Mới đây, lực lượng quản lý thị trường Đà Nẵng đã thu giữ 1.484 đơn vị sản phẩm là thuốc lá điện tử, tinh dầu và linh phụ kiện các loại dùng trong thuốc lá điện tử - Ảnh: QLTT

Mới đây nhất, tháng 10-2020, Chính phủ một lần nữa yêu cầu các bộ ngành khẩn trương đề xuất chính sách quản lý đối với thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng và trình Thủ tướng vào cuối năm 2020.

Quản lý thuốc lá thế hệ mới: Phải phù hợp với chiến lược giảm tác hại thuốc lá

Là đơn vị được Chính phủ giao chủ trì dự thảo quản lý thuốc lá thế hệ mới, Cục Công nghiệp (Bộ Công thương) cho biết đang phối hợp Bộ Y tế và các bộ nghiên cứu, đề xuất chính sách quản lý riêng đối với loại hình thuốc lá thế hệ mới, đảm bảo chặt chẽ, phù hợp với Chiến lược Quốc gia về giảm thiểu tác hại của thuốc lá.

Trong đó xác định rõ mục tiêu là "giảm nhu cầu sử dụng và kiểm soát để từng bước giảm mức cung cấp các sản phẩm thuốc lá tiêu thụ tại thị trường Việt Nam nhằm giảm nguy cơ bệnh tật và tử vong do sử dụng thuốc lá gây ra", đồng thời "dung hòa quyền lợi giữa các chủ thể liên quan gồm: nhà nước, người tiêu dùng, nhà sản xuất thuốc lá, nông dân trồng cây thuốc lá và phù hợp thông lệ quốc tế".

Bộ Công thương chia sẻ rằng sản phẩm thuốc lá thế hệ mới xuất hiện ở khắp các quốc gia trên thế giới và hiện nay vẫn còn nhiều quan điểm khác nhau về các sản phẩm này.

Vì vậy, việc xây dựng chính sách thuốc lá thế hệ mới phải đảm bảo đủ cơ sở pháp lý, căn cứ nhu cầu thực tế và phù hợp điều kiện thực tiễn nhằm giúp công tác quản lý nhà nước đối với sản phẩm thuốc lá thế hệ mới được triển khai hiệu quả, đảm bảo lợi ích của các chủ thể liên quan và phù hợp với Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá và các văn bản liên quan. 

Theo một chuyên gia trong lĩnh vực thương mại tại TP.HCM, Nhà nước thất thu do không đánh thuế lại tốn chi phí cho công tác thanh kiểm tra, xử lý, tiêu hủy thuốc lá thế hệ mới. Do đó, nên xem lại khâu quản lý.

Cũng theo vị này, thuốc lá và xì gà đều chịu thuế nhập khẩu. Do vậy, có thể xem xét đưa mặt hàng thuốc lá thế hệ mới vào diện được kinh doanh kèm theo quy định cụ thể để Nhà nước có thêm nguồn thu.

Truy quét gắt gao, vẫn cần quy định chặt chẽ

Trước mắt, để giải quyết tình trạng buôn lậu mặt hàng thuốc lá thế hệ mới, hiện đội ngũ công tác quản lý thị trường đang tăng cường truy quét.

Đại diện Tổng cục Quản lý thị trường nhấn mạnh sẽ chỉ đạo toàn bộ lực lượng quản lý thị trường tăng cường quản lý địa bàn, xây dựng mạng lưới thông tin cơ sở, theo dõi diễn biến thị trường, chủ động tổ chức thực hiện kiểm tra, kiểm soát chống buôn bán, vận chuyển, tàng trữ thuốc lá điếu, xì gà, thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng nhập lậu, phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo quy định của pháp luật.

Đồng thời, chủ động phối hợp với các lực lượng chức năng thường xuyên kiểm tra, kiểm soát thị trường, xử lý việc vận chuyển, tàng trữ, kinh doanh thuốc lá điếu, xì gà, thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng nhập lậu trong nội địa và các giao dịch mua bán bất hợp pháp qua môi trường mạng Internet.

Chủ động phối hợp với lực lượng công an rà soát, xác định địa bàn, đối tượng trọng điểm, tập trung đấu tranh, triệt phá các đường dây, ổ nhóm buôn lậu, vận chuyển, kinh doanh trái phép. Tập trung các địa bàn trọng điểm tại các thành phố lớn như TP.HCM, Hà Nội, Hải Phòng…

Tuy vậy, vị này cũng cho biết đối với thuốc lá thế hệ mới, do có nhiều khác biệt về đặc tính, cơ chế hoạt động so với thuốc lá điếu, do đó cần có cơ chế quản lý phù hợp. Thực tế quy định pháp luật hiện nay chưa có chế tài xử lý thuốc lá thế hệ mới nên các cơ quan chức năng xử lý chưa sát với hành vi vi phạm, chỉ xử phạt ở mức nhẹ.

"Cần có khung pháp lý phù hợp mặt hàng này để có mức hình phạt cụ thể, xác đáng đối với các hành vi vi phạm pháp luật liên quan", vị này nhấn mạnh.

Cơ quan này cũng cho hay sẽ đề xuất Bộ Công thương kiến nghị Chính phủ sớm ban hành quy định về quản lý đối với thuốc lá thế hệ mới. Trong đó, cần làm rõ định nghĩa về thuốc lá làm nóng, thuốc lá điện tử và các nội dung liên quan, nội dung về tiêu chuẩn, quy chuẩn lưu thông trên thị trường cùng các quy định về quản lý việc sản xuất, đầu tư, mua bán, nguyên liệu; việc quảng cáo sản phẩm, hàng hóa.

Cấp thiết áp dụng quy định để kiểm soát thuốc lá thế hệ mới

Nhiều vụ việc thuốc lá thế hệ mới nhập lậu liên tục bị thu giữ trong nhiều năm qua khiến dư luận đặt vấn đề vì sao đến giờ các sản phẩm lậu này chỉ bị xử phạt hành chính, liệu việc quản lý thuốc lá thế hệ mới có đang “đánh trống bỏ dùi”?