Chiều cuối năm, "mùi của Tết" len lỏi đến mọi ngõ ngách. Bên trong cánh cửa trại giam Quyết Tiến (Bộ Công an), từng tốp nữ phạm nhân đang tất bật gói bánh chưng. 

Mỗi tốp đảm nhận một công đoạn khác nhau như cắt lá, xếp lá, chẻ lạt, gói bánh để đón Tết Nguyên đán Quý Mão 2023.

Nỗi day dứt 

Hoàng Thị Lê (44 tuổi, ở Cao Bằng) đã có thâm niên đón 13 cái Tết ở trại giam Quyết Tiến.

Nhưng dù có "kinh nghiệm" đến cỡ nào, Tết đến luôn là thời khắc khiến con người ta khắc khoải và nhớ nhà hơn bao giờ hết. Lê cũng không ngoại lệ.

Mang trên mình bản án 20 năm tù với tội danh "Mua bán trái phép chất ma túy", bước qua tuổi tứ tuần, khi tóc đã điểm bạc và đôi mắt mờ dần, nữ phạm nhân mới thấm thía về những cái giá phải trả đằng sau cánh cổng trại giam.

Chị nhẩm tính từng ngày, từng giờ chịu án với mong mỏi một ngày nào đó có thể về nhà ăn Tết với mẹ. Ở trại nhờ cải tạo tốt, tính đến nay, chị Lê đã có sáu lần được giảm án.

Nhận mình từng là "con buôn nổi tiếng" vùng cửa khẩu Tà Lùng (Cao Bằng), Lê có mối bạn hàng quen biết rộng khắp từ Nam ra Bắc. 

Những tưởng đó sẽ những là mối nhân duyên tốt đẹp, nhưng một trong những mối quen biết đó đã dẫn người phụ nữ bước vào con đường tội lỗi.

Lần giở lại hồ sơ vụ án, ngày 11-10-2007, Công an tỉnh Bắc Giang tiến hành kiểm tra, phát hiện và bắt quả tang Lê Quang Sim (ở Hải Phòng) đang tàng trữ sáu bánh heroin.

Quá trình điều tra Sim khai năm 2005 còn bán cho Hoàng Thị Lê ở thị trấn Tà Lùng hai bánh heroin trị giá 90 triệu đồng.

Ngày 20-10-2007, Hoàng Thị Lê bị bắt theo lệnh khẩn cấp. Sau khi bị bắt, Lê thừa nhận đã tham gia mua, bán hai bánh heroin với Sim.

Quá trình xét xử, TAND tỉnh Bắc Giang nhận định Lê chính là người thực hiện hành vi phạm tội một cách tích cực trong việc mua bán trái phép hai bánh heroin cùng với Lê Quang Sim. Do đó, phải chịu trách nhiệm đối với hành vi mua bán trái phép hai bánh heroin (tương đương 700g).

Tòa đã tuyên phạt Lê 20 năm tù với tội danh "Mua bán trái phép chất ma túy".

Trong tù, Lê nhận thức rõ được hành vi phạm tội của mình, biết việc môi giới bán heroin là vi phạm pháp luật. Nhưng nữ phạm nhân này không ngờ rằng khi bán rồi thì một năm sau người bán lại khai ra mình.

Khi "nhúng chàm" vào ma túy, "con buôn" phải trả giá cho hành vi phạm tội của mình.

"Tôi không kiểm soát được hành vi phạm tội của mình, nên tôi phải trả giá bằng một bản án 20 năm. Khi tôi bị bắt, con tôi được 4 tháng tuổi, cơ quan điều tra cho tôi ở lại nuôi con. Khi con 36 tháng tuổi, tôi mới đi.

Tôi không phải là nghiện ngập hay mua bán, trong huyện đó, không ai nghĩ rằng tôi buôn bán thuốc phiện…" - Lê ngậm ngùi.

"Tôi muốn mở ra một ký ức khác"

Ngày Tết khi hỏi về nỗi nhớ gia đình, nữ phạm nhân Hoàng Thị Lê day dứt không muốn nhắc lại ký ức đau buồn, muốn chôn chặt sâu trong tim.

"Tôi muốn chôn vùi tất cả, không muốn nhớ đến cái gì nữa. Khi nào tôi về, hòa nhập cộng đồng thì tôi muốn mở ra một ký ức khác", chị Lê bộc bạch.

12 năm 6 tháng chấp hành án phạt tù ở trại giam Quyết Tiến, chị đã nhìn nhận được tội lỗi của mình.

Chị nói cái giá phải trả chính là mất mát đi ba thứ quan trọng trong cuộc đời. Đó là người chồng hết mực yêu thương, là tuổi trẻ, là những mối quan hệ bạn hàng từ Bắc chí Nam.

Cuộc đời đã cho chị những thứ tốt đẹp như vậy, vậy mà vì một lần lầm lỡ, chị đã đánh mất hết tất cả…

Một năm sau khi chấp hành án, bố qua đời vì tai nạn, người chồng cũng bỏ đi lấy vợ khác. Ở nhà chỉ còn người mẹ sức khỏe già yếu và một mình em trai cũng chẳng đủ tiền để thăm nuôi chị Lê mười mấy năm trời.

Chị giãi bày, ngày trước có tiếng ở cửa khẩu Tà Lùng, có khi đánh một chuyến xe hàng sang Trung Quốc cũng tính cả gần chục tỉ đồng, vậy mà nay chị chẳng còn lại gì ngoài hai bàn tay trắng và "món nợ" với mẹ, với gia đình.

Nữ phạm nhân lo lắng, ngày đi chưa có facebook, zalo như bây giờ mà chỉ có Yahoo, ngày về nếu về lựa chọn trở lại kinh doanh thì sẽ… tụt hậu mất.

Do vậy, chị Lê dự định trước tiên sẽ hòa nhập lại cộng đồng. Về sau, sẽ mở một sạp hàng nho nhỏ để buôn bán. Lê kể, người mẹ ở quê cũng đã chuẩn bị cho con gái một trang trại hơn 100 cây bưởi, có điện, có nước, đường sá hết rồi.

Điều mà nữ phạm nhân này khắc khoải nhất chính là không biết liệu có ai còn nhớ đến, có ai còn để ý đến chị tồn tại trên cuộc đời này nữa hay không?

"Nếu thật sự được làm một kiếp người nữa, tôi vẫn mong bố mẹ sẽ sinh ra tôi và em tôi, để tôi vẫn xin được làm chị của em trai tôi. Tôi buồn lắm…

Nếu thật sự tôi có duyên, tôi sẽ gặp nhà báo để viết lên tiểu thuyết, viết câu chuyện về cuộc đời mình" - phạm nhân Hoàng Thị Lê bày tỏ.

"Mong một cái Tết được đọc tên, có bố mẹ đợi sẵn ngoài cửa"

Đây là cái Tết đầu tiên trong trại giam của nữ phạm nhân Lưu Thị Ngọc đang chấp hành án 20 năm tù về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Ngọc từng là giáo viên, có sự nghiệp, có một gia đình hạnh phúc, nhưng nay đành phải chôn vùi tuổi thanh xuân ở sau cánh cổng trại giam.

"Mình cũng tự động viên bản thân phải cố gắng vượt qua, cải tạo thật tốt để sớm trở về với gia đình.

Mình mong một cái Tết cũng được đọc tên, mà có bố mẹ đợi sẵn ở ngoài cửa kia, được về nhà ăn tết với gia đình" - nữ phạm nhân Ngọc chia sẻ.

Trên chuyến xe giữa đêm thăm phạm nhân cuối năm

Trên chuyến xe giữa đêm khuya lạnh đến trại giam Thủ Đức (Z30D, huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận), những người đi thăm nuôi người thân mang một gương mặt buồn thương và hy vọng. Họ nhấp nhổm mong được gặp mặt vợ chồng, con cái đang chịu án.