Sự chú ý lại đổ dồn vào ông Yevgeny Prigozhin, người đứng đầu tập đoàn lính đánh thuê Wagner, sau khi truyền thông Nga đưa tin một chiếc máy bay tư nhân bay từ Matxcơva tới St. Petersburg bị rơi ở vùng Tver, Nga vào ngày 23-8. Tất cả những người trên máy bay, gồm cả ông Prigozhin, được cho là đã thiệt mạng.

Ngoài những thông tin như trùm Wagner này hỗ trợ Nga trong chiến dịch quân sự ở Ukraine, dẫn đầu tập đoàn Wagner thực hiện cuộc nổi loạn tại Nga vào cuối tháng 6 và đồng ý rút sang Belarus sau đó..., liệu còn gì đáng chú ý về ông Prigozhin?

Trong những năm qua, ông Prigozhin đã "gây thù chuốc oán" với nhiều người: từ những đối tác kinh doanh cũ cảm thấy mình bị lừa dối, những tướng lĩnh quân đội bị ông Prigozhin chỉ trích, cho tới các quan chức an ninh hàng đầu lo ngại ông Prigozhin nuôi mộng nắm giữ quyền lực chính trị.

Những vụ cướp ở St. Petersburg

Ông Yevgeny Prigozhin sinh ra ở Leningrad, nay là thành phố St. Petersburg, vào năm 1961, tức sau Tổng thống Vladimir Putin 9 năm. Prigozhin cho biết cha của ông mất khi ông còn nhỏ, còn mẹ của ông làm việc trong một bệnh viện. Prigozhin được gửi đến một học viện thể thao, nơi thường xuyên diễn ra các buổi trượt tuyết kéo dài nhiều giờ.

Tuy nhiên, ông không trở thành một vận động viên chuyên nghiệp. Sau khi học xong, ông tham gia một nhóm tội phạm nhỏ. Các tài liệu tòa án từ năm 1981 - lần đầu tiên được báo điều tra Meduza của Nga tường thuật - kể lại câu chuyện này.

Vào một buổi tối tháng 3-1980, ông Prigozhin (lúc đó đã 18 tuổi) và 3 người bạn rời một quán cà phê ở St. Petersburg vào gần nửa đêm và nhìn thấy một người phụ nữ đang đi bộ một mình dọc theo con phố tối tăm.

Một trong những người bạn của ông Prigozhin đã gây sao nhãng cho người phụ nữ bằng cách hỏi xin một điếu thuốc. Khi người phụ nữ định mở ví, Prigozhin hiện ra từ phía sau và tóm lấy cổ của bà, bóp cổ nạn nhân cho đến khi bà bất tỉnh.

Sau đó bạn của ông cởi giày của người phụ nữ, còn ông Prigozhin khéo léo tháo đôi bông tai bằng vàng của bà và bỏ vào túi. Bốn người họ sau đó chạy khỏi hiện trường, bỏ lại người phụ nữ nằm trên đường.

Tòa án cho biết đây là một trong nhiều vụ cướp mà ông Prigozhin và bạn bè đã thực hiện ở St. Petersburg trong vài tháng. Ông bị tuyên án tù và phải ngồi tù suốt phần còn lại của thập niên đó. Ông được thả vào năm 1990.

Từ bán hot dog tới các hợp đồng lớn

Ông trở lại với cuộc sống bình thường ở St. Petersburg. Prigozhin khởi nghiệp một cách khiêm tốn bằng nghề bán hot dog (bánh mì kẹp xúc xích). Ông làm xốt mù tạt trong căn bếp của gia đình mình.

"Chúng tôi kiếm được tương đương 1.000 USD mỗi tháng, số tiền tính bằng đồng rúp nhiều như một ngọn núi. Mẹ tôi khó có thể đếm hết được" - ông kể lại với cổng thông tin Gorod 812 của St. Petersburg vào năm 2011, một trong rất ít cuộc phỏng vấn của ông.

Không lâu sau, ông Prigozhin đã sở hữu cổ phần trong một chuỗi siêu thị và vào năm 1995, ông quyết định đã đến lúc mở một nhà hàng cùng với các đối tác kinh doanh của mình.

Chẳng bao lâu, ông Prigozhin bắt đầu giành được các hợp đồng phục vụ các sự kiện lớn của chính phủ thông qua Concord, một công ty cổ phần mà ông thành lập từ những năm 1990. Truyền thông Nga đưa tin vào năm 2012, ông đã giành được hợp đồng trị giá hơn 10,5 tỉ rúp (250 triệu USD) để cung cấp thực phẩm cho các trường học ở Matxcơva.

Những cơ hội mới xuất hiện khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea vào năm 2014. Đó là năm mà Tập đoàn Wagner lần đầu xuất hiện. Từ lúc đó đến đầu năm 2022, vẫn không rõ ai là người sáng lập thực sự. Nhưng cho đến khi chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga diễn ra, ông Prigozhin mới tuyên bố ông đã thành lập Tập đoàn Wagner.

Mặc dù pháp luật Nga không công nhận sự tồn tại của các công ty quân sự tư nhân, nhưng một số nhóm được cho là đã phối hợp hành động với Bộ Quốc phòng Nga. Đến nay tập đoàn lính đánh thuê Wagner của ông Prigozhin là nhóm nổi bật nhất trong số đó.

Trùm Wagner là hành khách trên máy bay bị rơi ở Nga

Nhà chức trách Nga cho biết trùm Wagner, ông Yevgeny Prigozhin, là một trong những hành khách có mặt trên chiếc máy bay tư nhân bị rơi vào tối 23-8 ở phía bắc Matxcơva.