Sửa Luật Đất đai: Nhiều băn khoăn thu hồi đất vì lợi ích quốc gia, công cộng

THÀNH CHUNG

Nhiều ý kiến đại biểu vẫn băn khoăn về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng trong dự án Luật Đất đai sửa đổi.

Sáng 25-8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Đất đai (sửa đổi).

Liệt kê quá cụ thể, chi tiết khó đảm bảo bao quát, đầy đủ

Theo đó, thảo luận tại kỳ họp thứ tư và thứ năm của Quốc hội, nhiều ý kiến đại biểu vẫn băn khoăn về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Đề cập nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho hay thường trực ủy ban cho rằng quy định theo hướng liệt kê các trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng có ưu điểm bảo đảm sự rõ ràng, dễ theo dõi, dễ áp dụng.

Các dự án, công trình quy định xác định theo tính chất, mục đích của dự án, công trình gắn với mục tiêu nhằm phát huy nguồn lực đất đai, nâng cao hiệu quả sử dụng đất, phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội theo hướng hiện đại, thực hiện chính sách an sinh xã hội, bảo vệ môi trường và bảo tồn di sản văn hóa.

Tuy nhiên, việc liệt kê quá cụ thể, chi tiết các dự án, công trình thu hồi đất có nhược điểm khó bảo đảm bao quát, đầy đủ.

Trong quá trình thảo luận, có ý kiến cho rằng cách tiếp cận theo hướng liệt kê các trường hợp như hiện nay chưa làm rõ được sự cần thiết của các dự án, công trình này.

Do đây là nội dung cụ thể hóa nghị quyết 18 của trung ương, thường trực ủy ban báo cáo, xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội báo cáo cấp có thẩm quyền cho ý kiến chỉ đạo.

Liên quan dự án nhà ở thương mại, Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị khoanh định các trường hợp dự án nhà ở thương mại, công trình thương mại, công trình dịch vụ, khu vui chơi, giải trí, tổ hợp đa năng (trừ công viên, vườn hoa, bãi tắm và các khu vực dành cho vui chơi giải trí công cộng khác không thu phí của người dân) thuộc diện thu hồi là dự án trọng điểm do HĐND cấp tỉnh quyết định.

Theo thường trực Ủy ban Kinh tế, định hướng chỉnh sửa như phương án bộ đề xuất chưa làm rõ được tính chất "để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng" của việc thu hồi đất thực hiện các dự án nhà ở thương mại, dự án thương mại, dịch vụ, tổ hợp đa năng.

Phương án này chưa bảo đảm rõ ràng về tiêu chí, điều kiện thu hồi đất theo yêu cầu tại kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về dự án luật tại phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 9-2022 về bảo đảm tinh thần nghị quyết 18 và tuân thủ Hiến pháp.

Quy định như vậy cũng chưa rõ ràng về các trường hợp được thực hiện dự án loại này theo hình thức thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất.

Báo cáo nêu rõ, hiện nay pháp luật về đầu tư chưa có quy định xác định về tiêu chí dự án trọng điểm thuộc thẩm quyền HĐND cấp tỉnh quyết định.

Mặt khác, trong quá trình thảo luận, có ý kiến đề nghị đối với dự án nhà ở thương mại chỉ thực hiện theo cơ chế thỏa thuận mà Nhà nước không thu hồi đất.

Bỏ quy định phương pháp định giá đất theo nguyên tắc thị trường

Về vấn đề giá đất, thường trực Ủy ban Kinh tế nêu rõ tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự thảo được chỉnh lý theo hướng bỏ quy định việc định giá đất phải đảm bảo các nguyên tắc phương pháp định giá đất theo nguyên tắc thị trường.

Tiếp thu ý kiến đại biểu, dự thảo luật bổ sung phương pháp thặng dư là một trong những phương pháp xác định giá đất và bổ sung tương ứng quy định về nguyên tắc, điều kiện áp dụng phương pháp thặng dư.

Tuy nhiên, điều kiện áp dụng phương pháp này đã có sự thu hẹp so với quy định của pháp luật hiện hành.

Dự thảo quy định, phương pháp thặng dư được áp dụng để định giá đối với thửa đất, khu đất phi nông nghiệp chưa được đầu tư kết cấu hạ tầng kỹ thuật, chưa đầu tư xây dựng công trình theo quy hoạch chi tiết xây dựng...