Đảo nhân tạo do Trung Quốc xây trái phép đang hủy hoại môi trường biển Đông - Ảnh: CSIS

Theo Reuters, Bộ Ngoại giao Philippines khẳng định hành vi lấn biển, xây đảo trái phép của Trung Quốc “gây thiệt hại trên diện rộng và không thể đảo ngược” đối với đa dạng sinh học và cân bằng sinh thái của biển Đông.

“Chúng tôi không thể chấp nhận tuyên bố của Trung Quốc rằng hành động này không phá hoại môi trường sinh thái biển Đông. Trung Quốc thực hiện hành động này một cách đơn phương, không quan tâm đến nhân dân các nước ven biển đã sống dựa vào biển từ nhiều thế hệ qua” - Bộ Ngoại giao Philippines nhấn mạnh.

Chính quyền Philippines tiếp tục kêu gọi Trung Quốc dừng lập tức hành vi lấn biển xây đảo, tôn trọng Tuyên bố chung về ứng xử trên biển Đông (DOC) mà Bắc Kinh đã ký với ASEAN, đồng thời tìm giải pháp để giải quyết tranh chấp một cách hòa bình.

Ngoài ra, Manila còn cho biết chính quyền Trung Quốc cổ súy cho ngư dân nước này khai thác hải sản quá mức tại bãi cạn Scarbrough trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines. Trung Quốc chiếm bãi cạn này của Philippines từ năm 2012.

Trả lời phỏng vấn Tuổi Trẻ, giáo sư Carl Thayer thuộc Học viện Quốc phòng Úc đánh giá Trung Quốc xây đảo nhân tạo trái phép nhằm “đánh phủ đầu” một phán quyết bất lợi của Tòa án trọng tài thường trực đối với bản đồ “đường lưỡi bò” phi pháp.

Giáo sư Thayer cho rằng các đảo nhân tạo sẽ giúp Trung Quốc cung cấp dịch vụ cho các đoàn thuyền đánh cá, tàu khai thác dầu, tàu cảnh sát biển và tàu hải quân nước này. Tuy nhiên các đảo này khó có thể trở thành căn cứ quân sự vì chúng dễ bị tấn công.

“Có thể nói Trung Quốc muốn tăng cường sự hiện diện quân sự để gây sức ép lên các nước khu vực. Trung Quốc đang xây dựng lực lượng để kiểm soát biển Đông và sẽ dùng lực lượng đó khi cần thiết” - giáo sư Thayer nhấn mạnh.

Giáo sư Thayer cho rằng các nước ASEAN cần phê phán Trung Quốc vi phạm trắng trợn DOC. Chính quyền Mỹ cũng cần có biện pháp ngăn chặn chiến dịch xây đảo của Trung Quốc.

“Không có hành động nào để phản ứng đồng nghĩa với việc nhường quyền kiểm soát biển Đông cho Trung Quốc” - giáo sư Thayer nói.