Đây là trao đổi của ông Nguyễn Hồng Ân - phó giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đồng Nai - với Tuổi Trẻ sau cuộc họp ngày 23-9.

Ông Ân cho rằng: "Quan điểm của sở là mua luôn ngôi biệt thự trăm tuổi để có sự quản lý của Nhà nước và làm công tác bảo tồn. Bởi ở Biên Hòa có ngôi nhà cổ của Trần Ngọc Du, phường Tân Vạn, khi chủ sở hữu thuộc người dân thì xảy ra tranh chấp, khó phát triển du lịch".

Cũng theo ông Ân, UBND tỉnh Đồng Nai rất quan tâm vụ biệt thự trăm tuổi nằm ở dự án ven sông Đồng Nai có nguy cơ giải tỏa. Vì vậy tỉnh đã chỉ đạo các ngành khảo sát, đánh giá và có ý kiến để tỉnh sớm kết luận.

Theo bảng chiết tính giá bồi thường để thực hiện dự án đường ven sông Đồng Nai, cơ quan chức năng định giá bồi thường ngôi biệt thự cổ này số tiền gần 5,4 tỉ đồng.

Qua khảo sát, cơ quan chức năng ghi nhận khu vực quy hoạch để thực hiện dự án sẽ "lấn" vào nhà lầu ông Phủ khoảng 9m, tương đương khoảng một nửa biệt thự này nằm trong phạm vi quy hoạch thực hiện dự án.

Nên giữ lại biệt thự cổ nhưng khai thác ra sao?

Tuổi Trẻ gặp người cháu của Đốc phủ sứ Võ Hà Thanh, bà Đặng Thị Linh Phương cho biết cha bà là ông Võ Minh Cảnh có nhiều năm gắn bó, trông coi căn biệt thự cổ này do ông nội bà là Đốc phủ sứ Võ Hà Thanh để lại.

Bà Phương tâm sự: "Do muốn lưu giữ tài sản của dòng tộc để lại, lúc cha tôi lâm bệnh đã nói:

Con ơi sau này có giải tỏa đi nữa thì xin chính quyền giữ lại giùm vì biệt thự dạng này còn rất hiếm".

Theo bà Phương, qua thời gian, biệt thự có xuống cấp nhưng vẫn còn thờ người thân.

"Tôi cũng mong muốn chính quyền nếu giải tỏa cũng xem xét đến di nguyện của cha tôi", bà Phương nói.

Về việc dư luận lên tiếng nên giữ lại biệt thự của Đốc phủ Võ Hà Thanh khi làm đường ven sông, ông Trần Đăng Ninh - chủ tịch Hiệp hội Du lịch tỉnh Đồng Nai - cho rằng quan điểm cá nhân ông nên giữ lại.

"Có công nhận di tích hay không là do các cơ quan chức năng, tôi không có ý kiến. Song công trình kiến trúc cổ như vậy nên có giải pháp bảo tồn gắn với khai thác. Tuy nhiên ai bảo tồn, ai khai thác?", ông Ninh nêu vấn đề.

Theo ông Ninh, tại vị trí có biệt thự trên, nếu sử dụng đường Võ Trường Toản chạy ra kết nối đường bờ sông giải phóng tuyến giao thông thì có thể nên bổ sung hoặc điều chỉnh ở khu vực biệt thự cổ tạo công viên nhỏ gắn với căn biệt thự này.

Khi đó làm vòng xoay nhẹ để công viên trở thành bốn mặt. Nhà nước đứng ra quản lý, trùng tu sửa chữa, làm sao giữ nguyên nét kiến trúc cổ. Sau có thể đấu giá quyền sử dụng công viên...

Ông Ninh cho rằng không cần phải nắn con đường ven sông đang làm mà tính toán, tạo thành công viên để có các công trình phụ trợ, trưng bày một số nghề truyền thống ở xứ Trấn Biên như gốm, đá...

Ông Ninh nhắc lại ở Biên Hòa từng tính di dời đình Tân Mai nhưng khi có nhiều ý kiến, chính quyền đã tiếp thu giữ lại đình cổ hơn 100 năm tuổi.

Biệt thự cổ kiến trúc Pháp, 100 năm tuổi

Căn biệt thự của Đốc phủ Võ Hà Thanh được xây dựng năm 1922, hoàn thành năm 1924, có cấu trúc tương tự tòa bố Biên Hòa và là tư gia lớn nhất tỉnh Biên Hòa thời bấy giờ, với vật liệu xây dựng toàn bộ đặt mua từ Pháp được chở về bằng tàu biển.

Với tuổi đời trăm năm, biệt thự cổ Đốc phủ Võ Hà Thanh có ý nghĩa rất lớn về văn hóa, lịch sử và kiến trúc. Đây cũng là bối cảnh quay bộ phim nổi tiếng Người đẹp Tây Đô vào năm 1996.

Biệt thự Đốc phủ sứ Võ Hà Thanh ven sông Đồng Nai: Phá hủy công trình cổ là có lỗi với thế hệ sau

Liên quan căn biệt thự cổ của Đốc phủ sứ Võ Hà Thanh (nhà lầu ông Phủ) nằm ven sông Đồng Nai có nguy cơ bị xóa sổ để làm đường, TS Nguyễn Thị Hậu - tổng thư ký Hội Khoa học lịch sử TP.HCM - chia sẻ với Tuổi Trẻ quan điểm.