Nhiều cư dân tại các phường của TP Nha Trang (Khánh Hòa) không có "dự án treo" nhưng cũng bị "treo" cấp phép xây dựng trên đất ở hợp pháp, chỉ có thể xây nhà tạm và phải cam kết tự dỡ bỏ khi nhà nước thực hiện theo quy hoạch. 

Và mới đây, UBND TP Nha Trang đã khắc phục việc từ chối cấp giấy phép xây dựng cho người dân vì trên địa bàn TP này chưa có quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc. 

Không quy hoạch 1/500, quyền lợi người dân bị hạn chế

Trước đó, người dân chỉ được cấp phép xây dựng tạm và cam kết tự tháo dỡ không yêu cầu bồi thường khi nhà nước thực hiện quy hoạch. 

Vì phải xây dựng tạm, lại có nguy cơ không được bồi thường khi nhà nước thực hiện quy hoạch nên nhiều người dân không thể xây nhà khi có điều kiện, phải sống trong nhà cũ xuống cấp, chật hẹp…

Luật Xây dựng năm 2014 quy định một trong những điều kiện để cấp phép xây dựng là phải có quy hoạch chi tiết 1/500, có quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc đô thị hoặc thiết kế đô thị. 

Những điều kiện này đã được luật quy định từ năm 2014, đến nay TP Nha Trang còn viện lý do đang thẩm định ban hành để không cấp phép xây dựng cho người dân thì thật vô lý. 

Ai cũng biết việc xây dựng quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc hay thiết kế đô thị là công việc của chính quyền, nhưng chính quyền làm chậm thì cuối cùng người dân bị hạn chế xây dựng.

Sau 3 - 5 năm rà soát, điều chỉnh quy hoạch, thực tế 10 - 20 năm có nơi chưa rà soát

Không chỉ Nha Trang, nhiều địa phương khác lâu nay cũng ngưng thực hiện các thủ tục cấp phép xây dựng cho dân vì chờ duyệt quy hoạch, chờ duyệt quy chế quản lý kiến trúc…

Luật quy định chính quyền phải rà soát quy hoạch sau 3 năm kể từ ngày phê duyệt (đối với quy hoạch chi tiết) và sau 5 năm (đối với quy hoạch chung và quy hoạch phân khu) để điều chỉnh cho phù hợp thực tế. 

Nhưng có những khu vực quy hoạch 10 năm, 20 năm không thực hiện rà soát, điều chỉnh quy hoạch, người dân có đất trong khu vực bị hạn chế các quyền lợi (không được chuyển mục đích, không được cấp phép xây dựng chính thức…). 

Chính quyền địa phương căn cứ vào quy hoạch không phù hợp để từ chối. Người dân tin vào luật cứ mỏi mòn chờ đợi chính quyền rà soát quy hoạch, hoặc điều chỉnh để dân đỡ khổ. 

Mặc dù quy hoạch ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi, đời sống, sinh hoạt của người dân nhưng chưa thấy cơ quan nào có thông báo chính thức về kết quả rà soát quy hoạch định kỳ 3 năm, 5 năm như luật định. 

Cuối cùng "trăm dâu đổ xuống", người dân chỉ biết chờ đợi.

Từ câu chuyện phản ánh trên Tuổi Trẻ Online là UBND thị xã Ninh Hòa (Khánh Hòa) yêu cầu dân định vị đất ở khi xin chuyển mục đích sử dụng đất, bạn đọc cho biết nhiều nơi cũng yêu cầu người dân thực hiện thủ tục "tự nghĩ ra" như vậy. 

Rõ ràng chính quyền muốn quản lý vị trí phần đất ở trong thửa đất nông nghiệp lớn nhưng không tự thực hiện các công việc nghiệp vụ, mà yêu cầu thêm thủ tục rồi buộc dân phải thực hiện.

Đây chỉ là số ít trong những trường hợp thực tế báo chí phản ánh và được chính quyền tiếp thu. 

Hy vọng những trường hợp chưa được báo phản ánh ngày càng ít đi, nhất là trong giai đoạn các cơ quan, đơn vị đang sắp xếp lại theo chủ trương tinh gọn bộ máy. 

Dẫu biết các đơn vị sắp xếp cũng sẽ gặp nhiều khó khăn khi luân chuyển cán bộ, di chuyển trụ sở nhưng dòng chảy làm ăn, buôn bán, giao dịch, sinh hoạt của doanh nghiệp và người dân không thể ngừng lại để chờ đợi. 

Thủ tục chậm vài ngày có thể làm doanh nghiệp mất một hợp đồng lớn, người dân lỡ một chuyến làm ăn, ai đó phải đền cọc và bao nhiêu tranh chấp dân sự phát sinh.

Vì sao nhiều hộ dân Nha Trang chỉ được cấp phép xây dựng nhà tạm?

Hiện nay, nhiều cư dân các phường của TP Nha Trang không có 'dự án treo' cũng bị 'treo' cấp phép xây dựng trên đất ở hợp pháp, chỉ có thể xây nhà tạm và phải cam kết tự dỡ bỏ khi Nhà nước thực hiện theo quy hoạch.