Vạt rừng phi lao phía biển ven đường Lê Duẩn nối dài thuộc xã An Phú, TP Tuy Hòa, Phú Yên đã biến mất và thay vào đó là đại công trường sân golf - Ảnh: Vân Trường

Lãnh đạo tỉnh Phú Yên biết rõ vai trò quan trọng của rừng, đặc biệt là rừng phòng hộ, nhưng vẫn quyết định phá rừng để giao cho nhà đầu tư.

Tại văn bản chỉ đạo giải quyết kiến nghị của New City ngày 14-8-2015, ông Phạm Đình Cự (chủ tịch UBND tỉnh) nhấn mạnh: “Cây dương ở khu vực này (TP Tuy Hòa) là rừng phòng hộ dùng để chắn gió, chắn cát.

Hiện nay chuẩn bị vào mùa mưa bão trên địa bàn tỉnh, do đó việc chặt cây dương phải gần sát với thời điểm thi công để hạn chế ảnh hưởng đến môi trường, người dân xung quanh”.

Có dự án là mất rừng

Ngày 21-12-2016, Sở KH-ĐT tỉnh Phú Yên cấp giấy chứng nhận đầu tư cho dự án trường đua ngựa Phú Yên có vốn đầu tư khoảng 60 triệu USD. Chủ đầu tư là Công ty Golden Turf Club Pty (Úc). Dự án sử dụng 82ha đất và 13ha mặt nước (biển) tại thôn Giai Sơn, xã An Mỹ, huyện Tuy An.

Ngày 14-3-2017, UBND tỉnh Phú Yên có văn bản thông báo kết luận của Phó chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Chí Hiến tại cuộc họp với chủ đầu tư.

Theo đó, UBND tỉnh yêu cầu trong tháng 3-2017 Công ty Golden Turf Club Pty phải mở tài khoản tại Ngân hàng Vietcombank chi nhánh Phú Yên và chuyển 5 triệu USD chi phí giải phóng mặt bằng, rà phá bom mìn, lập dự án và xây dựng hạ tầng.

Tuy nhiên, ngày 28-3-2017 Công ty Golden Turf Club Pty có văn bản gửi UBND tỉnh “mặc cả” chỉ nộp trước 2 triệu USD. Sau khi tỉnh phê duyệt quy hoạch 1/2.000 và đo đạc, xác định lại thì công ty sẽ nộp đủ theo số liệu thực tế. Sở KH-ĐT cho biết hiện nay tỉnh đang bàn bạc, chưa quyết định có đồng ý với đề nghị của chủ đầu tư hay không.

Khu đất dự án trường đua ngựa tại thôn Giai Sơn, xã An Mỹ, huyện Tuy An có bãi biển rất đẹp. Phía trong là rừng dương cao gần 20m. Ông Biên Quốc Hội (cán bộ địa chính) cho biết hiện đã cắm mốc chuẩn bị thủ tục kiểm kê, bồi thường, thu hồi đất giao cho nhà đầu tư.

Trong số 82ha có một phần đất rừng phòng hộ do Nhà nước quản lý và cây dương, cây lâu năm của 238 hộ dân thôn Giai Sơn. Hiện diện tích rừng dương nhường chỗ cho trường đua ngựa chưa được xác định.

Bà Võ Thị Thu - người dân địa phương - cho biết rừng phòng hộ nơi này rất quan trọng trong việc ngăn gió, cát, hạn chế thiệt hại khi có bão. Tự tay bà và nhiều người dân thôn Giai Sơn đã trồng và chăm sóc khu rừng này.

Những dự án nuốt rừng nhiều nhất

Một dự án phá rừng khác khiến dư luận ở tỉnh này xôn xao là của Công ty CP chăn nuôi Thảo Nguyên Phú Yên.

Theo tài liệu chúng tôi nắm được, ngày 24-10-2016, Phó chủ tịch UBND tỉnh Trần Hữu Thế ký quyết định điều chỉnh giảm 647ha đất rừng và đất lâm nghiệp tại huyện Sông Hinh để thực hiện dự án chăn nuôi bò thịt chất lượng cao của công ty này (giảm diện tích rừng để làm dự án nuôi bò).

Ngày 5-4-2017, ông Thế tiếp tục ký quyết định phê duyệt phương án đầu tư trồng rừng thay thế của Công ty CP chăn nuôi Thảo Nguyên Phú Yên. Theo đó, có 383ha rừng tại tiểu khu 310 và 311 thuộc xã Sông Hinh và xã Đức Bình Đông (huyện Sông Hinh) được chuyển mục đích sang rừng sản xuất.

Công ty này sẽ trồng 270ha rừng thay thế bằng cây keo hom tại huyện Đồng Xuân và thị xã Sông Cầu. Phần diện tích 113ha còn lại sẽ quy ra tiền hơn 6 tỉ đồng, nộp cho quỹ bảo vệ và phát triển rừng.

Ngoài ra, vào ngày 19-8-2016 ông Thế còn ký quyết định phê duyệt các dự án đã chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác phải triển khai trồng rừng thay thế.

Theo quyết định này, có tới 21 dự án “sử dụng” 410ha rừng phải có nghĩa vụ nộp tiền trồng rừng thay thế với số tiền hơn 22 tỉ đồng. Trong đó có 11 dự án du lịch.

Những dự án nuốt rừng nhiều nhất là Nhà máy lọc dầu Vũng Rô hơn 192ha, khu du lịch liên hợp cao cấp Phú Yên của New City 68,7ha, khu du lịch sinh thái Sao Việt hơn 19ha, khu du lịch Bãi Xếp 16,5ha, làng du lịch quốc tế ven biển của Công ty Bắc Âu biệt thự và du lịch 30ha, khu resort Thuận Thảo hơn 9ha, khu nghỉ mát Long Beach 6,6ha...

Tuy nhiên đây chỉ là con số ban đầu bởi quá trình triển khai dự án thì diện tích rừng bị phá còn tiếp tục tăng. Đơn cử là dự án của New City tại xã An Phú, TP Tuy Hòa ban đầu chỉ nộp 3,7 tỉ đồng cho 68,7ha bị phá. Tuy nhiên đến nay nhà đầu tư đã nộp tiền trồng rừng thay thế 6,2 tỉ đồng, đương nhiên diện tích bị phá đã tăng rất nhiều.

Như vậy, chỉ với hơn 20 dự án đã nêu thì tỉnh Phú Yên đã hi sinh hơn 1.000ha rừng.

Theo báo cáo của Sở NN&PTNT tỉnh Phú Yên, từ năm 2014 đến ngày 10-4-2017, quỹ bảo vệ và phát triển rừng đã thu được hơn 11 tỉ đồng của các doanh nghiệp chấp thuận phương án nộp tiền trồng rừng thay thế với diện tích 198ha.

Trong danh sách này có 3 dự án thủy điện “nuốt” hơn 65ha rừng, 6 dự án kinh doanh làm mất 130ha rừng.

Sở NN&PTNT đã giải ngân 1,7 tỉ đồng để trồng 67ha rừng và sẽ tiếp tục giải ngân gần 2 tỉ đồng nữa để chăm sóc, bảo vệ diện tích rừng mới trồng. Hiện còn tồn gần 7,4 tỉ đồng (tương đương 132ha) chưa được UBND tỉnh phê duyệt.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, một lãnh đạo Tổng cục Lâm nghiệp (Bộ NN&PTNT) cho biết đoàn thanh tra của bộ đang làm việc tại tỉnh Phú Yên sẽ thanh tra tất cả dự án liên quan tới rừng từ năm 2012 đến nay chứ không chỉ một dự án nuôi bò ở huyện Sông Hinh mà báo chí nêu.

Vì tỉnh... còn nghèo

Chúng tôi đã đề nghị ông Nguyễn Chí Hiến trả lời các vấn đề liên quan việc phá rừng giao cho nhà đầu tư bởi vì ông phụ trách lĩnh vực này. Tuy nhiên, do bận nên ông Hiến ủy quyền cho phó giám đốc Sở KH-ĐT Nguyễn Lê Vũ trả lời.

Vì sao tỉnh Phú Yên thu hút đầu tư sân golf, trường đua ngựa... và các dự án này có ý nghĩa như thế nào đối với kinh tế - xã hội tỉnh Phú Yên?

Ông Vũ nói Phú Yên là tỉnh điều kiện kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn. Nguồn thu ngân sách còn hạn chế, chủ yếu nhờ vào sự hỗ trợ của ngân sách trung ương. Tỉnh đang nỗ lực huy động thêm nhiều nguồn lực, đa dạng hóa các hình thức đầu tư.

Theo ông Vũ, tỉnh Phú Yên xác định du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn trong thời gian tới. Cũng vì muốn tạo mọi điều kiện tốt nhất để nhà đầu tư triển khai dự án mà tỉnh đã hỗ trợ dự án New City, Sao Việt, trường đua ngựa... đẩy nhanh tiến độ, sớm đi vào hoạt động.

Trong đó, dự án New City thuộc danh mục các dự án quan trọng của tỉnh. Tới đây sẽ bổ sung dự án trường đua ngựa của nhà đầu tư Úc vào danh mục nêu trên để trình HĐND tỉnh.

“Các dự án này được tỉnh kỳ vọng sẽ có tính lan tỏa rộng, tạo cú hích cho ngành du lịch còn rất sơ khai của tỉnh. Khi đi vào hoạt động, các dự án sẽ góp phần phát triển kinh tế, nâng cao đời sống của nhân dân, đồng thời tạo việc làm cho hàng trăm lao động tại địa phương, góp phần tăng thu ngân sách nhà nước” - ông Vũ nói.

“Việc thu hút đầu tư và triển khai các dự án liên quan đến rừng như New City, Sao Việt đã được thực hiện đúng quy định của pháp luật chưa?” - chúng tôi hỏi. Ông Vũ nói: “Tôi nghĩ tỉnh Phú Yên luôn tuân thủ các quy định của pháp luật chứ không dám làm sai”.