Phóng to

“Dây, lên! Thả dây thành từng vòng, buông từ từ rồi nằm gục lăn ra sàn!”. Tiếng NSƯT Đoàn Bá vang lên sang sảng trên sàn tập, hướng dẫn tạo hình... chết đẹp cho cảnh ẩu đả giữa hai dòng họ trong vở kịch Romeo và Juliet. Quệt tay lau vội dòng mồ hôi mướt trán, vị đạo diễn 74 tuổi bước thấp bước cao quay lại hỏi người viết: “Sao, thấy không khí tập kịch - xiếc lạ không?”. Quả thật, đó là một không khí tập vở rất khác biệt, các kỹ thuật biểu diễn xiếc không còn khiêm tốn ở vị trí minh họa như trong các vở kịch - xiếc trước đây mà đã thật sự “vào cuộc”.

Ham đóng kịch, quên... diễn xiếc

Đạo diễn Đoàn Bá cho biết tập kịch cho nghệ sĩ xiếc cực gấp mấy lần tập kịch thông thường, vì hầu hết diễn viên gần như chưa biết gì về diễn kịch, mọi thứ dường như bắt đầu từ số không. Đạo diễn phải vừa dựng, vừa hướng dẫn diễn xuất, tâm lý, chỉnh từng câu thoại. Lúc bắt đầu tập, một số diễn viên còn hoang mang, nản lòng muốn bỏ cuộc, nhưng chính đạo diễn đã động viên mọi người để cùng hợp sức tạo ra một vở diễn mới mẻ cho nghệ thuật xiếc.

Ông phấn khởi cho biết sau gần hai tháng ròng rã tập luyện, các nghệ sĩ bắt đầu quen và thấy say mê, trước đây lỗi hay gặp là cứ mải diễn xiếc quên thoại kịch, còn bây giờ nhiều khi diễn viên cứ ham đóng kịch mà... quên làm xiếc! Để diễn viên xiếc có thể diễn kịch tốt hơn, đạo diễn Đoàn Bá đã chỉnh lý, rút ngắn lại kịch bản, lời thoại cũng chắt lọc, không rườm rà dù vẫn đảm bảo tính văn học. Ông tập trung ứng dụng những kỹ thuật xiếc vào nhiều phân đoạn kịch để tăng phần thi vị, lãng mạn thay cho thoại. Như cảnh nàng Juliet bước đi nhẹ nhàng trên không như đang thơ thẩn trên ban công (thể hiện qua kỹ thuật đu dây), miệng ngậm thanh kiếm nhọn để diễn tả tình yêu đau đớn như gươm đâm vào tim mình...

Diện mạo mới cho xiếc

Những năm gần đây, một số vở kịch - xiếc, cải lương - xiếc được đoàn dàn dựng đều có sự phối hợp giữa nghệ sĩ xiếc và nghệ sĩ kịch nói, cải lương như: Cậu bé rừng xanh, Bầy quỷ và viên ngọc thần, Mụ phù thủy và cây đũa thần... Còn với vở diễn này, “đây là lần đầu tiên một vở kịch xiếc được các diễn viên xiếc thể hiện hoàn toàn. Chúng tôi tự đầu tư với kinh phí khoảng 400 triệu đồng và anh em đều rất quyết tâm” - ông Hồ Văn Thành, trưởng Đoàn Xiếc thành phố, cho biết. Ông Thành và đạo diễn Đoàn Bá cùng nhấn mạnh: “Chúng tôi nỗ lực hết sức để nghệ thuật xiếc có thêm một diện mạo mới, hấp dẫn và đến gần hơn với công chúng”.

Chia sẻ với các đồng nghiệp, đạo diễn Phi Vũ (đạo diễn kỹ thuật xiếc) cũng tâm sự: “Trước đây khi kết hợp với các đơn vị khác dựng kịch - xiếc chúng tôi cũng bị động lắm. Nhiều lúc khai sinh cũng là lúc... khai tử vở diễn vì việc tập hợp nghệ sĩ khó vô cùng. Việc để các diễn viên xiếc tự diễn kịch cũng xem như một thể nghiệm để các nghệ sĩ có thêm cơ hội cọ xát, học tập, trau dồi kinh nghiệm”.

Trước những băn khoăn cho rằng thường xiếc chỉ phục vụ khán giả nhí, nhưng lần này đoàn dựng vở người lớn như thế liệu có thể sẽ gặp khó khăn? Ông Vũ thẳng thắn cho biết ban đầu êkíp thực hiện cũng e dè, nhưng nhận thấy kịch bản này có thể sử dụng nhiều kỹ thuật xiếc vào để tăng tính hấp dẫn, sẽ phục vụ được nhiều đối tượng chứ không riêng gì trẻ em. Ngoài ra nếu vở thành công, đoàn xiếc cũng có ý định đem vở đi lưu diễn ở một số nước trên thế giới.

Dù rất hứng khởi nhưng cũng tỏ ra thận trọng, đạo diễn Đoàn Bá nói: “Không ai dám khẳng định vở sẽ thành công, còn phải chờ khi ra mắt để thăm dò phản ứng của người xem. Thế nhưng cứ nói hoài mà không làm thì sao biết được hay không. Nếu vở này tạo được hiệu ứng tốt, chúng tôi còn muốn làm tiếp vở Chú bé người gỗ”.