Ảnh minh họa. Nguồn: mayoclinic.org

Nguyên nhân

Polyp mũi phát triển từ mô viêm của niêm mạc mũi. Niêm mạc là một lớp bảo vệ bên trong mũi và các xoang cũng như làm ẩm không khí mà bạn hít vào. Khi bị kích thích do viêm hoặc dị ứng, niêm mạc mũi trở nên sưng và đỏ, và nó có thể gây sổ mũi. Nếu bị kích thích kéo dài có thể hình thành polyp mũi. Polyp là một khối tròn giống như một nang nhỏ, có thể làm tắc nghẽn mũi.

Mặc dù một số người có thể phát triển polyp mũi mà không có vấn đề nào về mũi trước đó nhưng thông thường có các tác nhân gây ra polyp mũi bao gồm:

- Viêm xoang mạn tính hoặc tái phát;

- Hen suyễn;

- Viêm mũi dị ứng;

- Bệnh xơ nang;

- Hội chứng Churg-Strauss;

- Nhạy cảm với các thuốc kháng viêm phi steroid (NSAIDs), là một đáp ứng giống như dị ứng với các thuốc kháng viêm như ibuprofen hoặc aspirin.

Bệnh cũng có thể có khuynh hướng di truyền do các gen gây ra đáp ứng của niêm mạc mũi với các tác nhân gây viêm.

Triệu chứng

Polyp mũi là những khối mềm, không đau, ở bên trong mũi. Chúng thường xuất hiện ở những xoang phía trên dẫn lưu về mũi (nơi mắt, mũi và xương gò má gặp nhau). Thậm chí bạn có thể không biết mình có polyp mũi do chúng thiếu thần kinh cảm giác.

Polyp có thể phát triển lớn đủ làm tắc nghẽn mũi, gây ra ngạt mũi kéo dài. Các triệu chứng có thể bao gồm:

- Nghẹt mũi;

- Chảy nước mũi;

- Chảy nước mũi sau, khi quá nhiều đờm chảy xuống thành sau họng;

- Cảm giác về mùi giảm;

- Thở bằng miệng;

- Cảm thấy tăng áp lực ở trán hoặc mặt;

- Ngừng thở khi ngủ;

- Ngáy.

Bạn có thể bị đau đầu nếu viêm xoang đi kèm với polyp mũi.

Chẩn đoán

Polyp mũi có thể được nhìn thấy qua soi mũi thông thường. Nhưng nếu polyp nằm sâu trong xoang, bác sĩ có thể cần tiến hành nội soi mũi. Đây là một thủ thuật đưa một ống nhỏ, mềm, có gắn đèn và camera ở đầu vào bên trong mũi của bạn.

Chụp cắt lớp vi tính hoặc cộng hưởng từ có thể cần để xác định chính xác kích thước và vị trí của polyp cũng như phát hiện các dị tật cấu trúc hoặc ung thư.

Test dị ứng có thể giúp bác sĩ xác định yếu tố gây viêm mũi kéo dài.

Nếu polyp mũi gặp ở trẻ nhỏ, các xét nghiệm những bệnh lý về gen, ví dụ như bệnh xơ nang, có thể cần thiết.

Điều trị

Thuốc

Các thuốc chống viêm có thể làm giảm kích thước polyp và giảm các triệu chứng của tắc nghẽn.

Thuốc xịt mũi corticoid có thể làm giảm sổ mũi và cảm giác tắc nghẽn do làm polyp co lại. Tuy nhiên, nếu bạn ngừng sử dụng, những triệu chứng sẽ trở lại nhanh chóng. Các thuốc thường được sử dụng như fluticason (Flonase, Veramyst), budesonide (Rhinocort) và mometasone (Nasonex).

Thuốc corticoid đường uống hoặc đường tiêm, ví dụ như prednisone có thể được lựa chọn nếu thuốc xịt mũi không hiệu quả. Nhưng đây không phải là một giải pháp lâu dài do những tác dụng phụ mà corticoid gây ra như ứ dịch, tăng huyết áp và tăng nhãn áp.

Thuốc kháng histamin hoặc thuốc kháng sinh cũng có thể điều trị viêm xoang hoặc viêm mũi dị ứng.

Phẫu thuật

Nếu những triệu chứng của bạn vẫn không được cải thiện, phẫu thuật có thể cắt bỏ polyp hoàn toàn. Loại phẫu thuật được lựa chọn tùy thuộc vào kích thước polyp. Cắt polyp là một phẫu thuật ngoại trú, được tiến hành bằng một thiết bị hút nhỏ hoặc dùng một microdebrider để cắt và lấy bỏ mô mềm.

Với những polyp lớn hơn, bác sĩ có thể tiến hành phẫu thuật nội soi xoang, bằng một ống soi mềm, nhỏ có gắn camera và một dụng cụ nhỏ ở đầu. Bác sĩ sẽ đưa ống soi vào mũi của bạn, tìm polyp và các cấu trúc khác rồi cắt bỏ chúng. Bác sĩ cũng có thể mở rộng lỗ xoang của bạn. Loại phẫu thuật này cũng là một thủ thuật ngoại trú ở hầu hết các trường hợp.

Sau phẫu thuật, xịt mũi và rửa mũi bằng nước muối sinh lý để phòng ngừa polyp phát triển trở lại. Nhìn chung, giảm viêm bằng thuốc xịt mũi, các thuốc chống dị ứng và rửa mũi bằng nước muối sinh lý có thể phòng ngừa polyp phát triển.

Biến chứng

Điều trị polyp mũi, đặc biệt là phẫu thuật có thể gây chảy máu mũi. Phẫu thuật cũng có thể gây nhiễm trùng. Tiếp tục điều trị bằng corticoid dạng xịt hoặc dạng uống có thể làm giảm sức chống đỡ với viêm xoang.

Tiên lượng

Với điều trị ngoại khoa, hầu hết các triệu chứng đều tốt lên đáng kể. Thậm chí dù phẫu thuật thì polyp mũi cũng có thể phát triển trở lại với tỉ lệ 15% ở những bệnh nhân bị vấn đề về mũi mạn tính.