Quy định mới về đào tạo tiến sĩ đòi hỏi sự minh bạch và giải trình của các cơ sở giáo dục đại học. Trong ảnh là hội nghị khoa học sinh viên của Trường ĐH Khoa học tự nhiên (ĐH Quốc gia Hà Nội) - Ảnh: ĐHKHTN

Để mở rộng tự chủ và trách nhiệm giải trình của các cơ sở đào tạo tiến sĩ theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật giáo dục đại học (Luật 34), Bộ Giáo dục và đào tạo đã ban hành quy chế tuyển sinh và đào tạo trình độ tiến sĩ (ban hành kèm theo thông tư số 18/2021/TT-BGDĐT ngày 28-6-2021 của bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo).

Chấp nhận sách chuyên khảo

Để lượng hóa, chuẩn hóa những quy định, đối với người dự tuyển, quy chế bổ sung minh chứng về trình độ ngoại ngữ (sử dụng các chứng chỉ quốc gia theo khung ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam bên cạnh những chứng chỉ được quốc tế công nhận như IELTS, TOEFL,…).

Trước kia quy chế yêu cầu các bài báo, báo cáo khoa học trong danh mục tạp chí World of Sciences (WoS) và Scopus, thì nay quy chế mới bổ sung việc chấp nhận các sách chuyên khảo, các công bố tại các tạp chí trong nước có chất lượng tốt theo tiêu chuẩn đánh giá của Hội đồng Giáo sư nhà nước. Các ghi nhận chỉ áp dụng nếu là tác giả chính.

Quy chế cũng cho phép thay thế các công bố nghiên cứu khoa học bằng những kết quả nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ đã đăng ký và được cấp bằng độc quyền sáng chế quốc gia hoặc quốc tế; hoặc giải thưởng chính thức của cuộc thi quốc gia hoặc quốc tế trong lĩnh vực nghệ thuật và nhóm ngành thể dục, thể thao, được công nhận bởi cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền.

Cách tính điểm sẽ căn cứ theo khung điểm tối đa của Hội đồng Giáo sư nhà nước quy định, với tổng điểm đối với người hướng dẫn là 4,0 và đối với đầu ra của nghiên cứu sinh là 2,0.

Tăng số lượng người hướng dẫn

Quy chế điều chỉnh tăng số lượng nghiên cứu sinh/người hướng dẫn trong cùng một thời gian. Cụ thể: giáo sư được hướng dẫn độc lập tối đa 7 nghiên cứu sinh; phó giáo sư hoặc tiến sĩ khoa học được hướng dẫn độc lập tối đa 5 nghiên cứu sinh; tiến sĩ được hướng dẫn độc lập tối đa 3 nghiên cứu sinh. Trường hợp đồng hướng dẫn 1 nghiên cứu sinh được tính quy đổi tương đương hướng dẫn độc lập 0,5 nghiên cứu sinh.

Thay đổi mốc thời gian đào tạo

Theo đó, tổng thời gian đào tạo tiêu chuẩn là từ 3-4 năm. Tổng thời gian học tập nghiên cứu trước khi trình hồ sơ thực hiện quy trình phản biện độc lập và bảo vệ cấp cơ sở là 6 năm. Thời hạn để hoàn thành các thủ tục bảo vệ luận án ở cơ sở sau thời gian này là từ 6 tháng đến 1 năm theo tình hình thực tế do cơ sở đào tạo quyết định.

Quy trình phản biện thay đổi

Phản biện độc lập là một trong những kênh hỗ trợ cho cơ sở đào tạo nhìn nhận lại chất lượng đào tạo. Đánh giá của các chuyên gia bên ngoài cơ sở đào tạo về chất lượng luận án của nghiên cứu sinh là căn cứ để cơ sở đào tạo có giải pháp cải tiến quy trình đào tạo và nâng cao chất lượng.

Ngoài ra, quy trình phản biện có thể tiến hành đến 2 lần, tăng so với 1 lần như quy định trước, nhằm đảm bảo nghiên cứu sinh và người đánh giá có cơ hội giải trình hoặc bảo lưu quan điểm trong nghiên cứu của mình.

Quyền lợi người học

Thời gian đào tạo tiêu chuẩn của trình độ tiến sĩ từ 3 năm (36 tháng) đến 4 năm (48 tháng) do cơ sở đào tạo quyết định. Người học được tạo điều kiện bảo lưu kết quả học tập trong thời gian nhất định để tiếp tục theo học và nghiên cứu nếu có nhu cầu.

Nghiên cứu sinh được phép hoàn thành chương trình đào tạo sớm hơn so với kế hoạch học tập, nghiên cứu toàn khóa không quá 1 năm (12 tháng), hoặc chậm hơn so với kế hoạch học tập, nghiên cứu toàn khóa nhưng tổng thời gian đào tạo không vượt quá 6 năm (72 tháng).

Tiến sĩ phải học kỹ năng nghề: Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp nói gì?

TTO - Ngày 31-5, Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp (Bộ Lao động - thương binh và xã hội) đã trả lời phóng viên báo Tuổi Trẻ sau bài viết 'Tiến sĩ cũng phải học... kỹ năng nghề' (Tuổi Trẻ ngày 26-4).