Phóng to

Siêu thị Maximark Cộng Hòa, Q.Tân Bình, TP.HCM dùng sản phẩm túi nilông tự hủy để gói hàng hóa cho khách - Ảnh: Thuận Thắng

Kể từ ngày 1-1-2012, theo Luật thuế bảo vệ môi trường, túi nilông bán ra bắt buộc phải chịu thuế. Dù không nằm trong diện chịu thuế, sản phẩm túi nilông thân thiện môi trường cũng bị thu thuế do chưa có tiêu chí rõ ràng.

Tăng giá gấp đôi

Luật thuế bảo vệ môi trường đã được Quốc hội khóa XII thông qua ngày 15-11-2010, có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2012, trong đó quy định mặt hàng túi nilông (tên kỹ thuật là túi nhựa xốp) phải chịu thuế bảo vệ môi trường. Thuế được tính vào giá hàng hóa, người tiêu dùng phải trả vào thời điểm mua hàng hóa. Còn nhà sản xuất hoặc nhập khẩu là người nộp thuế thay...Cũng theo luật này, túi nilông tự hủy không phải chịu thuế. Tuy nhiên, do chưa có chuẩn về túi nilông tự hủy nên loại túi này vẫn bị thu thuế bảo vệ môi trường.

Nhiều ngày nay anh Khải, tiểu thương chuyên bỏ mối sỉ, lẻ túi nilông cho các chợ ở tp.hcm như Tân Bình, Phạm Văn Hai, An Đông... vẫn chưa hết thắc mắc vì các loại túi nilông đều tăng giá gấp đôi so với trước và nhiều loại không có hàng. “Túi hột xoài từ 31.000 đồng lên 70.000 đồng/kg (khoảng 30 túi), khách chê đắt nhưng vẫn phải mua vì không thể không gói hàng cho khách” - anh Khải nói.

Tại chợ đầu mối Bình Tây (Q.6), giá các loại bịch nilông nhiều màu đã tăng gần gấp đôi so với mấy ngày trước. Điều đáng nói tình trạng tăng giá diễn ra khá tự phát, một số sạp mức tăng từ 40.000 đồng lên 65.000 đồng/kg, có nhiều sạp tăng lên 70.000 đồng/kg, đỉnh điểm là một số sạp ở mức 80.000 đồng/kg. Mặc dù giá tăng quá cao, nhưng tiểu thương vẫn phải chấp nhận mua số lượng lớn vì không mua thì không biết gói hàng cho khách bằng gì.

Ông Long, kinh doanh quần áo thời trang trên đường Nguyễn Trãi (Q.1), cho hay thông thường cửa hàng của ông vẫn nhập các loại túi nilông ở quanh khu Chợ Lớn, nay giá bất ngờ tăng cao đành phải tìm đến chợ đầu mối Bình Tây để nhập hàng. Nhưng có mặt tại đây từ sáng, ông Long cũng méo mặt khi giá không giảm, thậm chí còn cao hơn một vài nơi.

Theo nhiều tiểu thương, giá các loại bịch nilông bắt đầu tăng nhẹ từ ngày 1-1, tuy nhiên đến ngày 3-1 giá loại mặt hàng này đã tăng nhanh đến chóng mặt. Tại chợ Tân Định (Q.1) sáng 3-1, giá các loại bịch xốp, bịch nilông loại 1 đã tăng lên 80.000 đồng/kg (loại bịch xốp màu tính theo ký). Mức giá này đã bị đội lên gấp đôi, còn các loại bịch khác cũng tăng 50-70% so với những ngày trước Tết dương lịch.

Ông H., tiểu thương bán đồ khô tại chợ Bình Tây, than thở: “Bây giờ bịch nilông tăng như vậy đành phải hạn chế, nếu không tiền bịch không đủ bù cho tiền lời”. Tại chợ Bà Chiểu (Q.Bình Thạnh), tình trạng cũng không kém phần căng thẳng. Suốt buổi sáng 2-1, tiểu

thương tại chợ này phải chạy đôn đáo khắp nơi để tìm nguồn vì các cửa hàng cung cấp bịch nilông, bịch xốp tại chợ tăng giá cao bất ngờ. Có những thời điểm các cửa hàng bịch nilông đóng cửa, tiểu thương không đủ túi nilông để đựng hàng cho khách.

Chưa có quy định rõ ràng

Ông Nguyễn Phước Đông - giám đốc Công ty cổ phần bao bì Vafaco, hiện cung cấp bao bì, túi xách cho nhiều siêu thị, cửa hàng bán lẻ trên địa bàn TP.HCM - cho biết mỗi ký bao nilông xuất xưởng từ ngày 1-1-2012 phải cộng thêm ít nhất 40.000 đồng theo Luật thuế bảo vệ môi trường. Điều ngạc nhiên là ngay cả túi nilông tự hủy, vốn có giá thành cao hơn 10% so với loại thông thường, vẫn phải chịu thuế.

Đại diện Saigon Co.op cho biết đã triển khai thử nghiệm chương trình sử dụng túi nilông tự hủy tại một số siêu thị với mức tiêu thụ gần 60 tấn/tháng, tương ứng 50% lượng tiêu thụ túi nilông của toàn hệ thống nhưng vẫn phải chịu thuế như tất cả sản phẩm túi nilông thông thường khác.

Ông Nguyễn Phước Đông cho biết theo luật, những loại túi nilông tự hủy sẽ được miễn thuế bảo vệ môi trường. Tuy nhiên đến nay Bộ Tài nguyên và môi trường vẫn chưa ban hành tiêu chí cụ thể về túi nhựa thân thiện với môi trường nên các loại túi này vẫn phải chịu thuế. “Doanh nghiệp rất cần hướng dẫn từ cơ quan chức năng những tiêu chuẩn chất lượng để yên tâm sản xuất” - ông Đông nói.

Hệ thống siêu thị Maximark đã đưa vào sử dụng túi nilông tự hủy từ hơn bốn năm nay. Trước Tết dương lịch, nơi này đã nhận được thông báo từ ba nhà cung cấp túi nilông của siêu thị. Bà Nguyễn Phương Thảo, giám đốc siêu thị Maximark Cộng Hòa (Q.Tân Bình), cho biết tuy chưa có bảng giá mới chính thức nhưng chi phí túi nilông tăng lên chắc chắn sẽ ảnh hưởng nhất định đến chi phí chung của siêu thị.

Không lo nguồn cung

Theo các nhà sản xuất, hiện nay toàn thành phố có 4-5 nhà sản xuất bao bì có công nghệ sản xuất túi nilông tự hủy. Mức tiêu thụ dạng túi này đến nay chỉ chiếm khoảng 10% lượng sử dụng túi nilông chung, một con số rất khiêm tốn. Trong trường hợp người dân chuyển sang sử dụng túi nilông tự hủy thì vẫn có thể đáp ứng kịp thời, khó xảy ra tình trạng cháy hàng. “Các công ty sẽ liên kết với nhau, thay đổi công nghệ để đáp ứng” - ông Đông nói.

Giám đốc kinh doanh một công ty sản xuất bao bì cho biết với tình hình hiện nay chưa có công ty nào được miễn thuế theo Luật thuế bảo vệ môi trường đối với sản phẩm túi nilông tự hủy. “Ngay Trung tâm Kỹ thuật tiêu chuẩn chất lượng Quatest 3 cũng chỉ có thể giám định quy trình phân hủy giai đoạn 1 của túi nilông tự hủy, giai đoạn 2 là phân hủy sinh học trong môi trường tự nhiên vẫn chưa thể kiểm tra được vì không có thiết bị kiểm tra” - ông này nói.

Trong khi đó, các nhà bán lẻ đang tự “cứu mình” trước sự thay đổi này. Siêu thị Co.op Mart tìm cách hạn chế số túi nilông phát ra bằng cách tuyên truyền, khuyến khích khách hàng sử dụng túi xài nhiều lần. “Đến thời điểm Nhà nước đưa ra các tiêu chuẩn về túi thân thiện môi trường, chúng tôi sẽ đặt hàng nhà cung cấp để đưa vào sử dụng loại túi này, thay thế toàn bộ túi nilông đang sử dụng” - bà Quỳnh Trang, giám đốc đối ngoại Big C, nói.

“Đỏ mắt” tìm bao nilông Nhiều ngày nay, cơn sốt túi nilông trở thành nỗi ám ảnh của nhiều tiểu thương ở các chợ trên địa bàn một số tỉnh thành ĐBSCL. Tại TP Cần Thơ, nhiều tiểu thương cho biết không hiểu tại sao giá túi nilông lại tăng đến chóng mặt. Bình thường túi nilông có giá 25.000-37.000 đồng/kg tùy loại, nay tăng đến 70.000-80.000 đồng/kg, còn túi nilông dạng quai xách đẹp dùng đựng trái cây hoặc bánh để làm quà thì lên tới 90.000 đồng/kg. “Tui kinh doanh mặt hàng này gần 15 năm nay nhưng chưa bao giờ giá cao kỷ lục đến vậy” - chị Nguyễn Kim Anh, chủ cơ sở phân phối sỉ và lẻ bọc nilông Địa Cầu (đường Nguyễn Thái Học, Q.Ninh Kiều, TP Cần Thơ), nói. Nhiều sạp bán túi nilông ở Trung tâm thương mại Cái Khế (Q.Ninh Kiều) đã đóng cửa do không lấy được hàng để bán từ các cơ sở sản xuất. Tại TP Sóc Trăng (tỉnh Sóc Trăng), các cửa hàng bán bao nilông đã đẩy giá tăng 20.000-40.000 đồng/kg nhưng chỉ còn vài cửa hàng bán, các cửa hàng còn lại đều đã đóng cửa. Tại TP Mỹ Tho (Tiền Giang), vào mỗi buổi sáng khách hàng chen nhau mua túi nilông dẫn đến tình trạng “cháy” hàng. Một khách hàng mua túi nilông gói hàng tạp hóa ở TP Mỹ Tho nói: “Nghe đồn do thuế tăng nên tới đây các doanh nghiệp sản xuất túi nilông đóng cửa, vì vậy tui mua nhiều về để dành”. Nhiều người đi mua túi nilông cũng nghĩ như vậy nên tạo ra cơn sốt cục bộ. Theo ghi nhận, giá túi nilông ở tất cả các chợ đều tăng thêm từ 40.000 đồng/kg trở lên. “Tháng vừa rồi tôi mua hộp, túi nilông dùng cho việc bán cơm, nước uống khoảng 1 triệu đồng/lần. Hôm nay cũng mua số lượng đó nhưng đã tăng lên 2 triệu đồng” - một khách hàng nói.