Căn bệnh này thường xuất hiện chủ yếu ở người già nhưng gần đây số lượng người trẻ bị đột quỵ diễn ra khá nhiều do lối sống không lành mạnh như nghiện thuốc lá, rượu bia, chế độ ăn uống thiếu khoa học, cuộc sống hiện đại với nhiều căng thẳng, kèm theo lối sống ít vận động khiến người trẻ tuổi dễ mắc các bệnh về chuyển hóa như béo phì, đái tháo đường, cholesterol trong máu tăng cao…

Các triệu chứng đột ngột xuất hiện trong vòng vài giờ sau khi tai biến mạch máu não xảy ra

- Nhức đầu dữ dội mà không biết nguyên nhân.

- Suy giảm ý thức nhanh chóng.

-  Mất thăng bằng, chóng mặt, nôn, kèm theo nhức đầu.

- Yếu liệt hoặc tê rần ở vùng mặt, tay hoặc chân, đặc biệt là một bên cơ thể, chỉ một tay hoặc một chân.

- Rối loạn lời nói hoặc hiểu biết (khó tìm từ hoặc không hiểu từ; nói ngọng, lắp bắp).

- Không nhìn thấy ở một hay cả hai mắt, hoặc nhìn một hóa hai.

- Khó khăn khi bước đi, mất thăng bằng, chóng mặt hoặc khó phối hợp các động tác.

Trong một số trường hợp, người bệnh vẫn còn tỉnh táo, nhưng đa số bị giảm sút tri giác (như lơ mơ, ngủ gà, có thể hôn mê). Bệnh nhân có thể liệt nửa người, liệt mặt và các cơ hầu họng (gây nuốt khó, sặc khi ăn uống, nói khó), đi tiểu không tự chủ.

Bệnh đột quỵ có thể diễn tiến với các mức độ sau

- Cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua: bệnh có thể khỏi hoàn toàn trước 24 giờ. Tuy nhiên, nếu không quan tâm đến việc điều trị và phòng ngừa thì bệnh nhân này sau đó có thể bị tai biến mạch máu não thực sự.

- Thiếu máu não có hồi phục: khỏi hoàn toàn sau 24 giờ bị liệt.

- Khỏi một phần và di chứng kéo dài.

- Không hồi phục hoặc nặng lên liên tục trong thời gian tiếp theo.

- Diễn biến xấu có thể dẫn đến tử vong.

Nguy cơ tai biến mạch máu não trong mùa lạnh

Theo các chuyên gia, vào mùa lạnh, nguy cơ suy tim, đột quỵ não... cao hơn 15% so với những mùa khác.

Vào mùa lạnh, cơ thể tăng tiết các catecholamine trong máu dẫn đến co mạch ngoại biên. Mạch máu ở một số vùng co lại sẽ đẩy máu ra những khu vực ít chịu ảnh hưởng hơn, gây giãn mạch thụ động ở những nơi đó (như mạch não, mạch phổi). Điều này dễ gây các biến chứng vỡ mạch não hoặc phù phổi cấp.

Thời tiết lạnh làm tăng số lượng tiểu cầu, hồng cầu cũng như độ quánh của máu làm tăng nguy cơ của bệnh động mạch vành, tai biến mạch máu não, bệnh mạch máu ngoại vi, đặc biệt ở người cao tuổi bởi khả năng miễn dịch và tính chịu đựng cơ thể kém, mạch máu giảm tính đàn hồi, trở nên cứng hơn, máu tăng độ nhớt do tăng cholesterol, giảm enzyme tiêu hủy sợi huyết, lòng mạch bị thu hẹp, máu hay bị kết vón, lưu lượng máu qua não giảm đến 1/5 so với thông thường, dự trữ chức năng không còn nhiều nên rất khó thích nghi với những thay đổi bất thường của thời tiết.

Với những người có tiền sử huyết áp cao, thành mạch máu thoái hóa dày lên, sẽ ảnh hưởng tới tuần hoàn não. Khi gặp thay đổi đột ngột từ bên ngoài, những động mạch đưa máu lên não bị tắc nghẽn, não sẽ bị thiếu chất dinh dưỡng và oxy, dẫn đến đột quỵ và tử vong.

Ngoài ra sự thay đổi lớn về nhiệt độ, từ ấm sang lạnh, làm tăng huyết áp, khiến mạch máu bị co thắt lại. Mạch máu khi bị biến dạng sẽ dễ dẫn tới tình trạng phình động mạch chủ, gây đột quỵ.

Đặc biệt vào mùa lạnh, ở những người có thói quen uống rượu, lượng cồn lưu lại trong máu lâu do khả năng bài tiết qua đường mồ hôi giảm, dẫn tới tăng huyết áp, nhịp tim, tăng lưu lượng máu và làm giảm độ kết dính của máu. Khi đó, chỉ cần xuất huyết nhẹ là đủ dẫn tới tai biến.

Cách phòng ngừa tai biến mạch máu não trong vào mùa lạnh

Để phòng ngừa tai biến mạch máu não trong mùa lạnh ngoài việc sử dụng hỗ trợ điều trị cần phải kết hợp giữ chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng thật hợp lý.

Nên hạn chế mỡ động vật, tránh rượu, thuốc lá; tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột, giữ đủ ấm khi đi ra ngoài, tránh những đợt gió lạnh bất thường ùa vào khi cửa mở; sống thư thái, tránh căng thẳng, ngăn ngừa stress... sẽ giúp người cao tuổi thích ứng tốt hơn với môi trường sống.

Ngoài ra cần chú ý cách phòng ngừa tai biến mạch máu não

- Đối với những người có nguy cơ đột quỵ cao, cần điều trị tốt bệnh tăng huyết áp (nguyên nhân chính gây vỡ mạch máu não); bệnh đái tháo đường (yếu tố nguy cơ gây mảng xơ vữa động mạch lớn, dẫn đến thiếu máu ở não); khắc phục tình trạng tăng cholesterol máu, triglyceride máu, phòng và trị bệnh đa hồng cầu (có thể gây cơn thiếu máu não hay nhũn não) nếu có những bệnh này.

- Ăn nhiều rau củ quả giàu vitamin, khoáng chất; hạn chế muối.

- Có đời sống tình cảm tâm lý ổn định, tránh những xúc động quá mức hay bị sang chấn tâm thần.

- Tăng cường tập thể dục, vận động vừa sức phù hợp với tình hình sức khỏe.

- Kiểm tra sức khỏe định kỳ thường xuyên.