh nghiệp do TP sở hữu. Tuy nhiên cơ quan này đề nghị Chính phủ rà soát một số văn bản quy định về việc sử dụng nguồn thu trên để thống nhất với Luật ngân sách nhà nước.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cũng đồng ý việc cho Hà Nội giữ lại khoản tiền từ cổ phần hóa, thoái vốn tại doanh nghiệp mà TP sở hữu. Phó chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cũng đồng tình, nhưng ông lưu ý TP dùng số tiền này vào việc gì phải do HĐND quyết định. Ngoài ra, nếu các dự án đầu tư thuộc công trình trọng điểm, tổng mức đầu tư trên 10.000 tỉ đồng phải xin ý kiến Quốc hội.

T.LONG