Ngày 25-11, Hãng tin Reuters dẫn tuyên bố của Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr cho biết cuộc diễn tập kéo dài 3 ngày trên Biển Đông được triển khai sau khi hai bên đã thảo luận vào đầu năm nay.

"Hoạt động hợp tác hàng hải mở đầu này và những hoạt động tiếp theo là biểu hiện thực tế của mối quan hệ đối tác chiến lược và quốc phòng ngày càng sâu sắc hơn giữa hai nước chúng ta", ông Marcos viết trên mạng xã hội X.

Trong khi đó, Phó thủ tướng Úc Richard Marles nhấn mạnh: "Úc và Philippines cam kết vững chắc về một khu vực hòa bình, an ninh và thịnh vượng, nơi chủ quyền cũng như các quy tắc và chuẩn mực đã thỏa thuận được tôn trọng. Cuộc tuần tra chung đầu tiên giữa Lực lượng Phòng vệ Úc và Lực lượng Vũ trang Philippines thể hiện cam kết này".

Trong một tuyên bố chung, Bộ Quốc phòng Úc và Philippines cho biết các cuộc tuần tra khẳng định "cam kết chung trong việc thực hiện quyền tự do hàng hải và hàng không phù hợp với luật pháp quốc tế".

Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Philippines Arsenio Andolong thông báo đợt tuần tra sẽ diễn ra ở Biển Tây Philippines, cách Manila gọi các vùng biển ở Biển Đông nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của họ.

Quân đội Philippines cho biết đã triển khai 2 tàu hải quân và 5 máy bay giám sát tham gia tuần tra, trong khi Úc sẽ đưa tàu khu trục Toowoomba và máy bay giám sát hàng hải P8-A đến.

Sự kiện này diễn ra sau khi Philippines và Mỹ vừa kết thúc các cuộc tuần tra chung trên biển và trên không kéo dài 3 ngày trong tuần qua, bắt đầu từ vùng biển gần Đài Loan đến Biển Đông.

Philippines đang tăng cường nỗ lực chống "các hành động hung hăng" của Bắc Kinh ở Biển Đông, cũng là điểm nóng trong quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc.

Năm 2016, Hội đồng trọng tài, thành lập theo Phụ lục VII của Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982, nhấn mạnh Trung Quốc không có cơ sở pháp lý để yêu cầu quyền lịch sử đối với các nguồn tài nguyên vượt quá các quyền mà UNCLOS quy định.

Trong phản ứng sau đó, Trung Quốc cáo buộc Philippines tranh thủ "lực lượng nước ngoài" để tuần tra Biển Đông và gây rắc rối. Manila khẳng định nước này có quyền triển khai các hoạt động hàng hải.

Thợ lặn Úc bị tàu chiến Trung Quốc làm bị thương

Bộ trưởng Quốc phòng Úc cho biết các thợ lặn của Hải quân Úc có thể đã bị thương do xung siêu âm từ tàu chiến Trung Quốc, đồng thời cáo buộc Bắc Kinh có hành vi "không an toàn và thiếu chuyên nghiệp" trên biển.