Đoạn tàu Cát Linh - Hà Đông bị vẽ tranh phun sơn gần đây - Ảnh: CTV

Mới đây, đoạn tàu điện của đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông (Hà Nội) đã bị đột nhập, vẽ graffiti một mảng lớn. 

Bên cạnh những ý kiến bức xúc về hành động gây bẩn đoàn tàu, còn có nhiều ý kiến tỏ ra ủng hộ, cho rằng những bức vẽ này đẹp và đem lại sự sinh động. Thậm chí có người còn kêu gọi cho phép tự do sáng tạo như các nước Mỹ, Nhật.

TTO - Đoàn tàu điện của đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông ở tầng 3 nhà ga Cát Linh đã bị đột nhập vẽ tranh phun sơn Graffiti cả một mảng lớn.

Thực tế trên thế giới, vẽ graffiti lên các phương tiện công cộng vẫn là hành động bị lên án. Tình trạng graffiti xuất hiện bừa bãi từ lâu đã trở thành vấn đề quan trọng tại nhiều nước. 

Chi phí để xóa những dấu vết graffiti rất lớn. Tại Mỹ, mỗi năm các hãng vận tải phải chi từ 15 - 18 triệu USD để tìm kiếm, tẩy xóa và sửa chữa hậu quả của graffiti bừa bãi.

Ở nhiều quốc gia, vẽ graffiti lên các tài sản giao thông công cộng là vi phạm pháp luật. Các chuyến tàu trễ và phải hủy chuyến do dọn dẹp các hình vẽ gây ảnh hưởng tới công việc hằng ngày của hàng chục ngàn người. 

Bên cạnh đó, vẽ graffiti lên các phương tiện có nguy cơ thu hút tội phạm. Nếu "nghệ sĩ" có thể đột nhập để phun graffiti, tội phạm cũng có thể đột nhập để phá hoại xe, chặn lối ra và nhiều trò nghịch ngợm khác.

Graffiti bừa bãi trên phương tiện công cộng là vấn nạn khó giải quyết tại nhiều nước - Ảnh: Flick Flowzim

Tùy vào mỗi nước mà graffiti bừa bãi được coi là phiền toái nhỏ hay trọng tội. Tại New York (Mỹ), người vẽ graffiti bị phạt từ 250-500 USD nhưng không bị quy kết là tội phạm. Trong khi đó tại Anh, hình phạt cho kẻ phá hoại không gian công cộng lên tới 7.375 USD kèm 6 tháng tù giam.

Ở California (Mỹ), tiền phạt dựa trên số tiền thiệt hại được thực hiện đối với tài sản. Theo thông tin của Ủy ban Công cộng Los Angeles, nếu một tác giả gây thiệt hại trên 50.000 USD, họ có thể bị phạt một khoản tiền và chịu án phạt 1 năm. Thiệt hại dưới tổng số tiền dưới 400 đôla có thể bị phạt đến 1.000 USD với tối đa 6 tháng tù.

Theo trợ lý kiểm sát quận Wayne, Maria Miller, một tác giả graffiti ở Detroit, Michigan (Mỹ), gây thiệt hại từ 1.000-20.000 USD có thể bị án treo hoặc 5 năm tù.

Tại Singapore, hình phạt cho người làm bẩn ga tàu khá nặng, cao nhất có thể lên tới 1.471 USD, 3 năm tù giam và bị đánh 8 roi. Năm 2015, tòa án ở Singapore đã phạt hai du khách người Đức Andreas Von Knorre và Elton Hinz 9 tháng tù giam, kèm 3 roi vì đã vẽ bậy lên tàu điện của đảo quốc này.

Hai thanh niên Đức Andeas Knorre (trái) và Elton Hinz trên đường đến tòa án tháng 11-2014 - Ảnh: Reuters

Thomas Kritzer, trưởng bộ phận an ninh và dịch vụ của Công ty Wiener Linien (Vienna, Áo), nói: "Việc vẽ graffiti gây thiệt hại về tài sản, là vi phạm pháp luật. Nhưng chúng tôi chưa có con số chính xác cho chi phí thiệt hại mà họ trực tiếp gây ra. 

Gây chậm trễ trong hoạt động, vấn đề hình ảnh, nhận thức… là thiệt hại vô hình, chưa thể quy thành tiền phạt chính xác. Thông thường chúng tôi chỉ phạt chi phí dọn dẹp, tuy nhiên mức phạt lại phụ thuộc vào thẩm phán và thường rất thấp".

Bên cạnh những thiệt hại về thẩm mỹ và kinh tế, việc các "nghệ sĩ" graffiti còn gây mất trật tự, nguy hại về an ninh.

Graffiti vốn là môn nghệ thuật cho phép những người vẽ được sáng tạo vượt giới hạn không gian. Thay vì sử dụng những khung giấy nhỏ hẹp, tác phẩm của người vẽ graffiti chính là mọi bức tường, dãy phố. 

Graffiti vẫn luôn được ủng hộ khi được sử dụng đúng chỗ. Thay vì phá vỡ cấu trúc của những kiến trúc công cộng trong thành phố, graffiti khi sử dụng để làm đẹp các khu ổ chuột hay khu vực kém phát triển tạo nên sự thay đổi đáng kể.

Hai nghệ sĩ Hà Lan Haas và Hahn có nhiều tác phẩm graffiti thay đổi diện mạo các khu ổ chuôt. Trong ảnh là một tác phẩm ở Rio de Janeiro (Brazil) - Ảnh: Dutchartevents

Nghệ sĩ Banksy là người tiên phong cho phong trào cách mạng hóa ý nghĩa của graffiti. Bansky đi khắp thế giới để vẽ những bức tường mang thông điệp xã hội ý nghĩa. Anh đã đi đến Bờ Tây để vẽ hình bồ câu mặc áo khoác quân đội lên bức tường ngăn cách Israel và Palestine.

Người vẽ graffiti nếu được định hướng đúng hoàn toàn có thể tạo ra những tác phẩm nghệ thuật được ủng hộ. Tại Miami (Mỹ), khu tổ hợp Wynwood Walls được thành lập để người yêu graffiti đến luyện tập, trau dồi kỹ năng. 

Wynwood Walls cũng trở thành điểm du lịch được đánh giá cao tại bang California (Mỹ).

TTO - Đến Colombia, một trong những trải nghiệm sống động mà du khách nhất định không thể bỏ qua là chiêm ngưỡng các tác phẩm nghệ thuật đường phố ở Bogotá.