Một người dân chiên bánh chuối - Ảnh: Tiến Long

Bạn đọc Trịnh Viết Hiệp (Hà Nội) đã gửi tới Tuổi Trẻ bài viết phản ánh tình trạng dùng dầu đen ngòm của các hàng quán trên vỉa hè.

Ăn hay không tùy người

Bạn đọc Hiệp viết những người trẻ thường “khoái khẩu” với những món chiên rán nóng hổi nơi vỉa hè, ngõ phố như bánh chuối, bánh gối, bánh khoai, nem, xúc xích, bánh ngô, quẩy...

Thế nhưng, đằng sau những món đồ chiên rán vàng rộm hấp dẫn kia có mấy ai biết chúng được chế biến bằng một loại mỡ, dầu ăn kém chất lượng.

Một số hàng bánh rán gồng gánh nơi đầu phố, vỉa hè không dùng dầu ăn đóng chai xịn mà họ mua mỡ heo ở chợ về rán lấy mỡ dùng chế biến các món bánh. Họ mua cả những loại mỡ bặng nhặng, thậm chí ôi thiu và có giá thành càng rẻ càng tốt.

Rồi nữa, không ít hàng đã mua lại dầu rán từ các chủ đầu nậu nấu thuê với giá rẻ một nửa, thậm chí chưa bằng một nửa so với dầu ăn thông thường...

Bạn đọc Hiệp kể đôi lần ngồi ăn bánh chuối, bánh khoai rán phía đường Láng (gần cầu Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội) thấy một số chủ hàng tận dụng nguồn dầu mỡ đen ngòm để rán bánh.

Ngay cả những mẻ dầu mỡ họ rán bánh từ hôm trước còn thừa thì hôm sau vẫn được mang ra để rán tiếp.

Nhiều người không để ý đến “công nghệ chiên rán” của chủ hàng mà cứ thấy bánh nóng là ăn. Nhưng một số người kỹ tính khi quan sát “hậu trường” của việc chế biến đã không bao giờ bén mảng tới nữa.

Hoa, sinh viên Đại học Sư phạm, kể với bạn đọc Hiệp: “Một lần đi ăn bánh ngô, bánh chuối rán ở cổng trường, tớ quan sát thấy bà chủ đổ dầu ăn đen ngòm từ cái can cáu bẩn ra chảo để rán. Nhìn thấy vậy tớ rùng mình muốn nôn và từ lần sau bạn bè rủ đi ăn tớ không bao giờ đi nữa...”.

Cố nhìn vào chảo dầu

Bác sĩ Nguyễn Thị Huỳnh Mai, phó chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm TP.HCM, cho biết vừa qua chi cục đã đi khảo sát, kiểm tra, lấy mẫu các thực phẩm được chiên tại quán ăn, các đơn vị thức ăn đường phố như chả cá, bánh tiêu, quẩy... để xét nghiệm.

Kết quả cho thấy có khoảng 10-20% cơ sở này có những sản phẩm có chỉ tiêu độ ôi của mỡ vượt mức an toàn.

Khi phát hiện điều này, Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm TP đã gửi công văn tới 24 quận, huyện đề nghị tăng cường kiểm tra, giám sát đối với những cơ sở này, đồng thời tuyên truyền cho người dân.

Đến nay chưa có một nghiên cứu về việc dầu chiên bao nhiêu lần sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, do vậy các quận huyện chỉ tuyên truyền cho các cơ sở này và người dân tránh chiên nhiều lần ở nhiệt độ cao vì dễ sinh ra những chất gây hại cho sức khỏe.

Theo bác sĩ Huỳnh Mai, người dân rất khó nhận biết những sản phẩm được chiên nhiều lần nếu chỉ nhìn vào sản phẩm.

Tuy nhiên, nếu được nhìn những chảo dầu đang chế biến thấy dầu ngả sang màu sậm, không còn màu óng mượt như lúc đầu và lắng cặn ở bên dưới thì mới biết sản phẩm đó được sử dụng dầu chiên nhiều lần.

Biết nguy nhưng cứ dùng

Chiều 1-11, đại diện Cục An toàn thực phẩm cho biết từ năm 2011 đến nay, cơ quan này liên tục có khuyến cáo mức độ nguy hiểm của dầu ăn chiên đi chiên lại nhiều lần, đặc biệt với các món chiên đường phố như quẩy, hành phi, bánh rán, bánh chuối...

Theo y văn, dùng dầu chiên đi chiên lại nhiều lần có thể dẫn tới ung thư, tùy thuộc vào lượng mảnh dầu, thịt bị cháy trong dầu dùng lại và lượng thực phẩm chiên bằng dầu dùng lại.

Viện Dinh dưỡng quốc gia trước đây cũng đã khuyến cáo không nên sử dụng dầu quá lần chiên thứ hai.

Tuy nhiên điều đáng tiếc là mọi người đều biết dùng dầu chiên đi chiên lại nguy hiểm, nhưng để tránh nguy hiểm bằng cách đổ dầu đã dùng thì ngay tại gia đình, nhiều người vẫn chắt dầu ăn thừa sau khi chiên vào bát để dùng cho bữa sau.

Còn các quầy hàng ăn đường phố thì cảnh tượng thường thấy là chảo dầu đã chuyển sang màu đen nhưng vẫn được tiếp tục dùng.

Người dân luôn nghĩ nguy hiểm ở đâu đó chưa đến mình nên vẫn dùng các thực phẩm chiên bằng dầu bẩn, nhưng thực tế là rất nguy hiểm.

Vị này nói nên tẩy chay những sản phẩm bẩn để người bán hàng, người sản xuất có ý thức hơn với vệ sinh thực phẩm.