Hiện trường vụ hai tàu hàng đâm nhau ở ga Núi Thành, huyện Núi Thành, Quảng Nam - Ảnh: LÊ TRUNG

Trao đổi riêng với Tuổi Trẻ, ông Khôi nói: "Với ngành đường sắt hiện nay, mô hình quản lý được chia ra hai đơn vị: Tổng công ty Đường sắt VN (VNR) quản lý, khai thác, kinh doanh kết cấu hạ tầng, trong đó có cả trách nhiệm bảo vệ hạ tầng đường sắt". 

Ông giải thích thêm rằng Cục Đường sắt là cơ quan quản lý nhà nước, nhiệm vụ chính là tham mưu xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật; thanh tra, kiểm tra... "Chúng tôi rất lấy làm đáng tiếc vì mấy ngày cuối tháng 5 mà liên tiếp có 4 vụ tai nạn của ngành đường sắt".

Thấy không có lỗi gì

* Sau khi nghe các bên báo cáo về các sự cố, bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải gay gắt đặt vấn đề "tại sao mọi thứ đều tốt nhưng vẫn xảy ra tai nạn", ông nghĩ sao?

- Tôi nghĩ cả đêm 28-5 là cần xem lại cái mô hình, cơ cấu tổ chức quản lý của các đơn vị đường sắt xem liệu có phải là bất hợp lý hay không? Khi làm việc với các ban an toàn giao thông các địa phương, đầu mối phối hợp của doanh nghiệp kinh doanh kết cấu hạ tầng với địa phương là không rõ ràng. Trong quy chế khi thì bảo rằng công ty quản lý đường sắt là đầu mối, nhưng khi tôi làm việc thì có khi địa phương lại nói đầu mối là đơn vị chi nhánh.

Như vậy phải kiện toàn đơn giản hóa lại làm ít đầu mối thôi, thậm chí là chỉ một đầu mối từ trên xuống dưới chứ khi xảy ra sự cố không biết lần từ đâu.

* Đến nay đã có cán bộ, lãnh đạo ngành đường sắt nào bị kỷ luật chưa?

- Chưa. Bộ trưởng yêu cầu phải làm nghiêm. Về phía cục, chúng tôi thấy đã làm đủ và đúng trách nhiệm. Ngày 28-5 bộ trưởng chủ trì họp cũng chỉ kết luận trong thời gian tới là chúng tôi cần nâng cao hơn nữa hiệu quả thanh tra, kiểm tra. Tới đây chúng tôi sẽ thành lập đoàn thanh tra, kiểm tra hoạt động của các đơn vị.

* Như vậy ông khẳng định cục không có lỗi gì trong bốn vụ tai nạn đường sắt vừa qua?

- Chúng tôi khẳng định là chúng tôi không có lỗi gì. Chúng tôi đã làm rất trách nhiệm sau khi xảy ra các sự cố.

"Xử lý hơi chậm"

* Đã nhiều ngày trôi qua sau các sự cố, tai nạn, cục đã xác định được nguyên nhân chính thức chưa?

- Ưu tiên hàng đầu sau mỗi vụ tai nạn là tổ chức cứu người, chuyển tải hành khách, hàng hóa và tổ chức thông tuyến. Tôi và bộ trưởng, các lãnh đạo bộ đều vào hiện trường để trực tiếp xử lý vụ việc. Tối 28-5, bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cũng đã triệu tập họp khẩn để mổ xẻ nguyên nhân, trách nhiệm.

Hiện có dấu hiệu rõ ràng nhất là hai vụ ở Thanh Hóa và Quảng Nam, trước mắt xác định nguyên nhân chủ yếu là do yếu tố về con người. Để kết luận chính xác phải chờ điều tra cuối cùng của cơ quan chức năng.

* Cá nhân ông thấy việc xử lý chậm không?

- Đúng là mục tiêu hàng đầu là ưu tiên cứu chữa, cứu hộ người và phương tiện nhưng đúng là xử lý hơi chậm. Đáng lẽ khi xảy ra sự cố, êkip nào liên quan phải tạm đình chỉ ngay vì ảnh hưởng tâm lý không tốt mà vẫn tiếp tục nhiệm vụ sẽ gây nguy cơ mất tập trung, đe dọa an toàn vận hành.

Cục trưởng Cục Đường sắt VN Vũ Quang Khôi - Ảnh: L.HOÀI

"Thấy chạnh lòng và xấu hổ"...

Bộ GTVT đã giao thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông xem xét hình thức kỷ luật đối với VNR. Tôi sẽ tham gia vào hội đồng xem xét kỷ luật VNR và quan điểm là sẽ cứng rắn xử lý nghiêm để răn đe cao nhất.

Tới đây chúng tôi sẽ tăng cường thanh tra hiệu quả và sắc nét hơn nữa. Tới đây sẽ có những đề xuất với các doanh nghiệp và chính quyền địa phương xử lý trách nhiệm người đứng đầu.

Trong trường hợp lỗi của cục tôi luôn xin nhận các hình thức kỷ luật theo đúng quy trình, quy định. Như hôm qua họp cùng bộ trưởng, tôi thấy rất chạnh lòng, rất xấu hổ vì để xảy ra như vậy, xin rút kinh nghiệm trong công tác.

Thanh tra nhiều, nhưng...

* Về nhiệm vụ thanh tra, kiểm tra, đôn đốc, cục đã làm gì để đảm bảo an toàn đường sắt?

- Nhiệm vụ thanh tra, kiểm tra là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục của cục. Chỉ tính riêng trong 5 tháng đầu năm 2018, cục đã tiến hành thanh tra 18 cuộc, kiểm tra tới 431 cuộc. Những nội dung tập trung là: chấp hành pháp luật của nhân viên chạy tàu, đảm bảo an toàn giao thông tại đường ngang...

Trong năm 2017, cục đã phát hiện và xử phạt 9 hành vi, còn trong 5 tháng đầu năm 2018 đã phát hiện, xử lý 2 hành vi không tuân thủ quy chuẩn, tiêu chuẩn an toàn chạy tàu.

* Nhưng kiểm tra, đôn đốc đầy đủ vẫn xảy ra nhiều sự cố?

- Từ trước tới nay VNR cũng kỷ luật và sa thải nhiều rồi. Sau đợt này, chúng tôi không chỉ kiểm tra cán bộ, nhân viên làm trực tiếp mà còn kiểm tra đơn vị quản lý xem họ giám sát ra sao, quy trình có nghiêm ngặt không... Nếu phát hiện sai sót sẽ xử lý luôn "ông" quản lý lao động.

* Các đội thanh tra của cục hiện đang đóng nhờ trụ sở của VNR và các đơn vị thành viên, liệu có đảm bảo khách quan?

- Dù được thành lập từ năm 2005 nhưng hiện thanh tra của cục chưa có trụ sở làm việc riêng ở địa phương. Nhưng tôi khẳng định không phải vì ở nhà của doanh nghiệp mà sẽ mất tính khách quan.

Hướng sắp tới cục sẽ có các biện pháp phòng ngừa việc thiếu trách nhiệm hay tư lợi. Ví dụ sẽ có điều chuyển thanh tra chéo. Với nhân viên trực tiếp gác chắn nhà ga, chúng tôi sẽ đi thanh tra, kiểm tra độc lập vào ban đêm.

* Vậy theo ông, có điều gì cần rút kinh nghiệm để không tái diễn các sự cố tương tự?

- Đường sắt kỷ luật cao như kỷ luật quân đội. Nên tính kỷ luật, tập trung phải luôn tuân thủ. Ngoài ra, cần quy tụ lại thành ít đầu mối để chuyển hiệu lệnh từ trên xuống nhanh, hiệu quả.

Việc thường xuyên ôn luyện chuyên môn nghiệp vụ và kiểm tra định kỳ cũng rất cần thiết. Công tác kiểm tra, thanh tra của cơ quan quản lý nhà nước phải đẩy mạnh hơn nữa. Ngoài ra cần sự hỗ trợ phối hợp từ phía cơ quan công an...

TTO - Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) Nguyễn Văn Thể đã nhận trách nhiệm và nói lời xin lỗi trước nhân dân, Đảng, Nhà nước với trách nhiệm người đứng đầu của ngành.