Ông BLAKE NICHOLS - Ảnh: QUỲNH TRUNG

* Ông Blake Nichols (người Mỹ, giảng viên Trường ĐH Ngoại thương Hà Nội):

Phải cạnh tranh công bằng

Ở Mỹ có câu nói: “Public office is a public trust” (tạm dịch: Cơ quan công vụ chính là niềm tin của công chúng). Câu nói này có nghĩa là các quan chức và nhân viên làm cho các cơ quan công quyền ở Mỹ phải chịu trách nhiệm trước người dân, phục vụ người dân với trách nhiệm cao nhất, liêm chính, trung thành, hiệu quả và có cuộc sống khiêm tốn nhất.

Nếu một công ty tặng quà có giá trị cao cho chính quyền địa phương để nhận được sự ưu ái, hỗ trợ về làm ăn thì việc này sẽ tạo ra môi trường cạnh tranh thiếu công bằng, không lành mạnh giữa các doanh nghiệp với nhau, qua đó kìm hãm sự phát triển.

Do vậy, luật pháp Mỹ nghiêm cấm việc các nhà thầu hay doanh nghiệp tặng quà giá trị cao cho chính quyền hay người làm việc trong chính quyền.

Tại Mỹ, những hành vi tặng quà nhằm gây ảnh hưởng đến quá trình quyết định của chính quyền sẽ đối mặt với những án phạt nghiêm khắc, trong đó có hình phạt tù giam. Về phía ngược lại, chính quyền cũng nghiêm cấm nhân viên mình nhận quà từ những nguồn bên ngoài, chẳng hạn như các doanh nghiệp.

Ở Mỹ, nếu các doanh nghiệp tặng quà nhỏ như in logo hay thông tin công ty lên các vật phẩm như ly tách, chén đĩa và tặng cho đối tác bên ngoài, trong đó có các cơ quan công quyền, với mục đích quảng cáo sản phẩm là điều rất phổ biến và hợp pháp.

Ngoài ra, do rất khó chứng minh liệu doanh nghiệp có động cơ gì khi tặng quà hay không, nhiều tổ chức ở Mỹ đã ra quy định cấm nhân viên nhận quà từ các doanh nghiệp. Cho nên nếu công ty bạn tặng quà cho một tổ chức nào đó ở Mỹ thì đừng cảm thấy bị xúc phạm khi họ từ chối nhận quà.

Thông thường, về phương diện giữa cá nhân với cá nhân, người Mỹ tặng quà cho nhau những dịp sinh nhật, kỷ niệm hoặc các ngày lễ lớn như Giáng sinh. Món quà có thể đơn giản như một tấm thiệp chúc mừng.

Hoặc khi được mời đến nhà ăn tối, theo phép lịch sự, các vị khách thường mang một hộp sôcôla, một chai rượu, kẹo hoặc một chậu hoa cho gia chủ.

Nếu bạn là người nước khác và muốn tặng quà cho người Mỹ, người Mỹ sẽ rất vui khi được tặng những món quà nhỏ mang tính chất lưu niệm như bút, lịch, hàng thủ công mỹ nghệ, sách giới thiệu về đất nước và con người...

* Ông Sodeno Taishi (người Nhật, Công ty Gumi Việt Nam):

Nhật cấm cơ quan nhà nước nhận quà từ doanh nghiệp

Ở Nhật, mọi người thường tặng quà cho nhau vào dịp đến thăm hỏi nhà bạn bè, khi đó ai cũng chuẩn bị một món quà nhỏ tặng gia chủ.

Ngoài ra, mỗi khi đi chơi đâu xa hay đi công tác, người Nhật cũng rất thích mua những món quà địa phương để đem về tặng, thường những món quà đó giá trị không cao, chỉ là hộp bánh mua ở cửa hàng địa phương hay ở ga tàu điện nào đó trên đường họ đi về.

Văn hóa tặng quà của người Nhật chúng tôi cũng chú trọng đến những ngày kỷ niệm trong năm, nhưng phổ biến thì quà vẫn chỉ là những chiếc khăn tay, quạt hay các hộp bánh đặc sản địa phương.

Còn doanh nghiệp tặng quà cho chính quyền địa phương? Tôi nghĩ đây là một trường hợp rất đặc biệt. Ngày trước ở Nhật cũng “lộ” ra một số trường hợp doanh nghiệp tặng quà cho chính phủ, nhưng bây giờ thì không hoặc có thể vẫn diễn ra ở đâu đó mà tôi không rõ.

Nhưng hiện nay về quy định, việc nhà nước nhận quà từ doanh nghiệp là tuyệt đối không được ở Nhật Bản. Thậm chí đó là món quà tặng vào mục đích hỗ trợ thành phố làm chương trình từ thiện hay mua trang thiết bị làm việc cho tòa thị chính thì chính quyền cũng không được nhận.

Các bạn có biết thuế thu nhập doanh nghiệp ở Nhật hiện lên đến 40%, mức này quá cao với doanh nghiệp để họ có thể có thêm chi phí mua quà tặng cho chính phủ.

Đó là chưa nói nếu các vụ quà cáp này bị rò rỉ ra thì sẽ bị điều tra và giám đốc doanh nghiệp sẽ bị mất chức, bị bắt giam và chịu hình phạt như tội hối lộ...

Tuy nhiên ở VN, một số công ty Nhật sang đây cũng bắt đầu tặng quà cho đối tác hay chính quyền địa phương, tôi nghĩ đó là họ đi theo thực tế tại VN hoặc do tư vấn của nhân viên người VN với các sếp Nhật.

Gần đây có câu chuyện doanh nghiệp VN tặng ôtô cho chính quyền địa phương, dù được giải thích cách này hay cách kia thì theo tôi, việc này khó xem là minh bạch.

Trong mắt nhiều người nước ngoài như tôi, hành động tặng quà giá trị lớn đó được ví như một món hối lộ, cách nghĩ này xuất phát từ thực tế, nước chúng tôi không làm như vậy.