K K

Nhưng với nhiều người, kết quả “đẹp” hơn cả sự mong đợi này hoàn toàn không có gì bất ngờ. Việc học sinh VN học giỏi hơn bạn bè quốc tế cùng trang lứa là điều không còn mới mẻ.

Những huy chương vàng các kỳ thi Olympic quốc tế, sự vượt trội của người Việt trong các trường phổ thông ở nước ngoài là những minh chứng thuyết phục.

Tuy nhiên, sự giỏi giang đó lại chưa tạo ra giá trị. Học sinh, sinh viên ra trường không tìm được việc làm hoặc làm không được việc, dẫn đến nghịch lý “tuy nghèo nhưng học giỏi” song “tuy học giỏi nhưng... vẫn nghèo”.

PISA thì mới là lần đầu, nhưng từ lâu nhiều người đã biết về một cuộc thi marathon mang tên học và làm giữa học sinh VN và nước ngoài. Cuộc thi đó được tường thuật vắn tắt như sau: 20km đầu các vận động viên VN cắm đầu cắm cổ chạy hết tốc lực, bỏ xa “đội bạn”; kilômet thứ 30, các vận động viên khác đuổi kịp, vận động viên VN bắt đầu hụt hơi; đến khi về đích thì không thấy vận động viên VN!...

Chính Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Vinh Hiển và nhiều chuyên gia, nhà giáo dục cũng đã nhận ra nguyên nhân khiến học sinh, sinh viên VN “mất tích” trong các cuộc đua tranh về chất lượng nguồn nhân lực. Trong trả lời phỏng vấn của Đài truyền hình VN ngay sau buổi họp báo về PISA ngày 4-12, ông Hiển thừa nhận “học sinh VN rất yếu về năng lực giao tiếp và kỹ năng sống, việc chuẩn bị cho học sinh tiếp cận với nghề nghiệp sau giáo dục phổ thông còn hạn chế”. Còn PGS Văn Như Cương thì thẳng thắn khẳng định trên báo chí rằng chất lượng giáo dục của nước ta càng lên cao càng kém...

Thứ hạng cao trong PISA, do vậy, là một áp lực cho giáo dục trung học phổ thông và đại học trong việc cải cách và đổi mới đào tạo, để các “vận động viên” vốn đã có nền tảng, tố chất tốt tiếp tục duy trì, bứt phá và về đích với thành tích cao trong cuộc đua marathon chất lượng nguồn nhân lực.