Giải ra tòa hai thanh niên ném lựu đạn vào hộp đêm Movida (Malaysia) cuối tháng 6-2016 - Ảnh: The Star

IS nhắm đến hai địa điểm: địa điểm chính là miền nam Philippines và địa điểm phụ là Indonesia, quốc gia có số dân theo Hồi giáo đông nhất thế giới (trên 86%).

Nếu phương án lập tỉnh nhà nước Hồi giáo (wilayah) ở miền nam Philippines không xong, IS có khả năng sẽ chọn Indonesia làm cứ địa.

Phải chăng vì thế từ hơn một năm nay, các vụ tấn công ở Indonesia có liên quan đến IS đã gia tăng?

Khủng bố gia tăng ở Indonesia

9h tối ngày 24-5, người dân gần trạm xe buýt Kampung Melayu ở thủ đô Jakarta (Indonesia) hốt hoảng tháo chạy sau hai tiếng nổ lớn trước trạm. Khói bốc cao. Nhiều mảnh thi thể vương vãi trên mặt đường đầy mảnh kính vỡ.

Nhân chứng Sultan Muhammad Firdaus kể với kênh truyền hình Kompas TV: “Hai tiếng nổ khá lớn cách nhau vài phút.

Tôi nghe rất rõ”. Ông Sinaga đang đứng gọi điện thoại cho con trai cách địa điểm nổ khoảng 20m xác nhận hai vụ nổ cách nhau 5 phút.

IS đã lên tiếng nhận trách nhiệm hai vụ đánh bom liều chết làm 3 cảnh sát thiệt mạng, 5 cảnh sát và 5 dân thường bị thương.

Đây là vụ khủng bố mới nhất kể từ vụ tấn công kinh hoàng trên đường phố Jakarta ngày 14-1-2016 (nổ bom, bắt con tin, đấu súng trên phố, ném lựu đạn, phá nổ chốt gác cảnh sát).

Cơ quan điều tra Indonesia nghi ngờ nhóm Hồi giáo cực đoan Jamaah Ansharut Daulah (JAD) đứng sau hai vụ nổ bom hôm 24-5 cũng như vụ tấn công tháng 1-2016.

Theo thông báo của Bộ Ngoại giao Mỹ, JAD được thành lập năm 2015 tại Indonesia, gồm khoảng 25 nhóm cực đoan Indonesia đã tuyên thệ trung thành với thủ lĩnh IS Abu Bakr al-Baghdadi.

Tháng 8 năm ngoái, Bộ An ninh công cộng Úc công bố “Báo cáo năm 2016 về đe dọa khủng bố đối với Canada”, ghi nhận cuối năm 2015 khi IS chưa chính thức công bố kế hoạch lập wilayah ở Đông Nam Á, JAD đã nhanh nhảu tự xưng là chi nhánh IS ở Indonesia.

Trong năm 2016, JAD đã âm mưu liên kết với các nhóm ủng hộ IS ở Indonesia nhằm ý đồ thành lập một tổ chức hợp nhất để huấn luyện quân đưa sang Iraq và Syria.

Malaysia: Âm mưu ám sát vua Saudi Arabia

Tại Malaysia, vụ tấn công đầu tiên được IS ở Syria chỉ đạo kế hoạch và do các phần tử Hồi giáo cực đoan địa phương thực hiện xảy ra ngày 28-6-2016.

Hai tên Wahyudin Karjono (22 tuổi) và Jonius Indie (bí danh Jahali, 25 tuổi) đã nhân danh IS dùng lựu đạn tấn công hộp đêm Movida ở Puchong gần thủ đô Kuala Lumpur (8 người bị thương). Tháng 3-2017, Tòa án tối cao đã tuyên án 25 năm tù đối với hai tên này.

Trước đó, cảnh sát đã kịp thời bắt giữ 7 tên âm mưu ám sát vua Salman của Saudi Arabia ngay trước chuyến thăm Malaysia của nhà vua ngày 26-2-2017.

7 tên này đều có liên hệ với các nhóm Hồi giáo cực đoan, trong đó có IS. Trong số này chỉ có 1 công dân Malaysia, 6 tên còn lại gồm 1 người Indonesia, 4 người Yemen và 1 người ở một nước Đông Á.

Cơ quan tình báo Malaysia xác nhận IS đã xây dựng một số mạng lưới tiềm năng tại Kuala Lumpur. Ông Brandon Pereira, tổng biên tập trang tin Malaysia Insight, nhận định: “Sự hiện diện của IS tại Malaysia là một thực tế nhưng chính phủ không khoan dung cho bất kỳ chủ nghĩa cực đoan nào nhân danh tôn giáo”.

Trước thời IS, khủng bố Hồi giáo đã xuất hiện tại Malaysia với nhóm Kumpulan Mujahidin Malaysia (KMM - Phong trào chiến binh thánh chiến Malaysia) do Zainon Ismail lập năm 1995.

KMM nhắm mục tiêu thành lập nhà nước Hồi giáo liên khu vực gồm miền nam Thái Lan, Indonesia và miền nam Philippines.

KMM có liên hệ chặt chẽ với nhóm khủng bố Hồi giáo Jemaah Islamiyah ở Indonesia. KMM có lẽ đã ngừng hoạt động từ tháng 10-2014, tuy nhiên các thành viên cũ của KMM vẫn tiếp tục bí mật lập các nhóm mới tại Malaysia.

Chính phủ Malaysia ước tính có khoảng 100 công dân Malaysia cầm súng trong hàng ngũ IS ở Syria.

Ngày 18-10-2016, ngay khi quân đội Iraq mở chiến dịch quân sự tấn công Mosul (IS kiểm soát từ tháng 6-2014), Malaysia đã quyết định tăng cường kiểm soát biên giới do lo ngại các phần tử IS người Malaysia quay về nước hàng loạt.

“Quốc tế hóa” khủng bố Đông Nam Á

Hai nhà nghiên cứu Bruno Hellendorff và Denis Jacqmin thuộc Nhóm nghiên cứu hòa bình và an ninh ở Bỉ nhận định các nhóm Hồi giáo cực đoan ở Đông Nam Á có thể mở rộng địa bàn câu kết với IS nhờ IS tạo một số điều kiện như sau: “chiến thắng” quân sự ban đầu lúc IS mới thành lập, khả năng sử dụng tốt mạng xã hội của IS và IS tuyên bố thành lập nhà nước Hồi giáo ở Iraq và Syria.

Hai băng video của IS phát tán hồi tháng 1-2016 và tháng 6-2016 đã chứng tỏ điều này.

Trong băng video đầu tiên là hình ảnh bốn nhóm Hồi giáo cực đoan ở Philippines nhất trí tập hợp thành một “mặt trận thống nhất” và tôn Isnilon Hapilon của nhóm Abu Sayyaf làm “tiểu vương nhà nước Hồi giáo ở Philippines”.

Băng video thứ hai phát hình ảnh ba tay súng IS ở Syria thuộc ba quốc tịch khác nhau (Indonesia, Philippines và Malaysia).

Chúng sử dụng tiếng mẹ đẻ xúi giục người Hồi giáo ở quốc gia của chúng đến Philippines chiến đấu nếu không thể sang Syria cầm súng.

Isnilon Hapilon không biết nói tiếng Anh và tiếng Ả Rập nên khả năng kết nối với IS ở Syria có thể sẽ bị hạn chế đáng kể.

Nếu các đường dây cá nhân của y ở Sandakan (bang Sabah của Malaysia), nơi có nhiều công nhân nông nghiệp gốc Basilan làm việc, hoạt động kém và nếu không có giải pháp thay thế, IS ở Syria có thể sẽ khó chỉ đạo đối với “tiểu vương” Isnilon Hapilon.

Vậy IS ở Iraq và Syria sử dụng chiêu bài gì để các nhóm Hồi giáo cực đoan ở Đông Nam Á quy tụ “quần hùng”?

________________________________

Kỳ tới: Trở về nước gieo rắc cái chết