Tàu tuần duyên Trung Quốc đe dọa tàu đánh cá của Philippines - Ảnh: AFP

Phóng viên Rupert Wingfield Hayes của Đài BBC vừa thực hiện một chuyến bay đến quan sát tận mắt một rạn san hô ngầm tại khu vực quần đảo Trường Sa của Việt Nam, để kiểm chứng thông tin về việc ngư dân Trung Quốc đang chủ tâm phá hủy những rạn san hô ngầm ở Biển Đông.

Phá hủy có chủ đích và vì lòng tham

Nhà báo Hayes thừa nhận đã cảm thấy rất sốc và hoang mang khi tận mắt nhìn thấy thực trạng các rạn san hô tại khu vực này.

“Hàng chục con tàu đang neo đậu gần một rạn san hô của đảo Thị Tứ, trong khi từng vệt dài cát và sỏi đá đang cuồn cuộn quặn lên bên dưới mặt nước biển đằng sau những con tàu này” - Hayes mô tả.

Những con tàu này kết nối với nhau và cùng khởi động động cơ ầm ĩ. Một ngư dân Philippines giải thích những con tàu này đang dùng chân vịt để phá hủy rạn san hô.

Đảo Thị Tứ từng là một hệ sinh thái giàu san hô. Tuy nhiên hiện nay dưới đáy biển trong khu vực này chỉ còn lại một lớp gồm hàng triệu mảnh vụn vỡ ra từ rạn san hô và mang một màu trắng chết chóc như những bộ xương trắng.

Nhóm ngư dân Trung Quốc bất kể những cảnh báo tàn phá thiên nhiên để săn tìm loại trai khổng lồ quý hiếm. Những con trai kích thước to cả mét có tuổi thọ khoảng 100 năm và giá rao bán trên mạng hiện nay khoảng 1.000 USD/con.

Đáng báo động hơn, nhà báo của BBC cho biết trên các “con tàu mẹ” neo đậu gần rạn san hô có hàng trăm vỏ trai được xếp chồng lên nhau cao ngất. Đây là các con tàu lớn neo chờ những kẻ săn trộm chở trai từ thuyền nhỏ sang. Trên đuôi mỗi bên của một con tàu có chữ tiếng Trung Quốc đánh vần thành Đàm Môn.

Trước đó hồi tháng 5-2014, cảnh sát biển Philippines từng bắt giữ một con tàu từ cảng Đàm Môn, Hải Nam, Trung Quốc gần Bãi Trăng Khuyết của quần đảo Trường Sa. Trên tàu có khoảng 500 con rùa biển Hawksbill, hầu hết đều đã chết. Loài này đang nằm trong sách đỏ bảo vệ.

Giới khoa học bất bình

Tuy nhiên theo nhà báo Hayes, những gì ngư dân Trung Quốc đang làm đối với môi trường ở Thị Tứ vẫn chưa đáng buồn bằng việc xây dựng trái phép các đảo nhân tạo của chính quyền Bắc Kinh.

Việc xây dựng đảo nhân tạo mới nhất của Bắc Kinh trên khu vực đảo đá Vành Khăn của Việt Nam đã hoàn toàn phá hủy hơn 9km san hô bên dưới đảo đá này.

Nhiều nhà khoa học cho biết hoạt động cải tạo thực thể của Trung Quốc ở Trường Sa đang “phá hủy vĩnh viễn khu vực san hô này với tốc độ nhanh nhất trong lịch sử loài người”.

Mới đây, nhà sinh học biển John McManus của ĐH Miami tại Florida nói với tờ SciDev.Net: “Thứ tồi tệ nhất mà con người có thể làm đối với một rạn san hô là chôn nó bên dưới hàng tấn sỏi đá”.

Ông McManus cho biết hành động xây dựng đảo nhân tạo của Trung Quốc dạo gần đây đã phá hủy hoàn toàn 13 triệu m² tại một trong số những rạn san hô phong phú nhất trên thế giới.

“Việc nạo vét sỏi và cát để làm vật liệu xây dựng các đảo đã nhiều lần hủy hoại khu vực đó. Việc nạo vét đã giết hàng trăm triệu loài sinh vật tại các dãy đá ngầm và san hô” - ông McManus nhấn mạnh.

Trong khi đó, giáo sư danh dự của Trường ĐH Viện Khoa học hải dương Philippines Edgardo Gomez ước tính các hoạt động cải tạo của Trung Quốc và những tổn thất về môi trường do các hoạt động này đã gây ra, tương ứng với mức thiệt hại kinh tế hằng năm là 109 triệu USD đối với những quốc gia tại Biển Đông.

Ngư dân - người gắn liền kế sinh nhai với biển cả - là người chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ những tổn thất này.