Suốt hai tuần qua, người dân sống dọc bờ sông Thạch Hãn đoạn qua địa phận phường 1 và An Đôn (thị xã Quảng Trị, tỉnh Quảng Trị) không khỏi bức xúc khi chứng kiến cảnh tượng cát tặc hoạt động rầm rộ.

Cát tặc tấn công sông Thạch Hãn

Từ nguồn tin báo, phóng viên Tuổi Trẻ Online đã nhiều đêm thức trắng để ghi nhận thực tế đáng báo động này.

Khu vực khai thác cát trái phép nằm về phía tây cách cầu ga Quảng Trị khoảng 150m, kéo dài ngược lên thượng nguồn gần 1km.

Trong đêm 19 đến rạng sáng 20-4, phóng viên ghi nhận được ít nhất 4 tàu hút cát trái phép hoạt động. Các tàu bắt đầu "ăn đêm" sau 22h và chỉ dừng lại khi trời gần sáng, khoảng 4h.

Ngay tại khu vực cầu ga, có 2 tàu hút cát đang hoạt động. Một tàu sắt lớn với công suất ước tính 30 - 40m³, được vận hành bởi ít nhất 4 người. Vào lúc 0h05 sáng 20-4, chiếc tàu sắt lớn nhất từ từ tiến đến, quay đầu và thả vòi hút xuống.

Bốn người đàn ông túc trực ở khoang chứa cát, liên tục điều khiển máy móc và vòi hút. Theo thời gian, con tàu chìm dần xuống mép nước. Đến 0h30, con tàu rời đi khi đã đầy ắp "hàng".

Khoảng 0h20, một tàu nhỏ hơn cũng tiến đến vị trí này, thực hiện các thao tác tương tự. Con tàu này cũng có ít nhất 4 người làm việc, trong đó 3 người luôn có mặt ở khoang hút cát, người còn lại thỉnh thoảng nằm hoặc ngồi chờ trên nóc cabin.

Tương tự, ngược về phía thượng nguồn khoảng 1km, ngay giữa lòng sông Thạch Hãn, phóng viên cũng ghi nhận thêm 2 tàu hút cát lậu khác. Theo quan sát, hai tàu này có kích thước nhỏ hơn và hoạt động ngay giữa dòng sông, gần với khu vực tập kết cát.

Đáng chú ý, cả 4 tàu hút cát này đều có chung một điểm "trả hàng" tại bờ bắc sông Thạch Hãn, thuộc phường An Đôn.

Tại đây, một đường ống lớn được lắp đặt dẫn từ bờ sông lên bãi tập kết. Phía dưới mép nước có phao màu cam đánh dấu vị trí để các tàu kéo ống bơm lên. Trên bờ, nhiều người túc trực để hỗ trợ công việc bơm hút cát.

Mỗi tàu có một vị trí tập kết cát riêng. Một bãi nằm ở đầu cùng phía hạ nguồn, sát bụi tre ven sông. Vị trí thứ hai nằm ở đoạn giữa, gần biển báo P30 thứ 2 và 3 tính từ dưới lên. Vị trí còn lại nằm ở phía trên cùng về thượng nguồn.

Theo ước tính, mỗi tàu chỉ mất khoảng 20 - 30 phút để hút đầy khoang, sau đó di chuyển về bãi tập kết và bơm cát lên bờ. Tổng thời gian cho mỗi chuyến khai thác và "trả hàng" vào khoảng 50 - 60 phút.

Như vậy, trong một đêm, mỗi tàu có thể thực hiện ít nhất 6 chuyến hút cát trái phép. Người dân cho biết chiếc tàu lớn nhất khoảng 30 - 40m³. Ước tính mỗi đêm, hàng trăm m³ cát đã bị các đối tượng khai thác trộm.

Không mỏ cát nào được cấp phép

Theo tìm hiểu, đoạn sông Thạch Hãn này thuộc địa giới phường An Đôn (bờ bắc) và phường 1, xã Hải Lệ (bờ nam) hoàn toàn không có mỏ cát nào được cấp phép khai thác.

Ông Bùi Văn Giáo - phó chủ tịch UBND phường An Đôn - khẳng định: "Đoạn sông Thạch Hãn qua phường này không có mỏ cát nào được cấp phép. Tuy nhiên, phường chưa nhận được thông tin có khai thác cát lậu".

Ông Lê Phước Chưởng - trưởng Phòng Nông nghiệp và Môi trường thị xã Quảng Trị - cũng xác nhận thông tin tương tự.

Bãi tập kết cát khai thác trái phép nằm về phía bờ bắc sông Thạch Hãn, đoạn qua phường An Đôn, do 5 - 6 hộ gia đình và công ty làm chủ, kinh doanh dịch vụ cát sạn.

"Chúng tôi chưa nhận được phản ánh về tình trạng khai thác cát lậu nhưng sẽ ra văn bản tham mưu để các phường liên quan có kế hoạch kiểm tra, ngăn chặn", ông Chưởng cho biết.

Mối lo lắng lớn nhất của người dân không chỉ dừng lại ở tiếng ồn mà còn là nguy cơ sạt lở bờ sông.

Dòng sông Thạch Hãn, chứng nhân lịch sử của một vùng đất, đang ngày đêm bị "xẻ thịt", đe dọa trực tiếp đến cuộc sống và tài sản của người dân.

Câu hỏi đặt ra là, liệu chính quyền địa phương có thực sự "không biết" hay đang buông lỏng quản lý, để cho "cát tặc" lộng hành trên dòng sông này?

Vụ dân dựng lán tố 'cát tặc': Yêu cầu doanh nghiệp khắc phục bãi bồi sạt lở

Sở Nông nghiệp và Môi trường Nghệ An yêu cầu công ty khai thác cát sạn khắc phục vị trí bãi bồi bị sạt lở, nghi do khai thác vượt mức cấp phép.