Ông Nguyễn Văn Linh trả lời phỏng vấn báo chí bên hành lang Đại hội VI - Ảnh: Huỳnh Sơn Phước

Nhóm phóng viên báo Tuổi Trẻ đã có mặt tại nhiều địa điểm khác nhau, ghi lại không khí đầy rạo rực ấy.

Tòa soạn xin trích lại nguyên văn những trang Tuổi Trẻ 30 năm trước.

Chờ tin qua màn ảnh nhỏ

... Hơn 40 cán bộ, công nhân viên Xí nghiệp Khảo sát thiết kế thủy lợi đã có mặt đúng giờ chờ xem chương trình trực tiếp lễ bế mạc Đại hội Đảng VI qua màn ảnh nhỏ. Vài kỹ sư trẻ tuy đang bận rộn xây dựng các bản thiết kế công trình cũng chạy lên chạy xuống thăm dò diễn tiến lễ bế mạc.

Ông Đỗ Văn Hương, phó giám đốc xí nghiệp, cho biết: “Đại hội Đảng lần này có nhiều nét mới. Có thể nói trong lịch sử đại hội Đảng của nước ta, đây là lần đầu tiên ý kiến quảng đại quần chúng đã được phản ảnh gần như đầy đủ vào nghị quyết của đại hội. Chúng tôi tin tưởng rằng quả thật chúng ta đang bước trên một chặng đường đổi mới của đất nước”.

Phòng khách đang yên lặng bỗng ồn ào, xôn xao bàn tán khi nghe sắp công bố Tổng bí thư mới. Lập tức có những tiếng “suỵt, suỵt” vang lên và ai đó hét lớn “im đi”, để rồi ào lên những tràng vỗ tay sôi động khi nghe đồng chí Nguyễn Văn Linh được tín nhiệm bầu làm Tổng bí thư của Đảng.

... 13g30, chúng tôi xuôi đường Cách Mạng Tháng Tám về chợ Cầu Muối.

Đa số máy thu hình ở phường 20 đều thu hút đông đảo người xem. Hai chị bán ve chai đứng bên cửa sổ nhà số 55 Cô Giang, bốn thanh niên đứng bên cửa sổ nhà số 17/2 đường Nguyễn Thái Học xem ké.

Chị Hai tổ dân phố 29, cổ đông hợp tác kinh doanh hàng bông, có vẻ thích thú khi nghe nghị quyết chỉ đạo không chia cắt thị trường, cho phép hàng hóa lưu thông.

Anh Đào Văn Linh, ở tiệm may số 29 đường Nguyễn Thái Học, nói với chúng tôi: “Mình vui thật sự”.

Nhận xét về các vị lãnh đạo mới, anh nói: “Mình biết rằng các vị ấy là những con người năng động, kiên quyết tháo gỡ những khó khăn. Chúng tôi mừng và kỳ vọng rất nhiều về xu hướng đổi mới của nước ta thông qua những người lãnh đạo mới của Đảng”.

... Sinh viên ký túc xá 230 Ngô Gia Tự (quận 5) cũng đã có mặt rất sớm trên hành lang trước nhà ăn. Các bạn vừa mới được thầy đồng ý tạm ngưng tiết học để về xem truyền hình trực tiếp.

Lại một tràng vỗ tay vang dội kéo dài khi đại hội công bố tin ông Nguyễn Văn Linh được bầu làm Tổng bí thư. Sinh viên Hồ Hải (Y 83E) nói thành thật: “Chúng ta đang cần những nhà lãnh đạo dũng cảm và năng động để đổi mới đất nước”.

Khi màn ảnh hiện lên những hình ảnh đầu tiên chiều 18-12-1986 thì ở tổ hợp đồ bạc Hoa Lư (phường 10, quận 1), “đại hội trù bị đặc biệt” thảo luận về nhân sự ở đây đang diễn ra sôi nổi.

Công việc sản xuất chiều nay tạm ngưng trong giây lát. Không ai bảo ai, từ tổ trưởng đến 20 tổ viên, đều tự động tập hợp quanh máy truyền hình. Lòng mỗi người đều có sự tín nhiệm khác nhau...

Rõ ràng là người thành phố đặc biệt quan tâm tới đại hội. Tại phường 19, quận 1, bác Nguyễn Kim Sơn (cán bộ hưu trí) thông báo khi gặp phóng viên:

- Hay quá. Nhân sự như vậy nó biểu hiện thái độ của đại hội là thật cương quyết trước tình hình “nan y” hiện nay. Tuy biết rằng đổi mới không phải là việc dễ dàng, nhưng Đảng đã nhìn thấy điều chủ yếu: Phải làm cho Đảng thật sự trong sạch vững mạnh... (Tuổi Trẻ, ngày 20-12-1986)

Nhiều phóng viên đã tìm gặp và phỏng vấn ông Võ Văn Kiệt - người sau này tiếp tục đẩy mạnh công cuộc đổi mới trên cương vị Thủ tướng - Ảnh: Huỳnh Sơn Phước

“Thành công, thật sự thành công”

Sáng 19-12-1986, đoàn đại biểu Đảng bộ TP.HCM đi dự Đại hội VI đã trở về TP. Cùng đi với đoàn trong chuyến bay rời Hà Nội lúc 7g30, phóng viên báo Tuổi Trẻ đã ghi được mấy ý kiến đánh giá kết quả đại hội của Bí thư Thành ủy Võ Trần Chí, và là ủy viên Ban Chấp hành trung ương Đảng khóa VI, ngay trong cuộc tiếp xúc với báo chí TP tại sân bay Tân Sơn Nhất. Ông nói:

- Thành công, thật sự thành công và cũng có thể nói thành công lớn.

Một trong những công việc chính như thảo luận báo cáo chính trị, đại biểu chỉ cần làm ở mức chấn chỉnh hay bổ sung trước khi đi đến sự thống nhất với chất lượng cao.

Điều đó có nghĩa gì? Báo cáo đã được chuẩn bị kỹ, trên đưa xuống dưới đưa lên, thảo luận “nát nước” ở cơ sở lên đến trung ương rồi, đến đại hội thì không phải trên một nghìn đại biểu mà là sự tập trung trí tuệ thật sự dân chủ trên cơ sở biết lắng nghe đầy đủ ý kiến của đảng viên, của mọi tầng lớp nhân dân, kể cả bà con đang ở nước ngoài.

Ngay trong những việc làm cụ thể như vậy để đi đến sự thống nhất báo cáo, thông qua nghị quyết, đại hội đã chứng minh trên thực tế quyết tâm chống tập trung quan liêu bao cấp.

Cái được thứ hai là giữa cái mới, cái cũ liên quan đến vấn đề cơ cấu kinh tế, cơ cấu đầu tư, cơ chế quản lý... lâu nay trăn trở thể nghiệm, chứng minh thuyết phục khó khăn trầy trật, bây giờ được khẳng định rõ ràng, dứt khoát.

Với nhân sự ban chấp hành mới, tất cả những người đã bảo vệ cái mới từ khi nó mới nhú mầm, những đại biểu của các địa phương, ngành, đơn vị sản xuất kinh doanh đã tạo ra cái mới trên thực tế đều được đánh giá cao, phần lớn được đại hội tín nhiệm bầu vào ban chấp hành mới.

Còn những thành phần bảo thủ, lạc hậu, không đủ sức bắt kịp xu thế đổi mới thì không được tín nhiệm.

Còn một điều mà tôi biết người dân đang canh cánh bên lòng, đó là những khó khăn trong sản xuất, đời sống, giá cả cứ mỗi ngày một tăng.

Đại hội quan tâm đến việc này và đã giao cho ban chấp hành khóa VI bàn và làm ngay những công việc cần thiết để sớm khắc phục hậu quả của những quyết định sai lầm trước đây liên quan đến vấn đề giá - lương - tiền.

TP chúng ta cũng đã và đang tập trung khắc phục những tác hại của những sai trái về giá - lương - tiền, nay thì càng phải tập trung sức, cùng với nhân dân vượt qua khó khăn hiện nay.