Phóng to

Bị cáo Lê Thị Thu (đứng) xin tòa được về với con nhỏ vì cả hai vợ chồng đều bị bắt - Ảnh: Lan Hương

* Luật sư BÙI ĐÌNH ỨNG (Đoàn luật sư TP Hà Nội):

Cần một bản án hợp lòng dân

Qua thông tin trên báo, tôi thấy vụ việc có mấy vấn đề như sau:

Mọi sự việc và hiện tượng khi xảy ra đều có mối quan hệ nhân quả. Vì vậy, trong vụ án này chúng ta phải nhìn nhận từ hai phía. Theo tôi được biết thì năm 2011, UBND TP Hà Nội đã có kết luận nội dung đơn tố cáo của một số công dân thôn Đục Khê, xã Hương Sơn là đúng. Bản kết luận đã chỉ rõ xã Hương Sơn và UBND huyện Mỹ Đức đã có những sai phạm về quy trình thu hồi đất và việc thực hiện chính sách đền bù cho người dân.

* Ông PHẠM HUY THẬN (nguyên cục trưởng Cục Điều tra, nguyên vụ trưởng Vụ Kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự, Viện KSND tối cao):

Mức án quá nghiêm khắc

Theo dõi cáo trạng và nội dung bản án, tôi thấy các bị cáo không bị oan. Khách quan mà nói, ông Đinh Văn Chính đã có những hành vi mua quan tài, chở bố và vợ ra hiện trường, có câu nói kích động mọi người. Tuy nhiên cần xem xét việc người dân bức xúc xuất phát từ những thiếu sót của chính quyền địa phương, vì nhận thức không đúng dẫn đến phạm tội.

Tôi thấy mức án 5 năm tù với ông Đinh Văn Chính là nặng, có phần quá nghiêm khắc. Vì hậu quả chưa xảy ra, vụ án không có thiệt hại. Ông Chính nên kháng cáo lên cấp phúc thẩm. Ngoài ra, các cơ quan chức năng cần chấn chỉnh, nâng cao kỹ năng nghề nghiệp để không xảy ra những sai sót đáng tiếc làm mất lòng tin của người dân.

Không xem xét nguyên nhân dẫn tới phản ứng của dân

Lẽ ra sau khi có kết luận như vậy, quyền lợi của người dân phải được tôn trọng và giải quyết thỏa đáng nhưng ngược lại, khi tiến hành thu hồi đất để thực hiện dự án tuyến đường du lịch từ Hương Sơn (Hà Nội) đến khu du lịch Tam Trúc, Khả Phong (Hà Nam), UBND huyện Mỹ Đức vẫn không ban hành các quyết định thu hồi đến từng hộ dân và cũng không đền bù, hỗ trợ về đất. Người dân thực hiện quyền khiếu nại thì không được giải quyết thỏa đáng. UBND huyện Mỹ Đức vẫn tiến hành bàn giao đất cho chủ đầu tư, tổ chức các lực lượng công an và ban ngành của huyện ra công trường để bảo vệ thi công mà không hề có quy trình cưỡng chế, giải phóng mặt bằng là vi phạm nghiêm trọng đến các quy định của pháp luật về quản lý và sử dụng đất đai.

Xuất phát từ nguyên nhân nêu trên, những người dân thôn Đục Khê, trong đó có ông Đinh Văn Chính, đã có lời nói: “Đất chưa có quyết định thu hồi bà con giữ đất đến cùng, nếu tôi chết chở tôi ra Văn phòng Chính phủ” là thông điệp, là sự cảnh báo của người dân khi họ bế tắc. Những người có trách nhiệm thay vì giải quyết những khiếu nại chính đáng của dân thì lại làm ngược lại, dùng quyền lực để hình sự hóa.

Mắc bệnh ung thư máu vẫn không được tại ngoại

Ông Đinh Văn Chính bị cơ quan cảnh sát điều tra và Viện KSND huyện Mỹ Đức căn cứ vào điểm b, khoản 1, điều 81 Bộ luật tố tụng hình sự là không đúng pháp luật. Bởi lẽ, thứ nhất lúc xảy ra sự việc không ai nhìn thấy ông Chính có mặt tại hiện trường. Thứ hai, không có căn cứ để cho rằng nếu không bắt, ông Chính sẽ bỏ trốn. Thứ ba, ông Chính đang bị bệnh ung thư máu (leucemie) là loại bệnh hiểm nghèo cần uống thuốc và điều trị thường xuyên. Vợ ông cũng bị bắt trong vụ án. Vì thế không cần thiết phải áp dụng biện pháp tạm giam mà có thể áp dụng bằng các biện pháp ngăn chặn khác.

Vụ án này có tới mười bị cáo. Theo tôi được biết thì bị cáo Đinh Thị Hà đã ly hôn chồng, con nhỏ 4 tuổi bị bệnh u máu bẩm sinh. Từ lúc bị bắt giam đến khi vụ án được đưa ra xét xử đã 10 tháng nhưng hai cơ quan cảnh sát điều tra và Viện KSND huyện Mỹ Đức không giao cháu cho người giám hộ để chăm sóc, nuôi dưỡng cháu là vi phạm nghiêm trọng vào khoản 1, điều 90 Bộ luật tố tụng hình sự và Luật chăm sóc, bảo vệ trẻ em.

Nhận thức sai lầm về khái niệm công vụ

Theo quy định tại khoản 1, điều 3 Luật trách nhiệm bồi thường nhà nước thì “người thi hành công vụ là người được bầu cử, phê chuẩn, tuyển dụng hoặc bổ nhiệm vào một vị trí trong cơ quan nhà nước để thực hiện nhiệm vụ quản lý hành chính, tố tụng, thi hành án hoặc người khác được cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao thực hiện nhiệm vụ có liên quan đến hoạt động quản lý hành chính, tố tụng, thi hành án”. Công ty Xuân Trường là một doanh nghiệp tư nhân trúng thầu dự án của Nhà nước và tổ chức thi công xây dựng là một loại hình sản xuất kinh doanh, chứ không phải được cơ quan “có thẩm quyền giao thực hiện nhiệm vụ có liên quan đến hoạt động quản lý hành chính, tố tụng, thi hành án”. Vì vậy, mọi hoạt động của công nhân và doanh nghiệp đều không được coi là thi hành công vụ. Việc Viện KSND huyện Mỹ Đức cho rằng hai tài xế chở đất đá thi công san nền của Công ty Xuân Trường là người thi hành công vụ là một nhận thức sai lầm về khái niệm công vụ.

Dư luận xã hội và người dân mong muốn các đồng chí lãnh đạo của Đảng và Nhà nước cần có biện pháp kiểm tra, giám sát các hoạt động điều tra, truy tố và xét xử về vụ án này để có một bản án hợp lòng dân, trả lại sự công bằng cho người dân.