Được bảo trợ bởi Trung tâm Giao lưu Văn hóa Nhật Bản tại Việt Nam, sân khấu Xóm kịch dựng vở Bạn bè bè bạn phóng tác từ Friends (tựa gốc tiếng Nhật: Tomodachi), vở sân khấu nổi tiếng của Kobo Abe.

Nhà văn Nguyễn Thị Minh Ngọc dịch và cùng NSƯT Vũ Xuân Trang biên tập, đạo diễn Bạn bè bè bạn. Vở sẽ diễn hai đêm 12 và 13-3 tại Sân khấu thực nghiệm Trường Múa TP.HCM.

Nỗ lực Việt hóa

Vở kịch Friends được Kobo Abe viết vào năm 1967 và sau đó giành giải Tanizaki, giải thưởng văn học được săn đón nhất của Nhật Bản.

Vốn ghi dấu ấn với phong cách sáng tác theo chủ nghĩa siêu thực qua các tác phẩm Cái kén đỏ, Viên phấn phù thủy, Bức tường - Tội của S. Karma..., Kobo Abe mang đến một câu chuyện vừa kỳ lạ vừa sâu cay trong Friends.

Dưới bàn tay Việt hóa của Nguyễn Thị Minh Ngọc và Vũ Xuân Trang, vở diễn trở nên gần gũi và thân thuộc hơn với văn hóa Việt Nam.

Câu chuyện trong Bạn bè bè bạn kể về chàng diễn viên trẻ Hoài Nam (Huỳnh Thiện Trung) luôn cố vươn lên bằng chính bản thân mình. 

Một ngày, có gia đình bảy thành viên gồm: bà nội, ba, cô, các anh chị em dọn vào nhà Hoài Nam ở với danh nghĩa là đội ngũ xây dựng hình ảnh cho anh.

Họ bắt đầu can thiệp sâu vào cuộc sống cá nhân của Nam và tuyên bố sẽ giúp anh thoát khỏi sự cô đơn. Nhưng rồi sự "tử tế" đó dần lộ rõ bản chất...

Trong hành trình mở nút thắt rồi đi đến cái kết, Nguyễn Thị Minh Ngọc và Vũ Xuân Trang cố gắng sáng tạo theo hướng nhân văn nhất: "Dù hạnh phúc với bạn là đoàn tụ, thành công, tình yêu, bè bạn, tiền bạc, danh vọng hay sự cho đi... thì nó chỉ chân chính và bền vững khi xuất phát từ thiện tâm".

Bà Minh Ngọc nhận định: "Vở kịch Friends cũng như các tác phẩm khác của Kobo Abe luôn ngập tràn các biểu tượng, ẩn dụ và gieo cho ta nhiều bài học nhân văn. Những nhân vật này nếu khắc họa theo sát nguyên tác sẽ xa lạ với cuộc sống ở Việt Nam mà phóng tay quá sẽ sa vào kịch sinh hoạt, mất đi tư tưởng của tác giả".

Nhiều biểu tượng, ẩn dụ

Trong Bạn bè bè bạn, ta thấy được sự tha hóa của con người khi muốn lợi dụng, sẵn sàng hủy hoại người khác để trục lợi, để rồi nhận lại một sự trả giá rất đắt. Vở kịch cũng đặt ra suy tư về tự do cá nhân và cái giá của việc bị những chuẩn mực gò ép.

Để hợp lý tình tiết cả một gia đình ào vào chiếm không gian sống của chủ căn hộ độc thân trong vở, Minh Ngọc đã dựa trên khát vọng làm nghề chân chính của chính các nhân vật. 

"Tôi mong nhân vật chính được sống cùng với khát vọng của mình. Đường đến giấc mơ không hề dễ dàng và phải trả giá", bà nói.

Chia sẻ với Tuổi Trẻ, NSƯT Vũ Xuân Trang cho biết đây là lần đầu tiên anh cùng cô giáo Minh Ngọc của mình hợp tác dựng vở trên sân khấu do anh và vợ thành lập từ năm 2022.

Một số lớp của Bạn bè bè bạn vận dụng biểu tượng ẩn dụ trong văn hóa dân gian Nhật Bản như: truyện cổ tích Tiên hạc đền ơn (Người vợ hạc). Đó chính là cảnh Hoài Nam độc thoại với chiếc khăn trắng, khóc vì nhớ vợ. Xuân Trang sử dụng ánh sáng trắng - đỏ để thể hiện sự trinh nguyên, chung thủy và tâm huyết của người vợ khi dệt vải bằng máu cho chồng.

Vở diễn cũng không sa đà vào những mảng miếng hài chọc cười khán giả mà mang chút tĩnh lặng, thiền của Nhật Bản, cần sự suy ngẫm khi thưởng thức.

13 đức thầy của sân khấu Thiên Đăng: Sắc màu cuộc sống trong ý niệm của con người

Dù mang đậm chất kịch dân gian nhưng vở diễn 13 đức thầy - đức thầy 13 của sân khấu Thiên Đăng mang đến nhiều suy tư về các vấn đề thời sự trong xã hội đương thời.