Sơ đồ dự án điện hạt nhân Ninh Thuận (gồm nhà máy I và II) - Đồ họa: V.CƯỜNG

Ông Dũng nhấn mạnh VN cần cân đối nguồn vốn để ưu tiên đầu tư cho các dự án trọng điểm. Việc dừng dự án không phải vì lý do an toàn, công nghệ.

Nhật, Nga đều bày tỏ cảm thông

Chiều 22-11, Quốc hội đã thông qua nghị quyết về việc dừng thực hiện dự án xây dựng Nhà máy điện hạt nhân tại Ninh Thuận.

Theo ông Mai Tiến Dũng, tình hình kinh tế vĩ mô của VN hiện đã thay đổi so với thời điểm quyết định chủ trương đầu tư dự án là năm 2009.

Dư địa về tiết kiệm điện hiện nay khá tốt, khả năng liên kết lưới điện khu vực để mua bán điện với các nước láng giềng như Lào, Trung Quốc sẽ được tăng cường trong thời gian tới.

Đặc biệt, giá thành sản xuất điện gió, điện mặt trời giảm đáng kể so với 5 năm trước đây. Bên cạnh đó, VN đang tập trung vốn đầu tư cho các dự án trọng điểm như sân bay Long Thành, đường cao tốc Bắc Nam... để tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội.

Theo ông Dũng, việc dừng dự án này không phải vì lý do công nghệ, lý do an toàn mà do tình hình kinh tế cụ thể của VN và nêu “đây là quyết định được xem xét cân nhắc kỹ lưỡng với tinh thần trách nhiệm cao của Ban Chấp hành T.Ư Đảng, của Quốc hội, của Chính phủ để đảm bảo sự phát triển bền vững của đất nước”.

Ông Dũng cho biết việc dừng thực hiện dự án điện hạt nhân Ninh Thuận đã được Chính phủ VN trao đổi với các đối tác Nga, Nhật Bản cùng với thời điểm báo cáo Quốc hội xin chủ trương dừng dự án.

Mặc dù các đối tác Nga và Nhật Bản bày tỏ đáng tiếc sau nhiều kết quả hợp tác, song về cơ bản, ông Dũng cho hay họ đều thể hiện cảm thông, chia sẻ với VN.

Chính phủ Nga và Nhật Bản vẫn mong muốn sẽ tăng cường hợp tác, hỗ trợ VN một số lĩnh vực hạ tầng để thay thế cho hợp tác đầu tư nhà máy điện hạt nhân.

Đồng thời, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nêu Chính phủ VN đã thống nhất với Chính phủ Liên bang Nga và Nhật Bản về việc giao cho các cơ quan chức năng của các bên bàn bạc, thống nhất phương án sử dụng các kết quả đã đạt được trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư dự án.

Sẽ tận dụng phần đã đầu tư

Sau thông báo trên, Bộ trưởng, - Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ và đại diện các bộ ngành đã trả lời câu hỏi của nhiều cơ quan báo chí.

* VnExpress: Dự án điện hạt nhân đã triển khai một số bước. Bộ Công thương sẽ xử lý như thế nào với phần công việc còn dở dang?

- Thứ trưởng Bộ Công thương Hoàng Quốc Vượng: Đến thời điểm hiện nay, dự án đã triển khai một số công việc như báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, xây dựng hệ thống cung cấp điện cho thi công, xây dựng khu nhà ban quản lý dự án, cử cán bộ đi học... Sẽ tiếp tục sử dụng các công trình cho mục tiêu phát triển của tỉnh Ninh Thuận.

Còn 400 sinh viên đã sang Nga, Nhật Bản học, sẽ tiếp tục đào tạo để phục vụ nhu cầu phát triển khoa học, khai thác năng lượng nguyên tử cho các mục đích hòa bình...

* Tuổi Trẻ: Việc dừng dự án điện hạt nhân sẽ ảnh hưởng như thế nào đến an ninh năng lượng quốc gia? Đề nghị cho biết cụ thể các giải pháp thay thế điện hạt nhân?

- Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng: Nếu tiếp tục xây dựng nhà máy thì năm 2028 tổ máy đầu tiên sẽ được đưa vào vận hành, năm 2030 dự kiến cả 4 tổ máy sẽ đưa vào vận hành với tổng công suất 4.000 MW.

So với tổng công suất hệ thống 130.000 MW lúc đó thì hai tổ máy này có vai trò về sản lượng điện không lớn.

Năng lượng điện tái tạo có giá cả cạnh tranh hơn. Hiện chúng ta khuyến khích năng lượng điện gió. 14-15 năm nữa, công suất các nhà máy năng lượng tái tạo sẽ rất lớn.

Bên cạnh đó, chúng ta sẽ triển khai nhà máy nhiệt điện than, nhiệt điện khí, điện chạy bằng khí hóa lỏng... sẽ bù vào lượng điện thiếu hụt.

* VTV: Đâu là lý do chính của việc dừng dự án này?

- Bộ trưởng Mai Tiến Dũng: Thời điểm năm 2009, khi có chủ trương xây dựng điện hạt nhân, điện thực sự đang thiếu. Lúc đó chúng ta chưa xác định xây dựng các công trình trọng điểm.

Hiện nay chủ trương của Đảng, Quốc hội và Chính phủ là phải dồn lực đầu tư cho các dự án như đường cao tốc Bắc Nam từ Lạng Sơn đến Cà Mau với tổng mức đầu tư khá lớn, trên 200.000 tỉ đồng; xây dựng sân bay quốc tế Long Thành; đường sắt tốc độ cao và các tuyến ven biển để phát triển kinh tế biển.

Trong khi đó, đến thời điểm này chúng ta khá yên tâm vì đến năm 2030, cả nước có khoảng 34 dự án nhiệt điện, điện gió, điện mặt trời. Nếu chúng ta tập trung xử lý thì đảm bảo thay thế được lượng điện thiếu hụt khi không tiếp tục đầu tư hai nhà máy điện hạt nhân.

* Pháp Luật TP.HCM: Bài học rút ra từ việc dừng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận là gì?

- Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng: Công tác dự báo quy hoạch dài hạn luôn là việc khó, không phải chỉ với VN mà cả thế giới.

Ví dụ, giá dầu cách nay 5 năm không ai nghĩ lại giảm như vậy. Tuy nhiên, qua việc này chúng ta có bài học sâu sắc là cần nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ, đặc biệt là những người làm chính sách sao cho có năng lực quy hoạch sát với thực tế hơn.