Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến

Chia sẻ với Tuổi Trẻ, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến nói:

- Hiện nay Việt Nam là một trong không nhiều nước trên thế giới còn bán thuốc không cần đơn và việc này đang dẫn đến nhiều hệ lụy xấu về an toàn và hiệu quả trong sử dụng thuốc, về tình trạng kháng kháng sinh trong cộng đồng, về hiệu quả trong quản lý sử dụng thuốc và giá thuốc...

Vì những vấn đề này nên Bộ Y tế rất quyết tâm tìm một giải pháp nào có hiệu quả để kiểm soát việc bán thuốc không cần đơn, bên cạnh kiểm soát giá cả, hiệu quả sử dụng thuốc.

Từ năm 2016 và đến giữa 2017 chúng tôi đã xây dựng và hoàn thiện đề án về quản lý thuốc kê đơn, và mới nhất là việc ứng dụng công nghệ thông tin để kết nối các cơ sở cung ứng thuốc đã chính thức ra mắt vừa qua.

* Việc kết nối các cơ sở cung ứng thuốc, như bà nói, sẽ được thực hiện như thế nào, thưa bộ trưởng?

- Hiện đang là giai đoạn đầu tiên kết nối các cơ sở cung ứng thuốc, đã có 4 tỉnh Vĩnh Phúc, Hưng Yên, Phú Thọ, Nam Định thí điểm đầu tiên, đã kết nối được một số cơ sở cung ứng và chúng tôi đang tiếp tục mở rộng tới 25 tỉnh. Toàn hệ thống đã cấp tài khoản cho gần 4.200 cơ sở bán lẻ và quản lý được 22.000 đơn thuốc.

Khi tham gia hệ thống này, các cơ sở cung ứng sẽ kê khai vào hệ thống đơn thuốc mà họ bán, các thuốc đang còn tồn trong kho, nguồn gốc, giá cả của thuốc...

Từ đó người quản lý nhà thuốc cũng phát hiện được ngay nếu nhà thuốc có thuốc quá hạn, cơ quan quản lý cũng phát hiện được khi kiểm tra trên hệ thống nếu có việc bán thuốc cao hơn giá kê khai, có theo đơn hay không...

* Qua thời gian thí điểm, bà thấy liệu việc quản lý như vậy có đạt được kỳ vọng của Bộ Y tế là quản lý được giá thuốc, an toàn, hiệu quả của việc dùng thuốc hay quản lý mua bán thuốc theo đơn?

- Có hai điều tôi cho là khó khăn khi áp dụng biện pháp quản lý này. Thứ nhất là từ chính người dân, những bệnh thông thường như khi bị ho người dân muốn ra nhà thuốc mua ngay thuốc trị ho, không cần khám bác sĩ. 

Trong khi người bán cũng không thích thế, họ hỏi tôi là nếu tôi bán theo đơn nhưng nhà bên cạnh họ bán tự do thì tôi mất khách!

Khó làm nhưng không thể không làm, văn minh là phải mua bán thuốc theo đơn của bác sĩ, rất nhiều trường hợp ho không phải do viêm nhưng người dân vẫn ra mua kháng sinh, uống thuốc như vậy vừa không có hiệu quả chữa bệnh, vừa tốn tiền mua thuốc và gây tình trạng kháng kháng sinh.

Khi áp dụng quản lý bằng công nghệ thông tin thì sẽ minh bạch hơn. Trước đây có thanh tra liên ngành đi kiểm tra xem nhà thuốc nào bán thuốc quá giá kê khai, nhưng cả nước có trên 61.000 nhà thuốc, không đoàn liên ngành nào đi kiểm tra hết được, nhưng khi tất cả nhà thuốc kết nối chung vào hệ thống thì kiểm tra rất dễ.

Bước đầu có thể khó, nhưng cứ quyết tâm làm, kèm theo yêu cầu xử phạt thật nghiêm những ông bán thuốc không theo đơn, rồi dần dần sẽ vào nề nếp.

* Như bộ trưởng nói là có nhiều giải pháp và giải pháp ứng dụng công nghệ thông tin cũng còn có những điểm khó khăn. Vậy các giải pháp khác là gì?

- Trước đây việc bán thuốc không theo đơn được xử lý không nghiêm, còn giờ thì phải xử lý nghiêm theo đúng mức phạt trong quy định về xử lý hành chính trong lĩnh vực y tế.

Bước đầu ứng dụng quản lý bằng công nghệ thông tin thì thấy rằng hiệu quả trước hết là người dân được lợi, được mua thuốc theo đúng chẩn đoán của bác sĩ, bên cạnh quản lý được giá cả, nguồn gốc hay hạn dùng của thuốc.

Nhưng trong gần 62.000 nhà thuốc, còn gần 1/3 chưa kết nối Internet, chưa thể tham gia hệ thống này. Vì vậy chúng tôi đang cùng các tỉnh thành triển khai từng bước, đặt cái chung lên trên vì đây là xu hướng tất yếu, nếu không sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe người dân về lâu dài.

TTO - Tại hội nghị ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý bán lẻ thuốc cuối tuần trước, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng quản lý mua bán thuốc ở VN lỏng lẻo bậc nhất thế giới và các nhà thuốc cần tham gia chương trình quản lý bằng công nghệ.